Immikkut ilisimasalik: USA qimagunnavianngilaq – periarfissat allat ajornerupput

Kalaallit Nunaat tuniniagaaanngilaq, kisianni ameriamiut sakkutuui nunatsinniittuassapput – naalagaaffeqatigiit qanorluunniit kissaateqaraluarpata.
Kalaallit Nunaata pisiarinissaanut USAp præsidentia itigartitaarujussuarpoq – USAp nunarput qangali soqutigilereerpaa. Assi © : Scanpix
aggustip 26-at 2019 06:48
Nutserisoq Per Rosing

Sorsunnersuaq kingullermiilli USAp Kalaallit Nunaat illersugaraa – tamannalu allanngussanngilaq. 

Oqaluttuarissanermik ilinniagakkaaq Bo Lidegaard taama naliliivoq.

Qanorluunniit naalagaaffinngornissamik eqaarsartoqartigigaluarpat nunanullu allanut tunngasunut politikkikkut annertunerusumik oqaasissaqarusutsigigaluaraanni USA Kalaallit Nunaanniiginnassaaq.  

- Qanorluunniit oqartoqaraluarpat, aamma Kalallit Nunaat qanorluuniit isumaqaraluarpat USAp Kalaallit Nunaat qimannavianngilaa, Bo Lidegaard oqarpoq.

AAMMA ATUARUK USA-p nunanut allanut tunngasunut ministeriata Issittoq pillugu suleqatigiinnerunissaq kissaatigigaa

Sapaatip akunnerani Trumpip nunatta pisiarinissaanik eqqarsarneranik naalagaaffeqatigiinnerup erseqqivissumik itigartitsiffiani pisortatigoortumik Danmarkimut tikeraarnissap taamaatiinnarneranik kinguneqartumi nunarsuarmilu tamarmikIssittup pingaarnersanngorlugu oqaluuserineqarnerani oqaaseqaat takkuppoq.

Danskit aallartitaata USA ikiueqqullugu qinnuigaa 

Kisianni USAp Kalallit Nunaannik soqutiginninnera qangali aallartippoq.

Danskit USAmi aallartitaata Henrik Kaufmannip 1941-mi Kalaallit Nunaata illersorneqarnissaa pillugu amerikami naalakkersuisut isumaqatigiissuteqarfigai.   

Danmark nazistinit tiguarneqaqqavoq, Henrik Kaufmannilu Københavnimut angerlaqquneqaraluarluni Danmark sinnerlugu Kalallit Nunaata illersorneqarnissaa pillugu USAmik isumaqatigiissuteqarpoq. Kaufmannip aalleqqutigaa taamaanngippat nazistit Kalaallit Nunaat tiguassagaat.

AAMMA ATUARUK Amerikamiut Kangerlussuarmut missinnaanissaq pisariaqartippaat

Isumaqatigiissutip kingunerisaanik amerikamiut Narsarsuarmi Blue West One-mik taallugu ukioq taanna mittarfiliorput. Kingusinnerusukkut mittarfiit sakkutooqarfiillu arlallit pilersinneqarput, taakkununnga ilaallutik Kangerluussuup mittarfia aamma Pituffik.

Naak USA ullumikkut taamallaat Pituffimmiikaluarluni suli isumaqarpoq Kalaallit Nunaat USAp illersugassanut ilaasoq, Bo Lidegaard oqarpoq.

Bo
Assi © : Martin Kunzendorf, DR
Bo Lidegaard. Arkivfoto

- Amerikamiut paasinnittaasiat naapertorlugu Kalaallit Nunaat Amerikap Avannarliup nunavittaanut ilaammat USA isumaqarpoq Kalaallit Nunaanni USAp soqutigisai qularutigineqalerpata periarfissat allat atorlugit piumasani takutittariaqassallugu.   

Tamannalu naalagaaffeqatigiit akuerisariaqarpaat, Bo Lidegaard isumaqarpoq.

- Tamannalu Kalaallit Nunaannut Danmarkimullu (1941-miilli, aaqq.) tunngaviuvoq, Kalaalit Nunaannit sunearsinananngitsoq. Aamma Danmarkimit. Tassa taamaappoq, silarsuarmi pissaaneqarnerpaat oqartussaaffianni pissutsit taamaapput.

Bo Lidegaard: Pissaanillit periarfissat allat Kalaallit Nunaannut ajornerupput 

Kalaallit Nunaat Danmark peqatigalugu NATOmut ilaasortaavoq, taamaattumillu USAmut attaveqarluarnissamik ataavartitsinissaminik pisariaqattitsilluni, Bo Lidegaard isumaqarpoq.

USAllu Kalaallit Nunaanni sakkutooqarnikkut suliniutai ukiut ingerlanerini akerliuffigineqartaraluartut, ilaatigut Avanersuarmi Uummannamit 1952-imi inuit pinngitsaalillugit nuutsinneqarnerat, periarfissat allat ajornerupput, Bo Lidegaard oqarpoq.

Asiap kujammut kangiani Afrikamilu Kinap qalliunera innersuussutigalugu tikkuarpaa, taakkunani nunat arlallit Kinap sakkutooqarnera aningaasaliineralu pisariaqartitsingaaramik pinngitsoorsinnaajunnaarsimavaat. Europallu kangiani ilaatigut Ukrainep Ruslandip qalliunera malugisimavaa, assersuutigalugu qeqertaassap Krimip tiguarneqarneratigut.

AAMMA ATUARUK Nunarput Savalimmiullu illersornissamut politikkimut peqataanerutinneqartassapput

Taamaattumik Bo Lidegaard isumaqarpoq USAp Kalaallit Nunaanniinnera Kalaallit Nunaannut Danmarkimullu iluaqutaasoq.

- Allatut iliorneq USAmut naammaginartuusinnaasoq aamma Kaallit Nunaata Danmarkillu soqutigisaannik isumaginnittoq takorlooruminaatsorujussuuvoq.