Meeraalluni misiliutaasimasoq taarsiivigineqarnissaq pillugu: Kiisami tamarmi naggaserneqarsinnaalerpoq
Kalaallit meeqqat misiliutaallutik 1951-imi ilaquttaminniit qimagutitinneqarlutik Danmarkimut aallartinneqartut maanna naalagaaffik eqqartuussivimmi suliassanngortippaat.
Taakkua eqqartuussissuserisuata maanna suli inuusut arfinillit tamarmik immikkut 250.000 koruuninik taarsiivigineqarnissaat pillugu allakkat Statsministeriaqarfimmut nassiuppai. Tamanna pinngippat, eqqartuussissuserisup eqqartuussivimmut aggeqqusissut piumasariniarpaa.
Meeraallutik misiliutigineqarsimasut kiserngoruttut arfinillit ilagaat Kristine Heinesen. Taassumunnga taarsiivigineqarnissaq pingaarnerunngilaq – misiliutigineqarsimanerup naggasserneqarnissaa pingaarnereuvoq, taanna KNRimut oqarpoq.
- Maanna eqqartuussissuserisumik ikiortissaqarnerput ajunngilaq. Taamatut pisoqaqqinnginniassammat taarsiivigineqarnissarput anguniarparput. Misiliutaasimanerput taava naggaserneqarsinnaalissaaq. Tamatuma oqaluuserinerani qaffakaateqqitat artornaqaat, Kristine Heinesen oqarpoq.
Meeraallutik misiliutigineqartut
Meeqqat 22-t 1951-imi misiliutaasussatut Kalaallit Nunaanniit Danmarkimut nassiunneqarput.
Meeqqat taakkua misileraanermi pingaarnertut inissisimapput, taamani meeqqat qallunaanngorsarneqarput maligassatut Kalaallit Nunaannut utersinnaaqqullugit.
Taakkuali angerlaramik kalaallisut oqalussinnaanngillat ilaquttaminnilu najugaqaqqusaanatik. Meeqqallu taamani Nuummi børnehjemmimi inissinneqarlutik.
Meeqqat 22-t sinneri arfinillit ullumi suli inuupput. Taakkua 80-it missaanni ukioqarput.
Red Barnet siuttuuvoq
Kalaallit meeraat 22-t 1951-imi ilaquttaminniit qimagutitinneqarlutik perorsaanikkut misileraatissatut Danmarkimut aallartinneqarput. Misileraanermi Red Barnet siuttuuvoq – Kalaallit Nunaalli aamma sunneeqataavoq.
Pisimasup oqaluttuassartaanik qulaajaanerup takutippaa Kalaallit Nunaanni landsrådi misilittaanermik tapersersuisimasoq – Ilaasortat 23-t ilaat 19-it isumaqataallutik taasipput.
AAMMA ATUARUK Udredning: Eksperimentet var ude af kontrol og gav dybe, menneskelige sår
Pisimasup oqaluttuassartaanik qulaajaaneq ukiup ataatsip matuma siorna saqqummiunneqarpoq. Taamanilu ministerriuneq Mette Frederiksen meeqqanut misiliutaasimasunut allakkatigut utoqqatserluni. Taannali nammineerluni inuttut meeraallutik misiliutaasimasunut maanna utoqqanngortunut utoqqatsernikuunngilaq. Tamannalu Kristine Heinesenip kissaatigaa.
- Ministeriunerup naapilluta isitsigut isigaluta utoqqatserfigisariaqarpaatigut, Kristine Heinesen oqarpoq, qallunaallu ministeriunerata Kalaallit Nunaannukarluni Naalakkersuisut siulittaasuannut utoqqatserusulluni ungasinngitsukkut oqarnera illaatigalugu.
- uagummi Danmarkimi najugaqarpugut ataaserlu Savalimmiuni najugaqarluni, taamaammat maani naapittariaqaraluarpaatigut.
Tamassi ministeriuneq Kalaallit Nunaannukaqatigissagussiuk iluarnerussava?
- Aap, taamatut isumaqarpunga. Taamaalilluni naggasivissorneqarsinnaammat. Kalaallit Nunaat taamani milisiinermut aamma peqataavoq.
Utoqqatserneq naammanngilaq
Utoqqatsernerli naammanngilaq, meeraallutik misiliutigineqarsimasut eqqartuussissuserisuat, Mads Pramming KNRimut oqarpoq:
- Meeraallutik misiliutaasimasut iluamik pineqarsimasutut misiginngillat, innarlerneqarsimanertik pillugu taarsiivigineqarnikuunnginnamik, taanna oqarpoq.
AAMMA ATUARUK Meeraanermini misileraataasimasoq: Mette Frederiksen nunatsinnukarluni utoqqatseriartorsinnaavoq
Taassuma isumaa naapertorlugu taakkua meeraanerminni misiliutaanermikkut namminneq inuuneqarsinnaanermik kiisalu ilaquttamillu najorsinnaanerannik piginnaatitaaffii innarlerneqarnikuupput.
- Taarsiivigineqarnikkut innarliinerit inatsiseqarnikkut aaqqiissutissaqarput. Taakkua meeraanerat innarlerneqarnikuuvoq – inatsisilli naapertorlugit taarsiivigineqarnissaq iliuusissatut pitsaanerpaavoq. Ministeriunermi utoqqatsernermiugt oqaatigaa ajortuliortoqarsimasoq, Mads Pramming oqarpoq.
Meeraallutik misiliutigineqarsimasut suli inuusut arfinillit maanna 75-it 78-illu akornanni ukioqarput.
Statsministeriaqarfik akissuteqarnissaminut ullunik 14-inik piffissalerneqarpoq, taamatut Politiken allappoq.
