Oqaatsinut piumasaqaat namminiilivinniarnitsinnut akornutaasoq

Namminiilivinnissaq anguniarutsigu suliassat ilungersunartut pisariaqavissullu politikerertatta sulissutigilertortariaqaraat, Pele Broberg isumaqarpoq.

Allattoq Kim Hinrichsen

aggustip 18-at 2024 11:00

Nutserisoq Hanne Petersen

Qallunaat oqaasii Inatsisartut suleriusianni atorunnaartariaqartut, Naleqqap siulittaasua Pele Broberg isumaqarpoq. Oqaatsit marluk atorlugit inatsisissatut siunnersuuteqartarnissaq piumasaqaataajunnaarli, Inatsisartut suleriaasianni toqqaannartumik oqalutseqartitsisoqartarunnaarli nunattalu avataaneersunik atorfinitsitsiortornersuaq unitsilli.

Taamaaliornerit aningaasarpassuarnik sipaarfiussallunilu Inatsisartut tamat oqartussaaqataanerat tunngavigalugu pitsaanerusumik oqalliseriaaseqalernerannik kinguneqassasut, Pele Broberg isumaqarpoq.

Aamma atuarukNunani allani inatsisiliortuni nutserinermut aningaasartuutit ima amerlatigipput

Tunngaviilli aningaasanik sipaarnerminngarnit taassumunnga pingaarneroqaat. Tamannami namminiilivinnissatsinnut apeqqutaalluinnartoq, Naleqqap siulittaasua oqarpoq:

- Kikkulluunniimmi naammaginnilersinniartuartillugit maannamut angoriikkavut allanngorfeqarnavianngillat. Tassa kalaaliussuserput annaassavarput, taanna oqarpoq nangillunilu:

- Tassa tunngaviit pingaarluinnarput. Taakkualu inuiaqatigiit ukkatarinerusariaqaraluarpaat.

Atorfilittat amerlavallaartut

Inatsisissatut siunnersuutini kingulleq allaffissorpalIaarnerujussuaq millisinniarlugu Inatsisartut kalaallisut qallunnaatullu suleriuseqarunnaartariaqarnerannut tunngasuusoq, Naleqqap siulittaasua oqarpoq.

Aamma atuaruk Immikkut ilisimasalik nunatta namminiilivinnissaanut: Manerassuarmi qeqertarpaat ilaattut iliornissaq soqutiginarpoq

Namminersorlutik Oqartussanilu sulisut kalaallisut oqaasiliunngitsortaqaqqusaagaluartut suli atofilittat ikilisinniartariaqarivut, taanna erseqqissaavoq:

- Sulisinnaasortatta 42%-iioqqooqaat pisortat suliffeqarfiutaanni atuuffeqarput. Inuiaqatigiit ulluinnarni inuunerannut naalagaaffimmit tapiissuteqarfigineqartarnissarput pisariaqartinngilarput. Allaffissornermununa tapiissuteqarfigineqartarnissarput pisariaqartikkipput. Tapiissuteqarfigineqartarnissarpummi nammineerluta aalajangigaraarput, Pele Broberg oqarpoq.

Tassami nunatsinni pisortat suliffeqarfiutaanni sulisut 28.992-iusut, Naatsorsueqqissaartarfiup kisitsisaataani kingullerni erserpoq. Taakkua nunatsinni sulisinnaasut 44 procenteraat. Taakkunanngali 1189-it nunatsinni inunngorsimasuunngillat.

Namminiilivinniarnermut nikeriallattaarniartoq

Oqaatsit namminiilivinniarnerlu imminnut ataqatigiinnerat nassuittuusorinarsinnaagunaraluartoq erseqqilluinnartuusorli, Broberg oqarpoq.

Aamma atuaruk Namminiilivinnissaq pillugu politikkikkut oqallinneq: Piffissap ilaani killiliisariaqarpugut

Tassa inatsisissatut siunnersuutini inuiaqatigiiusugut aaqqissuussaanitsinnut attuumassuteqarluinnartoq namminiilivinniarnitsinnullu alloriarnissarpassuatta ilaminiinnarigaat, taanna oqarpoq:

- Pingaarnertut anguniakkanik saqqummiisassanaga paasinikuuara, taamaaliorumami namminiilivinniarnermut akerliorrattut itisileeqqusissaqqaartut nalunngilara, taanna oqarpoq nangillunilu:

- Annikitsortai eqqartorpakka. Oqaatsinut, aningaasarsiornermut pituttorsimanngitsumillu isumaqatigiissusiorsinnaanermut tunngasortai. Tassa nikeriarujussuartarnissaq pinnagu nikeriallattaartarnissaq tassani pivara.

