Canadap ilaani British Columbiami naalakkersuisut uitsatigineqaqisumik inuiannik toqoraasimaneragaallutik eqqartuussivilersuunneqarnerminni taarseeqquneqarput.

Arnat marluk, Lorraine Davisip aamma Stephanie Royip, Canadami nunap immikkoortuani British Columbiami naalakkersuisui nunap inoqqaavisa arnartaannik naartusinnaajunnaarsitsisimanerarlugit nunap inoqqaavisa arnartaannut taarseeqqullugit eqqartuussivilersuuppaat.

British Columbiami kissaatiginngisamik naartusinnaajunnaarsitsineq inatsisitigut 1973-ip tungaanut akuerisaavoq.

Canadamiut naartusinnaajunnaarsitsinermut inatsisaat, ”the Sexual Sterilisation Act”-imik taaguuteqartoq, 1973-imi atorunnaarpoq. 1973-illi kingorna suli naartusinnaajunnaarsitsisoqartarsimasoq eqqartuussiviup allagaataani ersertoq, Canadami aviisit ilaat Vancouver Sun allappoq.

Ukiuni kingullerni hunnorujuni naartusinnaajunnaarsitsisoqartarsimasoq, KNR-ip Canadamit tusagassiisartua Marianne Stenbæk oqarpoq. Kingullermillu 2018-imi taamaaliortoqarsimasoq, taanna oqarpoq.

- Tamannami nunap inoqqaavisa akornanni qangalili oqallisaalerpoq, qanittukkulli aatsaat ammasumik saqqummiuttalerpaat. Allaat 14-iinnarnik ukioqarlutik taamaaliorneqarsimaneraasartunik ilaqarput, Marianne Stenbæk KNR-imut aasaq oqarpoq.

Nunap inoqqaavisa ilarpassuisa naartusinnaajunnaarsinneqarsimallutik ilisimasimanngilaat.

Misiginneqatigigai

Kalaallit nalusamik spiralilerneqartunut ilaasup, Elisibánguak’ Jeremiassenip, nunap inoqqaavisa naartusinnaajunnaarsinneqarsimasortai misiginneqatigai.

Naartusinnaajunnaarsitsineq Canadami inatsisitigut akuerisaasimavoq, danskilli ukiut 60-it matuma siorna naalakkersuisui nunatsinni inuit amerliartoqqunagit spiralilersuisitsinissamik siunertaqarput.

Danskit naalakkersuisuisa nunatsinni inuit amerliartoqqunagit 1960-ikkunni 1970-ikkunnilu arnanik tuusintilikkuutaanik spiralilersuisitsimanerat, DR-ip aallakaatitassiamini saqqummiuppaa.

Arnat nalusamik spiralerneqarsimasut arlallit taamaaliorneqarnertik kingunerluutigisimallugulu allamik qinigassinneqarsimanatik misigisimasimallutik, DR-imut KNR-imullu oqarput.

Aamma naartunaveersimassutigisimallugu, arnat taakku ilaasa oqaluttuaraat.

Elisibánguak’ Jeremiassen kissaatiginngisamik spiralilerlerneqartunut ilaavoq. Taassuma Canadami naartusinnaajunnaarsinneqarsimasut misiginneqatigai. Taakkumi tamarmik timertik pillugu nammineq aalajangernissamik pisinnaatitaaffiiarneqarsimallutik misigisimasimapput.

- Canadami taamaaliortoqarsimanera nunatsinni nalusamik spiralilersuisoqarneranut assingummat misiginneqataanarpoq. Eqqartuussivilersuinerat inissaminiippoq. Taamaaliortunut eqqartuussivilersuisoqartalertariaqarpoq, 1975-imi 13-inik ukioqarluni nalusamik spiralilersinneqarsimasoq Elisibánguak’ Jeremiassen oqarpoq.

Inuuneranut suli sunniuteqartoq

Spiralilersuisoqarnera peqqutaalluni 1970-ikkunni inunngortut affaannanngorput: tassa 1964-imi inunngortut 1.674-upput, 1974-imilu inunngortut 638-ullutik.

Taamanikkut spiralit ullutsinni spiralininngarnit angineroqaat, aamma ernereersimasuinnarnut naatsorsuussaapput.

Nalusamillu spiralilerneqartut ilarpassuisa taamaaliorneqarnertik kingunerluutigisimaqaat.

Taamaammat spiralilersuisoqarsimaneranut aamma eqqartuussivilersuussisoqartariaqartoq, Elisibánguak’ Jeremiassen isumaqarpoq.

- Eqqartuussivilersuussisoqassappat peqataassaanga. Nalusamik spiralilerneqarninniit ukiorpassuit qaangiussimalereeraluartut inuuninnut suli sunniuteqaqaaq, taanna oqarpoq.

Elisibánguak’ Jeremiassen spiralilersinneqarniassammat, angajuata 1975-imi napparsimmaviliaassimavaa.

Elisibánguak’ Jeremiassen tamatuma kingorna ilumigut anniangaatsiarpoq.

Ukioq ataaseq qaangiummat nakorsiarpoq, spiraliali misissortimmat nanineqanngilaq. Taamaammat nutaamik spiralilerneqarami marlunnik spiraleqalerpoq.

Spiraliata aappaa kingusinnerusukkut peerneqarpoq.

- Eqqaagaangakku suli aalassattaqaanga. Meriartarlungalu anniartarpunga. Taamaammat nipangiukkusunnanngillat, taanna oqarpoq.

Atsiukkani sumut tunngasuunersoq ilisimasimanngikkini

British Columbiami naalakkersuisut eqqartuussivilersuunneqarnerat uterfigeriartigu. Tassa nunap inoqqaavisa taakkulu kulturiat nungutitaanissaat,  taakku arnartaannik naartusinnaajunnaarsitsinissaq siunertaralugu inatsit ”the Sexual Sterilisation Act” atuutilersinneqarsimasoq, eqqartuussiviup allagaataani erserpoq. Vancouver Sun taama allappoq.

Canadami naartusinnaajunnaarsitsisoqarsimasoq, Canadap senatiata nalunaarusiaani aasaq saqqummersinneqartumi allaqqavoq.

21-nik ukioqarluni aappassaanik ernertaareernermini naartusinnaajunnaarsinneqarsimalluni, eqqartuussivilersuisup aappaa 61-inik ukiulik Lorraine Davis Vancouver Sunimut oqarpoq.

Taanna ernereeruni naartusinnaajunnaarnissamut akuersissummik erninninngitsiarnermini atsioqquneqarsimavoq.

Atsiukkani sumut tunngasuunersoq ilisimasimanngikkini, taanna Vancouver Sunimut aamma oqarpoq.

1990-ikkut naaneranni pinngitsaaliissummik naartuersissimalluni, eqqartuussivilersuisup aappaa 41-nik ukiulik Stephanie Roy Vancouver Sunimut oqarpoq.

KNR-ip tusagassiisartuata Marianne Stenbækip oqarnera naapertorlugu Canadami oqartussat arnanik taakkuninnga naartusinnaajunnaarsitseqqusisuusimanersut maannamut suli ilisimaneqanngilaq.

- Arnanik taakkuninnga naartusinnaajunnaartitsinissamut pisortatigoortumik aalajangersagaqanngillat, taamaaliortoqartarsimanerali ilisimagunaraluarlugu tusaanngitsuusaarput, taanna KNR-imut aasaq oqarpoq.