TAMAAT ISIGALUGU Pituffimmi kiffartuussinissamik isumaqatigiissutip annaaneqarnera

Danmarkimi suliffeqarfik Exelis Services A/S amerikamiunit pigineqartoq suliariumannittussarsiuussinermi ajugaasuuvoq, kiffartuussinissamillu isumaqatigiissut ukiormanna oktobarip aallaqqaataanit 2022-mi septembarip qaammataata tungaanut ingerlatilissallugu.

- US Air Force-imik suleqateqarnerput ukiorpassuarni ingerlalluarsimagaluarpoq, - tassami 1971-imiilli suleqatigaavut, Greenland Contractorsimi pisortaq, Peter Kofoed, KNR-imut oqarpoq.

- Nutaamik isumaqatigiissuteqannginnerput uggoreqaarput, suliarpummi nuannarigaluaqigatsigu, taanna ullumi taama oqarpoq.

Aamma atuaruk Greenland Contractors Pituffimmi sullissiunnaassaaq

Exelis Services A/S-ip amerikami piginnittua Vectrus naapertorlugu, isumaqatigiissut ukiunik arfineq-marlunnik sivisussuseqartoq 2,4 milliardit koruuninik naleqarpoq. Peqatigisaanillu nunatta karsia ukiumumut 200 millionit koruuninik annaasaqartartussanngorpasippoq. Taamaammat kiffartuussinissamik isumaqatigiissutip annaaneqarnera Danmarkimi nunatsinnilu apeqqusersorneqalerpoq.

Politikerit akisussaasut, illuatungiliuttut, sulisitsisut sulisartullu kattuffiisa taamatut pisoqarsinnaanera aammalu aalajangiineq allanngortinneqarsinnaanersoq akissutissarsiorpaat.

- Pisoq Kalaallit Nunaannut ilungersunarpoq. Nunap karsia ukiumut akileraarutinit 200 millionit koruuninik annaasaqartassappat, Nunatta karsiata akileraarutinit isertittagaannit 2 milliardit koruuniusunit 10 procentiisa missaat annaaneqassapput, professor Torben M. Andersen, nunatta aningaasaqarneranut siunnersuisoqatigiinni siulittaasoq, taama oqarpoq.

Aamma atuaruk Pituffimmi sullissiunnaarneq akisuvoq

Aamma atuaruk Pituffimmi kiffartuussinissamik isumaqatigiissutip annaaneqarnera politikerit ernumanartoqartikkaat

Aamma atuaruk Pituffimmi kiffartuussinissamik isumaqatigiissutip annaanera inuussutissarsiornermut eqquinerlussaaq

Greenland Contractorsip, Copenhagen Arctic A/S-ip Per Aarsleff A/S-illu, tamarmik Pituffimmi suliaqartuusut, suliariumannittussarsiuussinermi piumasaqaataasunik naammagittaalliuuteqarlutik amerikami naammagittaalliuuteqartarfimmut The General Councelimut naammagittaalliuuteqarput.

- Suliffeqarfiup sulisussarsiarineqartup isumarput malillugu piumasaqaataasut naammassisimanngimmagit naammagittaalliorniarluta aalajangersimavugut, Greenland Contractorsimi pisortaaneq, Peter Kofoed, novembarip 13-iani taama oqarpoq.

Aamma atuaruk Suliffeqarfiit US Air Forcemut kiffartuussinissamut isumaqatigiissut pillugu maalaarput

Danskit ministeriunerata Helle Thorning-Schmidtip apeqqarissaarfigineqarnerani Inuit Ataqatigiit sinnerlugit folketingimut ilaasortap Johan Lund Olsenip danskit naalakkersuisuisa kiffartuussinissamik isumaqatigiissutip annaaneqarnera pillugu qanoq isumaqarnersut apeqqutigaa.

- Pituffimmi sakkutooqarfiup sapinngisamik annertunerpaamik kalaallinit ionuiaqatigiinnillu kalaallinit pissariaqaatigineqarnissaa erseqqissumik naqissuserusuppara.

- Taamaammat aamma naalakkersuisut tungaannit USA-p Pituffimmi kiffartuussinissamut tunngatilliugu isumaqatigiissutigisatsinnik malinninnissaa naatsorsuutigilluinnarparput, ministeriuneq decembarip aappaani taama akissuteqarpoq.

Aamma atuaruk Danmark Pituffik pillugu qanoq isumaqarnersoq IA Siumullu aperipput

Aamma atuaruk Pituffik Folketingimi ullumi isumasioqatigiissutigineqalersoq

Aamma atuaruk Pituffimmi kiffartuussinissamut isumaqatigiissummut Olsvig apeqquteqarpoq

Partiip illuatungiliuttuusup Inuit Ataqatigiit januaari qiteqquttoq nalunaarpoq, kiffartuussinissamik isumaqatigiissutip annaaneqarnera Naalakkersuisut nammineq pisuussutigigaat.

- Naalakkersuisut kiffartuussinissamik isumaqatigiissut annaavaat.

- Isumaqarpugut uani pisumi suut tamarmik qulaajarneqartariaqartut. Tikkuartuiniarnermik siunertaqassanngilaq, kisianni aaqqissuussaanitta qaqugukkulluunniit tamatigullu nunatta soqutigisai aallunneqartuaannartussanngorlugit ilusilersorsimanissaa qulakkeerniarlugu – apeqqutaatinnagu kikkut naalakkersuisutut inissisimanersut kiisalu qineqqusaartoqarnersoq, Inuit Ataqatigiit Pituffimmut tunngatillugu arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsunit misissuisitsinissamik piumasaateqarlutik allagaqaatertik taama naggaserpaat.

