Ilisimatusartoq: Umiarsuit takornariartaatit arfernut aarlerinartorsiortitsinngillat

Umiarsuit takornariartaatit arferit qimaatittaraat, piniartut takornarialerisullu isumaqarput. Umiarsuilli takornariartaatit arferit aarlerinartorsiornerannut pisuutitaasartut, arfernik ilisimatusartoq isumaqarpoq.
Nunatsinni kangerluit umiarsuarnit takornariartaatinit aqqusaarneqakkajuppput. Nunaqavissulli kisimik kangerlukkoorsinnaatitaasariaqartut, nunatsinni takornarialerisut piniartullu isumaqarput. Umiarsuimmi takornariartaatit arfernut akornusersuisartut, taakkua ilaatigut isumaqarput. Assi © : SIRIUS / Arktisk Kommando
septembarip 28-at 2024 09:30

Arferit nunarpullu imminnut ataqatigiilluinnarput.

Arferimmi nunatsinni nerisannaajusartunut ilaallutillu piniartut isertitaqaatigilluartagaannut ilaapput.

Arfersiortitsineq nunatsinni takornarialerisut iluanaarutigilluartagaannut aamma ilaavoq. Arferimmi immamiit silaannarmut pisseriarlutik aqqartut takornarianik angallassinermi siumorneqarsinnaasarput.

Taamaammat nunatta imartai immikkoortukkuutaasunngortinneqarnissaat, tassa umiarsuit takornariartaatit sumi qanorsuaq ingerlaarsinnaanissaannut sumilu soorlu arfersiorfiusartuni arfanniarfiusartunilu ingarlaaqqusaannginnerannut malittarisassaqarnissaq piniartut takornarialerisullu inatsisissatut siunnersuummi siunniunneqartariaqarsoraat. Umiarsuimmi takornariartaatit arferit qimaatittaraat, taakkua isumaqarput.

Taamaaliortoqartariaqarneralu ilumoortortaqannguatsiartoq, ilisimatooq Pinngortitaleriffimmeersoq Mads Peter Heide-Jørgensen oqarpoq.

Taamaaliornissarli pisariitsuinnaanngitsoq, taanna erseqqissaavoq.

- Umiarsuit arfernut akornutaasarnerannik takussutissaqarpoq, aammali arferit ilarpassuinut akornutaasannginnerannik aamma takussutissaqaaluppoq. Apeqqutaalluinnarpormi arferit sorliit eqqartorneqarnersut, taanna oqarpoq.

Takornariartaatinut angallannermut najoqqutassiaq naleqqussaataassasoq

Zonenut agguataarinerit pillugit siunnersuut nutaaq umiarsuit ilaasartaatit nunatsinni sumut ingerlaqqusaannginnerannut siunnersuuteqarpoq. Sumiiffiit  pineqartsinnaasut tassaapput pinngortitaq mianerisariaqartoq aamma uumasoqarfiusoq, aammali sumiiffiit pinasuartumik pisoqaratarneratigut annaassiniarfiunissamut ungasissumiittut.

Naalakkersuisut matumani takornariartaatip Ocean Explorerip nunatta avattaata kitaani Alpefjordimi ikkarlittoq erseqqissaatigaat.

Taamani takornariartaat 206-inik ilaasoqartoq ikiorneqarsinnaalernissaminut ullualunni tikinnaveeqqavoq.

Zonenut assersuutigalugu agguataarniarneqartut pingasunut  ima immikkortinneqarsimapput:

Zone qorsuk: killilersuiviunngitsoq,

Zone sungaartoq: immikkut piumasaqaateqarfiusoq atugassaqarfiusorlu,

Zone aappalaartoq: tamakkiisumik inerteqquteqarfiusoq 

Paasissutissarsiffik: Naalakkersuisut.


Qipoqqaat perpaluk akornutigisanngikkaat

Umiarsuit takornariartaatit Nuup Kangerluaniittussaqqinngitsut, Nuummi takornarialerut oqaloqatigisatta ilarpaalui isumaqarput.

Umiarsuimmi takornariartaatit nunatta avataaneersut nunatsinni kangerluit  ilisimanngimmatikkit arfeqarfiit aqqusaarlugit ingerlaartarnerat, taakkua ilaatigut tunngavilersuutigaat.

- Angallatitta naalagaat nunaqavissuupput. Taakkua arfernik qanoq iliorlutik akornusersuinnginnissartik nalunngilaat, Nuuk Water Taximik piginnittoq Anders Lykke Laursen oqarpoq.

Pinngortitaleriffimmeersoq Mads Peter Heide-Jørgensenip oqaasii naapertorlugit qipoqqaat Nuup eqqaaniittut takutippaat arferit ilaat nipiliorfiusumi angalaarfioqisumilu uumasinnaasut.

- Nuup kangerlua angallaffioreeqisoq, naluara, umiarsuit takornariartaatit qanoq akornutaatigilertigissanersut. Qipoqqaat nipinut malussarissuunngillat, arfernut ilisimatusartoq oqarpoq.

Mads Peter Heide-Jørgensen Pinngortitaleriffimmi suleqatinilu Tunumi qilalukkanik kisitsinikuupput ilisimatusarfigalugillu. Tassannga paasivaat nipiliuutit qilalukkat iluaalliutigisaraat, piniapilunneqassappatalu qilalukkat nunguinnissaat aarleqqutigineqarsinnaasoq. Assi © : Carsten Egevand/Naturinstituttet

Qilalukkat piniagaanerat navianartorsiortitsinerpaavoq

Qilalukkat qipoqqarnut naleqqiullugu nipinut malussarinnerujussuupput. Umiarsuup takornariartaatip nipaanut qilalukkat 30-40 kilometerinik ungasissusilinniittunik qimaatitsisinnaapput.

- Qilalukkat tassaagunarput,nipinut malussarinnerpaat. Umiarsuaq takornariartaat qilalukkanut qanilligaangat, qilalukkat qimaasarput, Mads Peter Heide-Jørgensen taama oqarpoq.

Ilumoorpoq piniartut oqaraangata, umiarsuit takornariartaatit piniarfiusumi piniagassanut qanilligaangata akornutinngortartut.

Kisianni taanna isumaqarpoq umiarsuit takornariartaatit pissutissaqanngitsumik pisuutinneqalissasut, tunumi qilalukkat ikinneri pillugit.

- Umiarsuit takornariartaatit tunumi angalasartut amerlanngillat, Ittoqqortoormiit kangerlua nunarsuarmi anginerpaavoq, Tallimanik qulinik takornariartaatinik tikinneqaraluarpalluunniit arfeqarnermut apeqqutaavallaarnavianngilaq, taanna oqarpoq.

Piniagaaneri apeqqutaanerpaavoq.  

- NAMMCO-p ( Atlantikup avannaani miluumasut imarmiut pillugit ataatsimiititaliap) Tunumi qilalugarniartoqartarunnaarnissaa ajunnginnerpaajusoq innersuussutiginikuuaa. Massakkutut piniartoqaannassappat, qilalukkat ukiut qulit ingerlaneranni nungussapput. Tamanna assortorneqarsinnaanngilaq, Mads Peter Heide-Jørgensen taama oqarpoq.

KNAPK'p tusarniaanermut akissutaa uani atuarsinnaavat.