Issittoq pillugu aallartitaq suliapiluillu naalagaaffeqatigiit ukiumoortumik ataatsimiinneranni sammineqassasut
Danskit ministeriunerat, Mette Frederiksen aamma savalimmiormiut lagmandiat, Aksel V. Johannesen Nuummut marlunngornermi tikissapput, taakkulu Naalakkersuisut siulittaasuat, Múte B. Egede peqatigalugu Kalaallit Nunaata, Danmarkip Savalimmiullu akornanni naalagaaffeqatigiittut ukiumoortumik ataatsimiinneranni peqataassallutik.
Naalagaaffeqatigiittut ataatsimiinnermi aalajangersimasumik najoqqutassaqanngilaq, tassanilu nunani pingasuni naalakkersuisuit politikkikkut isumaqatigiinngissutaasinnaasut ajornartorsiutaasinnaasut oqaluuserineqarsinnaapput. Juunip arfineq-pingajuani ataatsimiittoqassaaq atorfilittanillu allanillu peqataasoqanngisaannarpoq.
Naalakkersuisulli siulittaasui kisimik Nuummiissanngillat. Danskit, kalaallit savalimmiormiullu naalakkersuisui arlallit aamma Nuummiissapput, marlunngornermimi Nunanut allanut, Sillimaniarnermut aamma Illersornissamut politikkkikkut attaveqaatitut ataatsimiititaliami ataatsimiittoqartussaavoq.
Ataatsimiinnginnermi pissutsit pitsaanngitsut?
Naalagaaffeqatigiinni ukiumoortumik ataatsimiinnissamut suut oqaluuserineqassanersut paasissutissiissutigereerneqanngillat. Sapaatinili akunnerni kingullerni Danmarkip nunattalu akornanni pissutsit arlaleriarlutik oqallisaangaatsiaqattaarput.
Siullermik Folketingimi Naalagaaffeqatigiinneq pillugu ukiumoortumik ataatsimiinnermi Aki-Matilda Høegh-Damip Siumumeersup kalaallisut oqalugiaateqarnera oqallisaangaatsiarpoq.
Sapaatinili akunnerni kingullerni Múte B. Egedep danskit naalakkersuisuisa suleqatiginerat Politikenimi apersorneqarnermini isornartorsiorpaa. Taassuma suliat arlallit assersuutigalugu spiralilersuisoqarsimaneranut tunngatillugu suliaq apersorneqarnermini isornartorsiorpai. Tamatuma saniatigut danskit nunanut allanut tunngasunut ministeriata, Lars Løkke Rasmussenip Moderaternemeersup nunatsinnut ataqqinninnermik takutitsinnginnera pingaartumik isornartorsiorpaa.
Naalagaaffeqatigiit ukiumoortumik ataatsimiinnissaat sioqqullugu toqqissisimananngitsoqarnera tunngavigalugu KNR-ip inuit pingasut politikkimut aamma Danmarkip nunattalu akornanni pissutsinut ilisimasaqarluartut naalagaaffeqatigiit ukiumoortumik ataatsimiinnermi suut sammineqarnissaannik qanoq isumaqarnerannik apersorpai.
Kuupik Kleist Naalakkersuisunut siulittaasuunikuullunilu Folketingimi ilaasortaanikuuvoq
Naalagaaffeqatigiinni ukiumoortumik ataatsimiinnermi suna pingaarnertut sammineqassasoraajuk?
- Qularutiginngilara, aporaassutaasut, piffissamilu sivitsortumi massakkut aporaassutaasut nunatta Danmarkillu akornanni eqqartorneqassasut assigiinngitsorpassuit. Neriuppungalu Parisimi avatangiisit pillugit isumaqatigiissut eqqartorneqassasoq nunarpullu aalajangissasoq ilaassalluni. Taavalu aamma namminersulerniarnerup nassatarisaanik aningaasaqarnermut tunngasut soorunalimi pingaaruteqarluinnaqqissaarput. Kiisalu neriuppunga aamma Issittumut tunngasut ilaatigut silap pissusiata allanngoriartornera aammalu suleqatigiinneq annerusumik oqaluuserineqassasut.