Aamma atuaruk IA: Naalakkersuisut kiffartuussinissamik isumaqatigiissut annaavaat

Peqatigisaanillu danskit nunanut allanut ministeriaqarfiat Greenland Contractorsimit isornartorsiorneqarpoq.

Nunanut allanut tunngasunut ministeriaqarfiup suliassani iluamik nakkutigisimanngilai. Greenland Contractorsimi pisortaaneq Peter Kofoed taama oqarpoq.

Inatsisilerituut naapertorlugit Pituffimmi sakkutooqarfimmi suliffeqarfinnik kiffartuussisussanik akuersissuteqarnissamut toqqaanissamullu USA-p siorna akisussaaffeqalernerata kingunerisassai pillugit Martin Lidegaard paasissutissanik eqqunngitsunik saqqummiussisimavoq.

Aamma atuaruk Lidegaard Pituffimmut tunngatillugu GC-mit isornartorsiorneqartoq

Johan Lund Olsenip sulissuteqarneratigut Pituffik pillugu suliaq Folketingimi januaarip 21-ani nukingiussamik oqaluuserineqarpoq.

Ilaatigut danskit nunanut allanut tunngasunut ministeriat Martin Lidegaard, danskit partiivisa kalaallinut nunaannut tunngasunut oqaaseqartartui kiisalu Siumut sinnerlugu Folketingimut ilaasortaajunnaartoq Nick Nielsen peqataapput. Kalaallit Nunaata amerikamiut Pituffimmik atuinerannik sapinngisamik annertunerpaamik pissariaqarnissaat siuertaralugu Folketingillu isumaqatigiissup siunnersuut aqaguani akuersissutigaa.

”Folketingip naalakkersuisut kajumissaarpai (1) Pituffimmi sullissinissamik isumaqatigiissutip danskinit/kalaallinit pigiinnarneqarnissaa qularnaaqqullugu, (2) Amerikamiut Kalaallit Nunaanni sakkutooqanerisa annertunerpaamik Kalaallit Nunaannut iluanaarutaanissaata qularnaarneqarnissaa sulissutigeqqullugu, tamatumunnga ilanngullugit ilinniarfissat, suliffissat akileraarutitigullu isertitassat qularnaarnissaat aamma (3) siunissami piumasaqaatit aalajangiinermilu tunngavissat nalornissutigineqannginnissaat qularnaaqqullugu.”

Folketingimi nukingiussamik oqallisigineqarnera Johan Lund Olsenip aamma piumasaqaatigaa Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisuisa suliami qanoq akuutigisimanerat arlaannaanulluunniit attuumanngitsumik misissuiffigineqassasut. 

Aammattaaq Inuit Ataqatigiit siulittaasuata, Sara Olsvigip, Pituffimmi kiffartuussinissamik isumaqatigiissutip annaaneqarnera pillugu arlaannaanulluunniit attuumanngitsumik misissuisoqarnissaa Naalakkersuisunut piumasaqaatigaa.

- Piumasaqaat tassaatinneqassanngilaq maanna Naalakkersuisunik siuliinilluunniit uparuaaneq, kisiannili tassaasoq aaqqissuussinermi aamma Danmarkimut USA-mullu isumaqatigiissutini sanngiiffiorpasissut Kalaallit Nunaannit aaqqinneqarnissaat qularnaarumallugu piumasaqaatigisarput,Olsvig taama allappoq.

Aamma atuaruk Pituffimmi kiffartuussinermut isumaqatigiissuteqarnissaq Folketingetimi amerlasuunit taperserneqarpoq

Aamma atuaruk Pituffik pillugu siunnersuut akuerineqarpoq

Aamma atuaruk Pituffik pillugu isumaqatigiissutip annaaneqarnera Olsvigip misissuiffigeqqugaa

Copenhagen Business Schoolimi inatsisunut tunngatillugu professorip Søren Friis Hansenip januaarip qaammataata naanerani oqaatigaa, suliffeqarfiit Pituffimmi kiffartuussinissamik isumaqatigiissut pillugu naammagittaalliuteqartut, ilaatigut Greenland Contractors, amerikami naalagaaffiup naammagittaalliuteqartarfiani ajorsarnissartik naatsorsuutigisariaqaraat.

Pituffimmi kiffartuussinissamut piumasaqaatit kiffartuussisussanngortumit, Exilis Servicesimit tamakkiisumik naammassineqarsimaneri eqqarsaatigalugit, danskit suliffeqarfiisa naammagittaalliuutaat amerikamiut naalagaaffiisa kukkunersiuisuinit isumaqatigineqarnissaat takorlooruminaappoq, Søren Friis Hansen finans.dk-mut oqarpoq.

Aamma atuaruk Professori: Pituffimmut suliaq tunngasoq ajugaanavianngilaq

Taamatullu oqarnera eqquuppoq. Amerikamimi naalagaaffiup naammagittaalliuteqartarfiata Government Accountability Officep, GAO, ullumi nalunaarutigaa Exelis Services A/Sip kiffartuussinissamik isumaqatigiissummik tunineqarsimanera naqissuserneqartoq. 

Aamma atuaruk Pituffik pillugu isumaqatigiissutip tunniunneqarnera amerikami naalakkersuisut akueraat

KNR allagaatinik Pituffimmut tunngassuteqartunik takunnikkumalluni novembarip arfineq-aappaani siorna qinnuteqarpoq, maannalu qaammatit pingasut qaangiunnerini allagaatit tamaasa suli tunniunneqanngillat.

Aamma atuaruk KNR-ip allagaatinik takunnikkumanera danskit ministereqarfiata akiumaataaraa