Siulittaasup oqalugiaataa: Jens-Frederik Nielsen suleqatigiinnissamik neriorsuivoq aaqqissuusseqqinnernulli imaannaanngitsunut ilimasaaruteqarpoq

Siulittaasup ammaanersiornermi siullermeerluni oqalugiarnermini USA-p sioorasaarinerata kingorna eqqissisimanissamik oqaaqqissaarivoq aamma Danmarki Kalaallit Nunaannik aningaasaqarnikkut ikiuuttussaasoq uparuarpaa. Kisianni aaqqissuusseqqinnerit imaannaanngitsut aamma erseqqissaatigai.
Inatsisartuni ammaanersiornermi Jens-Frederik Nielsen (D) siullermeerluni Naalakkersuisut siulittaasuattut oqalugiarpoq. Assi © : KNR / Markus Valentin
Allattoq Markus Valentin
septembarip 19-at 2025 13:23

- Siunissaq partiimut ataasiinnarmut attuumasuunngilaq. Tamatsinnut attuumasuuvoq.

Taamak Jens-Frederik Nielsen (D) Inatsisartuni siullermeerluni ammaanersiornermi oqalugiarnermini oqarpoq.

Oqalugiaat saamasumik eqqissiallannartumillu nipeqarpoq. Ulluinnarni nuanngitsunut taarsiullugu ileqqorissumik oqaluuttarnissamut, suleqatigiinnissamut iluatsittunullu tappinnerunissaq kajumissaarutigaa.

Unammillernartummi imaannaanngillat politikkikkullu isumaqatiginninniarnissaq pisussaavoq.

Jens-Frederik Nielseni (D) ammaanersiornermi oqalugiaammini suleqatigiinneq isumaqatigiinnginnerillu atornaveersaarnissaat pisariaqartoq pillugit oqalugiarpoq. Tamatumunnga ilanngullugu aaqqissuusseqqinnerit, aningaasaqarneq, meeqqat utoqqaallu pillugit isumaqatiginninniarnerit annertuut pisussaasut oqaatigaa.  Assi © : KNR / Markus Valentin

Jens-Frederik Nielseni (D) ammaanersiornermi oqalugiaammini suleqatigiinneq isumaqatigiinnginnerillu atornaveersaarnissaat pisariaqartoq pillugit oqalugiarpoq. Tamatumunnga ilanngullugu aaqqissuusseqqinnerit, aningaasaqarneq, meeqqat utoqqaallu pillugit isumaqatiginninniarnerit annertuut pisussaasut oqaatigaa. 

USA-mit sioorasaarineq ukiut siuliini initusimaqaaq. Siulittaasulli ammaanersiornermi oqalugiutimini eqqissisimanissamik oqaaqqissaarivoq.

- Tassunga atatillugu silatusaartumik toqqissisimasumillu pissuseqarnissarput kaammattuutigissavara. Unnukkut innaraangama eqqissillunga sinittarpunga. Naalakkersuisunissaaq amerikap præsidentiata qanimullu suleqataasa oqaatigisartagaat ernummatiginngilagut.

Nunatta karsianut iluaqutissat

USA eqqartornerani Danmarkimut, nunattalu karsiata assoroorfeqarneranut saappoq.

- Inuiaqatigiit aningaasaqarnikkut ingerlanerput tatineqarsimavoq. Inuiaqatigiit aaqqissugaaneranni ineriartornerup nassatarisimavaa amerlanerujartuinnartut ikiliartuinnartunit pilersorneqartariaqalersimanerannik. Tamanna isiginngitsuusaaginnarsinnaanngilarput.

Danmarki Kalaallit Nunaannut 2026-miit 2029-mut 1,6 milliardit koruuninik aningaasaliineruniartoq sapaatip-akunnerata aallartinnerani nalunaarutigineqarpoq.  

Múte B. Egedep Naalakkersuisut aningaasanut inatsisissatut siunnersuutaat qaammat kingulleq saqqummiuppaa. 2026-mi aningaasat atortussat naatsorsornerini amigaartooruteqartussaasutut allaqqavoq, aamma Inatsisartuni partiit aningaasanut inatsimmi isertinneqartussanik amerlanerusunik nassaarsiortariaqartut, taamaalilluni sinneqartooruteqalersinnaaniassammat ileqqaarnermullu illikartitsisoqarsinnaanngorniassammat oqaatigaa.  Assi © : KNR / Markus Valentin

Aningaasat ilaatigut Ittoqqortoormiini mittarfimmut aamma Qaqortumi umiarsuarnut talittarfimmut atorneqassapput, aamma Danmarkip kalaallit nakorsiartut danskit peqqinnissaqarfiini katsorsarneqartarnerat namminneq akilertalissavaat.

Tassani Jens-Frederik Nielsenip oqaatigaa, aningaasaliissutit nutaat  Danmarkimeersut Kalaallit Nunaata aningaasaqarneranut pingaaruteqassapput.

