Kalaallit meerartaannik allamut inissiisarneq: Danmarkimi kommunit suliaasimasunik suliareqqiissanerlutik namminneq aalajangigassarigaat

Danmarkimi kalaallinik angajoqqaanik oqaasii kulturiallu eqqarsaatigalugit nalileeriaaseq nutaaq atuutileriarpat, suliaasimasunik kalaallit meerartaanni allamut inissitanut tunngasuusunik immaqa suliareqqiisoqarsinnaalissaaq.

Danmarkimi naammagittaalliuuteqartarfik, Ankestyrelsen, KNR-imut akissummini taama ilisimatitsivoq.

- Angajoqqaat piginnaasaannik naliliineq meeqqap allamut inissinneqarnerani tunngaviusimatillugu angajoqqaatut akisussaasuusup meeraq angerlarteqqqinneqassanersoq kommuni naalileeqqqusinnaavaa, Ankestyrelsen allappoq.

Nalileeriaasitaassaq paasisavut naapertorlugit ukiualunnguit qaangiuppata atoriaannanngussangatinneqarpoq.

Meeqqalli allamut inissitaaneranut suut peqqutaanersut suliaasimasumik suliareqqiinissamik naliliinissamut aalajangiisuulluinnassapput.

Danmarkimimi kommunit ilaqutariit meerartaminnut allamut inissitaasimasumut iluaqutaasumik allannguisimasutut aatsaat nalilersimappassuk, meeqqamik allamut inissiinermik suliaasimasumik nalilersueqqittussaatitaasut, inatsisini allaqqavoq. 

Meeqqanut, inuusuttunut ilaqutariinnullu inatsisit pillugit lektori ph.d.-usorlu Aarhus Universitetimeersoq, Caroline Adolphsen, KNR-imut taama oqarpoq.

- Aalajangiisimagaanni, taanna nalileqqqitassaassaaq. Imaluunniit allaanerusumik ilisimasaqalersimalluni allaanerusumik aalaajangiisinnaaneq ilimanaateqalersimappat suliareqqitassanngorsinnaavoq, taanna oqarpoq nangillunilu:

- Nutaanik paasissutissaqalerneq, soorlu nutaamik naliliisoqarsimappat, ima isumaliornarsinnaavoq: 'Tamakku aalajangiitinnata ilisimasimagaluarutsigit immaqa allatut aalajangersimassagaluarpugut'.

Angajoqqaat meeqqamik allamut inissitaaneranik kommuninut qaqugukkulluunniit suliareqqeeqqusinissamik inatsisitigut pisinnaatitaaffeqanngitsut, Ankestyrelsenip isumaginninnermullu inatsisit pillugit immikkut ilisimasallit attaveqarfigisatta ilisimatitsissutigaat.

Angajoqqaanik naliliinermi aalajangiisuusartut assigiinngeqisut

Danmarkimi kalaallit meerartaat allamut inissitat meeqqat Danmarkiminngaanneersunik kingoqqisut allamut inissitaasut tallimariaatigaat. Danmarkip inuunermi atukkanik ilisimatusarfiata misissueqqissaarisarfiatalu, Det Nationale Forsknings- og Analysecenter for Velfærdip (VIVE), Danmarkimi kalaallit meerartaannik allamut inissiisarneq pillugu nalunaarusiaani "Børn med grønlandsk baggrund, der er anbragt i Danmark – fra danske kommuner"-imi 2022-meersumi tamanna erserpoq.

Folketingimi amerlanerussuteqartut aningaasanik Danmarkimi ilaqutariinnik kalaallinik Danmarkimi isumaginninnermi sullinneranni ikorfartuinermut atugassanik illikartitseqqammerput. 

Aningaasat taakku ilaatigut kalaallinik angajoqqaanik oqaasii kulturiallu eqqarsaatigalugit nalileeriaasitaarnissamut atussapput. 

Danmarkimi meeqqat allamut inissitat amerlanerpaartaat isumaginninnermut inatsit naapertorlugu angajoqqaaminnit amigartumik isumassorneqarnerat, tassa sumiginnagaanerat, pissutigalugu allamut inissitaapput.

