Peqatigiiffiit Aqqaluaq B. Egedep nalileeriaasiusut pillugit nalunaarutaanut: Tusarluarnarpoq, naammaginarnanili

Danmarkimi kommunit kalaallit angajoqqaat meeraannik allamut inisseeratarnissamik suliani angajoqqaat piginnaasaannik nalileeriaasii atorunnaassasut isumaginninnermut ministerip neriorsuutigigaa, meeqqanut inuusuttunullu naalakkersuisoq Aqqaluaq B. Egede (IA) tallimanngormat nalunaarpoq. Ministerili taama neriorsuuteqarnerminik suli uppernarsaanngilaq.
Inuit 200-t missaat kalaallit angajoqqaat meeraannik allamut inisseeratarnissamik Danmarkimi kommunit angajoqqaat piginnaasaannik maanna nalileeriaasiinut akerliussutsimik Nuummi Københavnimilu qaammami matumani takutitsipput. Nuummi akerliussutsimik takutitsisut Danmarkimi meeqqat angajoqqaaviniit arsaarinnissutaasimasunut ilalersuinertik takutinniarlugu bamseeqqanik Inatsisartut ataatsimiittarfiata silataanut ilioraapput. Assi © : KNR / Rasmus Mads Olsvig
novembarip 19-at 2024 15:56

Danmarkimi kommunit kalaallit angajoqqaat meeraannik allamut inisseeratarnissamik suliani nalileeriaasiusunik atuiuinnaartariaqarnerat suliniaqatigiiffiit arlallit ukiuni arlaqalersuni nilliaatigaat.

Taamaammat danskit isumaginninnermut ministeriat Danmarkimi kommunit kalaallit angajoqqaat meeraannik allamut inisseeratarnissamik suliani angajoqqaat piginnaasaannik nalileeriaasiisa atorunnaarnissaannik neriorsuuteqartoq, meeqqanut inuusuttunullu naalakkersuisoq Aqqaluaq B. Egede (IA) tusagassiorfinnut sapaatit akunnerata siuliani tallimanngornermi nalunaarmat, Danmarkimi inuttut pisinnaatitaaffinnik ilisimatusarfik tipaatsuttunut ilaavoq.

Danmarkimimi inuttut pisinnaatitaaffinnik ilisimatusarfiup Danmarkimi kommunit kalaalertaqarnersat tallimaasut kalaallit angajoqqaat meeraannik allamut inisseeratarnissamik suliani angajoqqaat piiginnaasaannik nalileeriaasiusunik atuiunnaarnisssaannik allakkatigut juunimi kaammattuuteqarfigai.

- Kommunit maanna nalileeriaasiusunik soorunami atuiunnaaqqunaqaat. Maanna nalileeriaasiusut kalaallinut angajoqqaanut atorneqartarnerat naleqquttuusorinngilarput, taakkununngalu atorneqartarnerat inuttut pisinnaatitaaffinnik unioqqutitsinertut taaneqarsinnaavoq, Danmarkimi inuttut pisinnaatitaaffinnik ilisimatusarfiup naligiissitaanissamut immikkoortortaani inatsisilerisut pisortaat Tine Birkelund Thomsen oqarpoq.

ANGAJOQQAAT KALAALLIT MEERARTAASA ALLAMUT INISSINNEQARATARSINNAANERANNIK DANMARKIMI KOMMUNIT NALILEERIAASIISA ISORNARTORSIORNEQARNERAT NAATSUMIK

  • Ilaqutariit kalaallit Danmarkimiittut meerartaat allamut inissitat ilaqutariit qallunaat meerartaasa allamut inissitaasut tallimariaatigaat, VIVE (Det Nationale Forsknings- og Analysecenter for Velfærd i Danmark) nalunaarusiamini 2022-meersumi allappoq.
  • Danmarkimi kommunit isumaginnittoqarfiini kalaallit meerartaasa allammut inissinneqaratarsinnaanerannik suliat kalaallit kulturiannik oqaasiinillu eqqarsaatiginninnani suliaasut taamaannerallu kalaallit angjoqqaat paatsoorneqarnerannik taakkualu pigiliutiinnakkanik isumaqarfigineqarnerannik kinguneqarsinnaasut, VIVE-p nalunaarusiamini 2023-meersumi allappoq. 
  • Kalaallit angajoqqaat meeraasa allamut inissinneqaratarsinnaanerannik Danmarkimi kommunit angajoqqaat piginnaasaannik nalileeriaasii (FKU) aamma isornartorsiorneqarput. Nalileeriaatsit taakkua nunani killerneersut kulturiannut ileqquinullu naleqqussaagaanerat isornartorsiorneqarnerinut tunngavilersuutigineqarpoq.
  • Naalagaaffik ukiuni pingasuni agguarlugit atugassatut 7,8 millionit koruuninik Danmarkimi kalaallit meerartaannik allamut inissiinissamik naliliiniarnermi angajoqqaat kulturiat oqaasiilu eqqarsaatigalugit apersorneqartarnissaannut taamaaliornermullu nutaanik najoqqutassiornissamut illikartitsivoq.
  • Nalilersueriaatsinik nutaanik ineriartortitsisoqarnissaanik Folketingimi ilaasortat nunatsinneersut marluk, IA-meersup Aaja Chemnitzip aamma Siumumeersup Aki-Matilda Høegh-Damip, Folketingimi isumaqatigiinniutigineqarnerani piumasarereerallu taamaaliorput.
  • Nalileeriaasitaassat ukioq 2023 naatinnagu tassa piareersimasussaagaluarput.
  • Naalagaaffilli nalilersueriaatsinik nutaanik ineriartortitsinissamut atatillugu misissuititseqqaarniarluni aalajangerpoq. Misissuisitseqqaarneq ukioq naatinnagu naammassineqartussaassaaq.
  • Danmarkimi inuttut pisinnaatitaaffinnik ilisimatusarfiup Danmarkimi kommunit tallimat kalaallit angajoqqaat meeraasa allamut inissinneqaratarsinnaanerannik maanna nalileeriaatsinik (FKU) atuiunnaarnissaannik juunimi kajumissaaruteqarpoq.
  • Esbjerg Kommune aamma København Kommune maanna nalileeriaasiusunik tamatuma kingorna atuiunnaarput. Kommunilli maanna nalileeriaasiusunik suli atuisut arlaqarput.
  • Kalaallit angajoqqaat meeraasa allamut inissineqaratarsinnaanerannik Danmarkimi kommunit angajoqqaat piginnaasaannik maanna nalileeriaasiinut akerliussutsimik Nuummi Københavnimilu takutitsisoqaqqammerpoq. Danmarkimi kalaallip arnap meerartaaminik novembarimi arsaarneqareerernerani taamaaliorput. Suliaq taanna Thisted Kommunemi pivoq.