Danmarkip Kalaallit Nunaatalu akornanni pissutsit illit qanoq nalilerpigit?
- Pitsaanerusinnaavoq, tassami ilisimasaqarnerput annertusiartortillugu nunasiaateqarsimanerup nalaani aammalu danskit nunatsinni oqartussaassuseqarnerata nalaani pisimasut ajortorpassuit qulaajarneqaqattaartut massakkut misissuiffigineqarnissaat aamma paamaarunneqartoq tusaamallugu neriuppunga alloriarfigineqassasut aammalu inernilerneqassasut uagutsinnut iluaqutaasunik.
Sulianik aalajangersimasunik ukiumoortumik ataatsimiinnermi immikkut inissaqartitsisoqarsinnaava?
- Qulaajaanerit aalajangerneqarsimasut sulilu aallartinneqanngitsut ilimagaakka. Pinngitsoornagu oqaluuserisassaniittariaqangajattut isumaqarpunga.
- Tamatuma saniatigut namminersornerup anersaavani namminersornerup inissinneqarnissaanut qanoq suleqatigiittoqarsinnaanera oqaluuserineqartariaqartoq isumaqarpunga. Alloriarneriat pisariaqartut alloriassutaasariaqarput.
Danmarkip nunattalu akornanni siunissaq qanoq nalilerpiuk?
- Isumaqarpunga pisariaqartittugut immitsinnut. Aammalu imaalissanngitsoq ajortikkaluttuinnaluni taava naggataatigut ajortut tunngavigalugit avissaartoqassasoq, kisianni suleqatigiittoqassasoq aatsaannguaq eqqartukkakka eqqarsaatigalugit aammalu annertunerujussuarmik namminersornerup anersaava eqqarsaatigalugu suleqatigiissutissat soorpiaanersut eqqartorneqassasoq. Taamaammat neriuutigaara pissutsit pitsaanerunissaannut aqqutissiuussisoqassasoq.
Martin Breum tusagassiortuullunilu atuakkiortuuvoq, taassumalu Issittoq Naalagaaffeqatigiillu ukkatarisarpai.
Naalagaaffeqatigiinni ukiumoortumik ataatsimiinnermi suna pingaarnertut sammineqassasoraajuk?
- Isumaqarpunga Múte B. Egedep issittoq pillugu aallartitamut tunngatillugu suliaq isumannaarluarneqanngitsoq erseqqissarluarsimagaa. Taamaammat tamatumanik qaqitsinissaa ilisimagaara.
Danmarkip Kalaallit Nunaatalu akornanni ataatsimiinnginnermi pissutsit illit qanoq nalilerpigit?
- Ataatsimut isigalugu isumaqarpunga oqartoqarsinnaasoq piffissami matumani suliat ataasiakkaat ilaat ilungersunarluinnartut pillugit Københavnip Nuullu akornanni isumaqatigiinngissutaasut.
- Kisianni aamma isumaqarpunga Europami sorsuttoqarnera Issittumilu sakkutssiornermi suliniutit pillugit ataatsimut paaseqatigiittoqartoq, tassanngalu arlaatigut ataatsimut paaseqatigiittoqarnissaa anguniarneqarsinnaavoq.
Sulianik aalajangersimasunik ukiumoortumik ataatsimiinnermi immikkut inissaqartitsisoqarsinnaava?
- Issittoq pillugu aallartitamik toqqaaneq, tassa Nunanut allanut tunngasunut ministereqarfiup danskimik aallartitamik toqqaaqqinnera sammineqalersinnaasoq isumaqarpoq, aallartitarmi Kalaallit Nunaannit aallaaveqartariaqartoq Nuummi isumaqarput. Suliaq taanna iluatungeriinnut marlunnut kajungerineqarluinnarlunilu pingaartinneqarpoq. Illuatungeriillu imminnut ungasilluinnaramik issittoq pillugu aallartitaq pillugu sapaatini akunnerni aggersuni ataatsimiinnerni oqaluuserineqanngitsoorsinnaanngitsoq isumaqarpunga.