Taakku pillugit suliaasimasuni nalunaarsukkat nakuuserfigineqarsimanermut kinguaassiuutitigulluunniit atornerlunneqarsimanermut tunngasuunatik angajoqqaanut meeqqaminnik paarsilluanngitsutut oqartussanit nalilerneqarsimasunut tunngasuupput. Soorlu angajoqqaat imigassamik ikiaroornartumilluunniit atornerluisuunerannut, meeqqaminnik ataatsimut isigalugu paarsilluannginnerannut, ilaginnaanerannut atassutikinnerannullu tunngasuusinnaapput.

Ingammillu kingullertut taasat angajoqqaanik kalaallinik maanna nalileeriaaserineqartumi paatsoorneqakkajuttut, Caroline Adolphsen naliliivoq, kiinarsornermi kalaallit kulturiata ilagilluinnarmassuk. Tamannali maanna nalileeriaaserineqartumi eqqarsaatigineqanngitsoq, taassuma ilanngullugu oqaatigaa.  

- Kalaallit angajoqqaat oqaasii kulturiallu eqqarsaatigalugit apersornerisigut nutaamik nalileeriaaseqaleriarpat, suliaasimasut sumiginnaanermut tunngasuusut ilaat suliareqqinneqartariaqalersinnaapput, taanna oqarpoq. 

Angajoqqaanik naliliineq paasissutissarpassuarsiffigisat ilaminiinnarigaat

Kommunilli meeqqamik allamut inissiinissamik naliliiniartilluni suliat amerlanerpaartaanni angajoqqaat piginnaasaannik naliliinerit paasissutissarpassuarsiffigisaata ilaminiinnarigaat eqqaamasariaqarpoq. 

Kommunit paasissutissarsiaasa ilaat soorlu atuarfinniit, ulluunerani paaqqinnittarfinniit, nakorsaniit, meeqqamiit namminermiit meeqqamilluunniit naliliisuniit aamma anngunneqarsimasuusarput, kommunillu paasissutissarsiatik taakkua tunngavigilluinnarlugit suliat aalajangiiffigisarpaat. Taamaammat angajoqqaat tarnip pissusianik ilisimasalimmit apersorneqarneri suliani ataasiakkaani aalajangiinernut qanoq sunniuteqartigisarneri assiginngittaqaat.

- Angajoqqaat piginnaasaannik naliliineq qanoq aalajangeeqataasuutigisarnersoq oqaatigiuminaappoq. Angajoqqaalli meeqqaminnik paarsinerlulluinnartutut nalilerneqarsimagaangata tamanna aalajangiisuusaqaaq. Meerarmi pitsaanngitsunik atugaqartiinnarsinnaanngilarput. Taamaammat naliliineq pitsaanngilluinnartumik inerneqaraangat aarlerilersitsippalluunniit tamanna suliami aalajangiisuulluinnnartarpoq, Caroline Adolphsen oqarpoq.

Kommuni suliaasimasumik suliareqqiiniarnani aalajangersimappat, itigartitaasup tamanna Ankestyrelsenimut naammagittaalliuutigisinnaavaa.

Meeqqamik allamut inissiinissamik naliliisartutik angajoqqaanik kalaallinik oqaasii kulturiallu eqqarsaatiginagit apersorneqartarnerisa ajornartorsiutaanera nalunngikkaat, Ankestyrelsen KNR-imut ilisimatitsivoq.

Angajoqqaanik allanik kulturilinnik oqaasilinnillu apersuinerup eqqortumik nutserneqarnissssaata qulakkeerneqarnissaa eqqumaffigisaannut ilaasoq, Ankestyrelsenip ilanngullugu ilisimatitsissutigaa.

Kommunilli suliaasimasunik aalajangersimasunik suliareqqeeqqusinnaanngikkitik, Ankestyrelsen erseqqissaavoq. Tamanna kalaallit danskisut aamma innuttaassuseqarmata, suliaasimasut ilaqutariinnut kalaallinut tunngasuunersut danskit pisortaqarfiisa nalunaarsuiffianni allaqqannginnerannik peqquteqarpoq.