Uranimik inerteqquteqarnissamut Naalakkersuisut aallartisartut

Naalakkersuisut aalajangiisuugunik, uranimik misissuineq, misissueqqissaarneq iluaquteqarnerlu inerteqqutaassagaluarpoq. Inatsisissanik siunnersuumi tamanna takuneqarsinnaavoq.
Assersuutigalugu Kuannersuarni aatsitassaq 300 ppm (millionimut agguaqatigiisillugu) uranimik 800 ppm thoriumimik annertussusilimmik peqarpoq. Assi © : KNR / Malik Brøns
Allattoq Malik Brøns
juulip 05-at 2021 15:50
Nutserisoq Naja-Vivi Mikaelsen

Kalaallit Nunaanni uranitalinnik siunissami ujarlertoqaqqusaajunnaarlunilu piiaaqqusaajunnaartoqartariaqarpoq. Naalakkersuisut tamanna pillugu inatsisissatut siunnersuutertik maanna tusarniaassutigileruttorpaat.

Uranimik misissueqqaarnermut, ujaasinermut piiaanermullu inerteqquteqarnissamik Naalakkersuisut siunnersuuteqarput. Ujaasinermut piiaanermullu atatillugu uranip imaqassusissaanut politikkerit killiliisariaqarsimapput. 

Pinngoqqaatinut radioaktiviusunut allanut misissueqqaarnermut, ujaasinermut piiaanermullu agguaqatigiisillugu 100 ppm (millionimut amerlassusaat / millionimut agguaqatigiisillugu), tassa 0,01 procenti qaangerlugu uranimik inerteqquteqassanngitsoq siunnersuumi aamma allaqqavoq.

Assersuutigalugu Kuannersuarni aatsitassaq 300 ppm (millionimut agguaqatigiisillugu) uranimik 800 ppm thoriumimik annertussusilimmik peqarpoq. 

AAMMA ATUARUK Aatsitassanut Naalakkersuisoq: Aatsitassarsiornissamut aap uranimut Kuannersuarnullu naagga

Tamanna urani qanoq annertutigisoq qaqinneqarsinnaaneranik Naalakkersuisut minnerpaaffiliiniarput.

Piumasaqaatinullu nutaanut malinninngikkaani misissueqqaarnermut, ujaasinermut piiaanermullu akuersissut politikkeriniit peerneqartassasoq Naalakkersuisunit anguniarneqarpoq. 

Inatsisit akuersissutigineqassappata - suliffeqarfiit inatsisinik malinnissimanngitsut akiliisitaaneranik kinguneqarsinnaavoq.

- Kalaallit Nunaata nunap iluanik, aammalu Kalaallit Nunaanni aatsitassatut isumalluutinik taakkuninnga Namminersorlutik Oqartussat piginnittussaatitaapput, taamaattumillu Kalaallit Nunaanni pinngortitami isumalluutit qanoq pitsaanerpaamik iluaqutiginissaannut Kalaallit Nunaanni innuttaasut aalajangiisussaasariaqarput.

- Tamatuminnga tunngaveqartumik uranimut attueqqusinngilluinnarnissamik politikkip inatsisitigut eqqunneqarnissaa siunertaralugu siunnersuummik matuminnga aatsitassanut ikummatissanullu inatsisip ilassuteqarfiginissaa Naalakkersuisut kissaatigaat. Kalaallit Nunaata uraniliorfiunaniluunniit uranimik nioqquteqartuussannginnera pillugu Naalakkersuisut tunngavigisassatut aalajangiussinerannik siunnersuut piviusunngortitsissaaq.

Politikerillu namminneq aamma allamik periarfissaqarusupput. Tassami inatsisinik allanngortitsinissamik siunnersuut aatsitassanik navianartunik qinngornilinnik imaqartunik allanik inerteqquteqaratarsinnaarusunneranik aalajangiisinnaarusupput. 

Kuannersuit Inatsisartunullu qinersineq

Inatsisartunut kommunalbetyrelsimullu qinersinermut urani eqqartorneqangaatsiarpoq.

Naalakkersuisoqatigiisimasunit tassa Siumumit, Demokraatinit Nunattalu Qitornaanit Kuannersuit oqallisaaqqisoq pillugu tusarniaasoqalermat.

Aatsitassarsiulersaartumut piginneqatigiiffimmut Greenland Mineralsimut tamanna siuariartitsingaatsiarpoq. Piginneqatigiiffimmimi aatsitassat qaqutigoortut, saniatigut uranimik qalluilluni aatsitassarsiulersaartoqarpoq. Ukiumut 500 tons urani qallorneqarniarmat.

Siumup ilaasortaasali ilaat tusarniaaneq kinguartikkusoriasaarpaat. Uffa Siumukkormiut aatsitassarsiulersaarnermut akuersisuugaluartut, taamani Siumumi siulittaasup tullersortaata Vivian Motzfeldtip aatsitassarsiulersaarneq innuttaasunit ilisimaneqarpallaannginneranik tunngaveqartumik oqariartuuteqarpoq.

AAMMA ATUARUK Ingerlatseqatigiiffiup uranisiornini unitsikkaa

Tamanna partiip naalakkersuisooqataasut Demokraatit kamaatigaat. Tamanna taakkununnga naalakkersuisoqatigiinnissamut isumaqatigiissutaannut uniuunneruvoq. Taamaammat partiip suleqatigiinnertik unitsippaat naalakkersuisoqatigiillu Siumut Nunatta Qitornaalu qimallugit tunuarlutik. Kim Kielsen aamma Vittus Qujaukitsoq ikinnerussuteqartumik naalakkersuisoqatigiinni kiserngorupput.

Tamanna qinersinissap eqqarsaatigineqalerneranut aallartitsivoq, tamatumalu kingunerisaanik Inatsisartut immikkut ittumik qinersisoqarnissaa isumaqatigiissutigaat. Inatsisartunut apriilip ulluisa arfernanni qinersinermi Inuit Ataqatigiit qinigaangaatsiarput.

Inuit Ataqatigiit qineqqusaarnerminni Kuannersuarni aatsitassarsiornissamut suliniutip unitsinneqarnissaa ilaatigut qineqqusaarutigaat.

Uranimullu inerteqquteqalernissaq Greenland Mineralsimut kingunerlutitsisinnaavoq.

Kalaallit Nunaanni franskinit pigineqartumiit suliffeqarfimmit Orano-miit uranimik misissuineq unitsinneqareerpoq. Tamanna Inuit Ataqatigiit naalakkersuinikkut siuttuulerneranik kinguneqartumik.