PELE BROBERGIP INATSISISSATUT SIUNNERSUUTAA

Inatsisartut kalaallisuinnaq suleriaaseqalernissaat siunertaralugu Inatsisartut suleriaasiata oqaluuserisassallu ilusilerneqarnissaannut piumasaqaatit allanngornissaannik aalajangiiffigisassatut siunnersuut.
(Inatsisartuni ilaasortaq Pele Broberg, Naleraq)

Tunngavilersuut:

Inatsisartut suleriaasiat oqaluuserisassallu ilusilerneqarnissaannut piumasaqaatit nunatsinni ullutsinni pissutsinut tulluarsarneqarsinnaakutsoorput. Eqaannerusumik suleriaaseqalersinnaapput.
Namminersorneq pillugu inatsimmi kapitali 7-imi ima allaqqavoq:
“§ 20. Kalaallit oqaasii tassaapput Kalaallit Nunaanni pisortatigoortumik oqaatsit.”

Inatsisilli aamma Inatsisartut suleriaasiannut oqaluuserisassallu ilusilerneqarnissaannut piumasaqaatinut tunngasuni assigiinngitsorpassuartigut imminnut assortuupput. Inatsisartut suleriaasiannimi ilaatigut ima allaqqavoq:

“§ 54. Inatsisartuni isumaqatiginninniarnerit kalaallisut ingerlanneqassapput. Inatsisartunut Naalakkersuisunullu ilaasortat kalaallit oqaasiinik atuinngitsut danskisut oqalussinnaatitaapput, oqaasiilu kalaallisuumut nutserneqassallutik taamatuttaarlu isumaqatigiinniarnerit danskisut aamma malinnaaffigineqarsinnaassallutik.”

Soorliuna danskisut oqalussinnaatitaasoqartoq, ugga oqaatsinut politikki pillugu Inatsisartut inatsisaanni ima allaqqasoqartoq: “§6, imm. 3. Inatsisartut suliffqarfii nakkutilliisussaatitaanngillat.”

Tassa Inatsisartut qallunaatuunngortitsinissamik qallunaatulluunniit allannissamik pisussaaffeqanngillat. Inatsisartut oqaluuserisassat ilusilersilerneqarnerat isummerfigisarpaat akueralugillu, oqaluuserisassalli ilusilersilerneqarnerat pillugit maalaaruteqarsinnaaneq allaffissornermi pilersitaavoq. Oqaluuserisassatut ilanngukkusutat kalaallisut qallunaatullu allaqqanissaat, periaatsit ilusiliinissamullu Inatsisartunut piumasaqaatini aamma allaqqavoq.

Allisiguk

Imaqanngitsunik oqaluttut

Eqqartukkanili Inatsisartuni politikereqatimini akerliliisortaminit aamma tusaaneqanngitsut, Pele Broberg isumaqarpoq.

Nunatsinni qinikkat namminiilivilerusuttortaqartut ilimagilluinnaraluarini, suliassat ilungersunartut pisariaqavissullu sulissutigilertornissaannut suli piareersimanngissorigini, taanna aamma oqarpoq:

- Partiit siuttuusut namminiilivinniarnermik kalaaliussutsitsinnillu attassinissamik pingaartitsinerartartuusut namminiilivinnissatsinnut timitaliisannginnerat akornutaasunut ilaavoq.

- Tamanna qangali ajornartorsiutaasoq assortuuffiugaluaqaluni ilumoorsaaraanni ima ilioraanni ilorraap tungaanut alloriartoqarsinnaanerarlugu aaqqinniarsariuaannarpara.

Aamma atuarukImmikkut ilisimasalik: Innuttaasut namminiilivinnissamut taasitinneqarnissaat naammanngilaq

Taamaammat namminiilivinniarutta Danmarkilu avissaartariaqalivippugut. Naammassitikkusutavummi Folketingip isumagereerpai.

Politikerertattami sapiutinnginnermik takutitsisariaqalerlutillu nikeriaqqittariaqalerput:

- Taamatummi inatsisissatut siunnersuuteqarnera Danmarkimut qallunaanullu isornartorsiuiniarsarinerunngilaq. Tassungami killinnitsinnut nammineerluta akisussaasuuvugut. Tassalu tamanna isornartorsiorpara, taanna oqarpoq nangillunilu:

- Taamaammallu allannguutissatut siunnersuuteqartoqaraangat iluarineqanngilluinnakkajuppoq. Sassaraangama tamatigut pilliuteqartaqaanga. Allarpassuimmi iluarinngisaannik siunnersuuteqaraangama inupalaarsuartut nalilerneqartarpunga, Pele Broberg naggasiivoq.

Pele Brobergip isornartorsiunera qanoq isumaqarfigineraat paasiniarlugu IA-meersoq Múte B. Egede Siumumeersorlu Erik Jensen apersorumavagut.

Erik Jensenimik oqaloqateqarnerput kingusinnerusukkut oqaluttuarissavarput.

Nutaarsiassami kukkunermik nassaarsimaguit uunga allaffigineqarsinnaavugut.