Nalileeriaasiusut taakku atorunnaarnissaannik danskit isumaginninnermut ministeriata Sophie Hæstorp Andersenip (S) sapaatit tallimanngormat ataatsimeeqatiginerani neriorsuutigisimagaa, Aqqaluaq B. Egede oqarpoq.

Ministerili Danmarkimi kommunit kalaallit angajoqqaat piginnaasaannik nalileeriaasiusunik taakkuninnga atuinnaaqqusiniarnersoq, Danmarkip isumagininnnermut ministereqarfiata suli uppernarsanngilaa.

Suliaareersut aallaqqaataaniit naliliiffigineqaqqittariaqartut

Maanna nalileeriaasiusunik oqallisaaqisunik atuineq unitsinneqarpat pitsaassasoq, peqatigiiffiit MAPI, Sila 360 aamma Mentor Immanuel isumaqarput. Taakku tamarmik Danmarkimi kalaallit angajoqqaat meeraannik allamut inisseeratarnissamik suliat ilaanni najortiusarput. 

Nalunaarutigineqartoq tusarluarnartoq naammaginanngitsorli, taakku isumaqarput. Suliaareersummi aallaqqaataaniit aamma naliliiffigineqaqqittariaqarsoraat.

- Angajoqqaat piginnaasaannik nalileeriaatsinik atuineq unitsinneqaqquneqassappat, nalileeriaasiusut iluaqutaasimannginnerat aalajangernermi tunngavineqartussaavoq, MAPI-mi siulersuisut siulittasuat Laila Berthelsen oqarpoq.

Kommunit suliaareersut nalileeriaasiusunik atuffiusimasut aallaqqaataaniit naliliiffigeqqittariaqaraat, Danmarkimi inuttut pisinnaatitaaffinnik ilisimatusarfik aamma isumaqarpoq.

- Meeqqamik allamut inissiineq ilaqutaariinnut akuliunneruvoq sakkortooq, angajoqqaammi meeraallu misigissutsitigut attaveqarunnaavitsinneqartarput. Taamaammat nalileeriaasiusut suliaareersuni aalajangiisuusimanersut paasiniarlugu suliaareersut aallaqqaataaniit naliliiffigineqaqqippata, tamanna inatsisitigut isumannaatsuliornerussaaq, aalajangiisuusimappatalu taava tassa aallaqqaataaniit naliliiffigineqaqqittariaqarput, Tine Birkelund Thomsen oqarpoq.

Inuttummi pisinnaatitaaffinnik suliani arlalinni unioqqutitsisoqarsimarataannaasoq, Tine Birkelund Thomsen aamma oqarpoq.

Ilaqutariinnermut pisinnaatitaaffiit Europami Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit isumaqatigiissummi qulakkeerneqarsimasuusut unioqqutinneqarput.

- Meeqqamik angerlarsimaffiup avataanut inissiineq ilaqutariinnermut akuliunneruvoq. Inissiinermi tunngaviit ajunnginnersut qulakkeerneqartussaavoq.

- Nalileeriaatsillu naleqqutinngitsut eqqunngitsumillu inerneqartitsilluinnarsimasut atorneqarsimasut uani oqaatigineqarsinnaavoq. Tamanna inissiinermut pingaartumik sunniuteqarsimappat, taava tamanna ilaqutaqarnissamut pisinnaatitaaffinnik unioqqutitsinerussaaq, Tine Birkelund Thomsen oqarpoq.

MAPI-p kalaallit meerartaannik angerlarsimaffiup avataanut inissiinerni suliani angajoqqaatut pisinnaatitaaffinnik misissuinermik atuiffiusimasut atorunnaarseqqullugit danskit naalakkersuisuinut akerliussutsimik takutitsineq aaqqissuuppaa. Tamanna Folketingip saani pingasunngornermi pissaaq.

Danskit isumagininnermut ministeriata kommunit kalaallinut angajoqqaanut misissuisarnerannik oqallisaaqisunik unitsitseqquniarnerai paasiniarlugu KNR-ip Isumaginninnermut ministereqarfik uppernarsaatinniarlugu attaveqarfigaa. Tamatuma saniatigut ministeri apersorumavarput. Isumaginninnermut ministereqarfiup Aqqaluaq B. Egedep nalunaarutaa suli uppernarsanngilaa, taamatullu aamma apersuiniarnermut saaffiginnissut qisuariarfiginagu.