Danmarkip nunattalu akornanni siunissaq qanoq nalilerpiuk?
- Isumaqarpunga ukiuni aggersuni qaninnerni Danmarkimi politikerit, ilisimatusartut tusagassiortut inuillu nalinginnaalluinnartut Kalaallit Nunaanni politikkikkut oqallinnerit Danmarkimut aamma sunniuteqartartut sungiutissagaat isumaqarpunga, tamannami kunngeqarfiup tamarmi siunissaanut tunngavoq.
Noe Redington politikkikkut oqaaseqartartuullunilu ministeriusimasumut, Helle Thorning-Schmidtimut immikkut ittumik siunnersortaanikuuvoq.
Naalagaaffeqatigiinni ukiumoortumik ataatsimiinnermi suna pingaarnertut sammineqassasoraajuk?
- Danmarkip Kalaallit Nunaatalu akornanni pissutsit initunerat qularutissaanngilaq, tamannalu initulaassasoraara, Savalimmiullu tunuaniinnerulluni.
Danmarkip Kalaallit Nunaatalu akornanni ataatsimiinnginnermi pissutsit illit qanoq nalilerpigit?
- Danmarkip Kalaallit Nunaatalu akornanni pissutsit puffassimaartoqanngilaq, kissassimaaleriartuaarpulli. Naalagaaffeqatigiinni qaammatit sakkortungaatsiarnikuupput, minnerunngitsumik nunanut allanut tunngasunut ministerip, Lars Løkke Rasmussenip oqaaserisai pissutigalugit, taakkulu Kalaallit Nunaanni kamaatigineqarput.
- Danmarkip Kalaallit Nunaatalu akornanni ataqatigiinnermi oqaloqatigiittoqarnissaa arlaatigut pisariaqartinneqarpasittutut ippoq.
Sulianik aalajangersimasunik ukiumoortumik ataatsimiinnermi immikkut inissaqartitsisoqarsinnaava?
- Misissuinernik arlalinnik ilaatigut spiralilersuisoqarneranut tunngatillugu aallartitsisoqarpoq. Kisianni inatsisitigut ataataqanngitsunut tunngatillugu apeqqutit Kalaallit Nunaanni initupput. Taamaammat suliat tamakku naalagaaffeqatigiit ataatsimiinneranni initunissaat ilimagaara.
- Tamatuma saniatigut Issittoq initussaaq, Mette Frederiksenimi amerikamiut præsidentianik ataatsimeeqateqaqqammerpoq, danskillu ministeriunerata nunanullu allanut tunngasunut ministeriata Kalaallit Nunaat sinnerlugu saqqummertarnera ajornartorsiuterpassuarnik pilersitsiuarpoq, taamaammat tamanna ataatsimiinnermi sammineqangaatsiassaaq.
Danmarkip nunattalu akornanni siunissaq qanoq nalilerpiuk?
- Kalaallit namminersulernissaat pillugu oqallinneq nutaaliaanngilaq. Kisianni politikkut tamanna piviusorsiorneruallaanngilaq, Kalaallit Nunaammi Danmarkimit aningaasarpassuarnik pissarsisarpoq.
- Muminganillu Danmarkimi aamma maluginiaasoqanngilaq. Kalaallit Nunaanni pisut ilungersunartumik tiguneqarpallaanngillat. Oqaluttuarisaanermi akisussaaffiit eqqumaffigineqarsimanatillu naalagaaffeqatigiit nutarsarneqarsimanngillat. Atassuteqarnerlu nunanut marlunnut pingaaruteqarluinnarpoq. Taamaammat ataatsimut anguniakkamik pilersitsinissaq pisariaqarpoq. Taamaanngippat ajorluinnartumik kinguneqarsinnaavoq, tamannalu Kalaallit Nunaannut Danmarkimullu annaasaqarujussuarnerussalluni.