- Suliniutit taamaattut inuiaqatigiit ilutsinni inuunermut malunnartumik oqilisassaapput, suliassanik ineriartornermillu pilersitsissapput, annertuumillu sipaaruteqartalissaagut.

Aaqqissuusseqqinnissamut sapiissuseqarneq pisariaqarpoq

Naak siulittaasoq isumalluartumik oqaluppalukkusukkaluarluni, ukiaanerani ataatsimiinnermi aamma isumaqatigiinniarnerit aalajangigassallu ilungersunartut ingerlanneqarumaartut, oqaatigissallugu avaqqutinngilaa.

- Aaqqissuusseqqittariaqarpugut. Pingaarnersiuisariaqarpugut. Aamma ammasuuffigisariaqarparput ilaatigut imaannaanngitsunik aalajangiisariaqartarnissarput. Aaqqissuusseqqinneq atugarissaarnermut ulorianartorsiortitsinngilaq. Aaqqissuusseqqinnerumuna qulakkeertussaagaa atugarissaarnissarput. 

Nunatsinnilu suliffeqanngitsut pisortaniillu aningaasanik inuussuteqartut amerlavallaartut, Jens-Frederik Nielsen isumaqarpoq.

- Ullumikkut amerlavallaat pisortanit ikiuutisisartussatut inissisimatinneqarnerat qaangerniarlugu aaqqissugaanerit qanoq allanngortinneqarsinnaanersut pillugit oqallinnissamut sapiissuseqartariaqarpugut. 

Taamaattumik naalakkersuisut, naalakkersuisut siulittaasuata oqarneratut "inuit pingaarnerutillugit periarfissiisariaqarneq" siunertaraat.

- Meeqqat ilinniarnissaat aamma atugarissaarnissaat pillugit. Inuusuttut ilinniagaqarnissaat ineriartornissaallu pillugit. Inersimasut nutaamik inuunerminni illinissarsiortut inissaqartillugit. Utoqqaat suli inuiaqatigiinnut tunniussaqarsinnaasut periarfissittarlugit. Innarluutillillu ulluinnarni inuunerminni akimmissaqarpallaartartut pillugit. Kalaallit Nunarput tassaassaaq nuna kikkut tamarmik sukkulluunniit taperseeqataanissaminnut periarfissaqarfiat.

Meeqqat qitiutinneqartut

Jens-Frederik Nielsenip aamma meeqqanut tunngatillugu susassaqarfik nunap aningaasaqarnerata siunissaanut attuumassuteqartippaa.

Kommuneqarfik Sermersooq meeqqanik angerlarsimaffiup avataanut inissiinermut qaammammut 20 millionit koruuninik aningaasartuuteqartartoq, Sermitsiamit ukiut marluk matuma siorna allaaserineqarpoq.

Ullumikkullu meeqqat 800-t missaat angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasut aamma allaaserivaat, tamannalu inuiaqatigiinnut ukiumut 500 millionit koruunit missaannik akeqartartoq.

- Aningaasaliissutit pingaarnerpaat tassaapput kinguaariinnut tulliuttussanut iluaqutaasussat. Ajoraluaqisumik suli meeqqat inuusuttullu amerlavallaat atugarliorput, toqqissisimanatik sumiginnagaallutillu. Pissutsit taamaattut angerlarsimaup avataanut inissiinermik kinguneqartarput, tamanna ilaqutariit iluannut aamma inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut ajoqusiisarpoq.

Tasiilami meerarsianngoertartut amerleriarujussuarneri pillugit KNR-ip aprilimi nalunaarutigaa.

Taamaattumik naalakkersuisut paaqqinnittarfiit atuarfiillu nukittorsarneqarnissaat siunertarigaat, siulittaasoq oqarpoq, inuusuttullu suliffittaarnissaminnut periarfissaat ajornannginnerulersinniarneqassasut. Tamatuma saniatigut inuussutissarsiornermi ilinniakkat ilinniarnernut atuagassorfiunerusuni allagartartaartunut naligitinneqarnissaat.

- Kikkut tamarmik periarfissittariaqarpagut – aamma assatik atorlugit ilikkassallutik pikkorissusilinnut. 

Jens-Frederik Nielsenip oqalugiaatini isumalluartumik naggaserpaa erseqqissarlugulu naalakkersuisut "neriusaap isuani qummuattanik kuultimik ulikkaartunik neriorsuutigisinnaanngitsut".

- Kisianni neriorsorsinnaavatsigit tunuarterunnannginnatta, naleqqiussarput sapanginnavianngilarput, Kalaallillu Nunarput qanimut nukittunerulersimasumik peqatigiiusoq, naapertuilluartuunerusoq tamanillu toqqissisimausussaq pilersinniarlugu sorsuutigiumaaratsigu.