Naalakkersuisuusimasoq: Naalagaaffimmit tapiissutit marloriaatinngortinneqartariaqarput

Aningaasatigut patajaallisaanissaq anguniarlugu naalagaaffimmit tapiissutit marloriaatinngortinneqarallarnissaat Palle Christiansenip siunnersuutigaa – naak siunnersuutip akerleriissutaasinnaanera nalunngikkaluarlugu.

Allattoq Markus Valentin

aggustip 11-at 2025 07:34

Nutserisoq Tabetha Kreutzmann

Palle Christiansen, 2009-mit 2011-mut Demokraatit sinnerlugit aningaasaqarnermut naalakkersuisuusimasoq, qaammammi kingullermi aviisimi AG-mi ersarissumik oqariartuuteqarpoq: Naalagaaffimmut tapiissutit marloriaatinngortinneqartariaqarput.

- Ukiut 20-t 25-llu akornanni marloriaatinngortitsigit, taamaalillutalu marloriaammik tapiissuteqartarunnaarnissap naleqqussarnissaanut piareersarsinnaalissaagut, Palle Christiansen oqarpoq.

KNR-ip allaaserereersimasaatulli Nunatta karsia tatineqarpoq, Naalagaaffiup Aningaaserivissuatami aamma Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit ukiut qulit ingerlaneranni mianersoqqussutigisimasaat "piffissaq unammillernartoq" maanna nalliuttoq, Múte B. Egedep (IA), aningaasaqarnermut akileraartarnermullu naalakkersuisup, nassuerutigaa.

Naatsumik oqaatigalugu peqqinnissamut soraarnerussutisiaqalernermullu aningaasartuutit ukiuni aggersuni qaffakkiartussapput, aningaasallu isertitat ikiliartorput, aningaasanullu inatsisissamut kingullermut politikerit aningaasarpassuarnik atuipput.

Tamakku tamarmik pissutigalugit politikerit sipaarniuteqartariaqarput, soorlu atugarissaarnermut tunngatillugu. Allatulluunniit iliuuseqartariaqarput, soorlu soraarninngornissamut ukiut qaffallugit, imaluunniit atuarfinnut, peqqinnissaqarfimmut inuiaqatigiillu sinneranut aningaasassaqarumallutik iertitsissutaasinnaasunik nutaanik ujartuillutik.

Palle Christiansen ullumikkut politikkimut akuliunneq ajorluni Danmarkimilu kigutilerisutut sulisarluni oqaluttuarpoq. Aamma Demokraatit suleqatigisaanni partiimi Liberal Alliancemi ilaasortaavoq.

Naalakkersuisuusimasorli nunatsinni politikkimut allaffissornermullu suli attaveqaateqarpoq, siunnersuutaalu politikerinit ilassilluarneqarsimasoq, taanna oqaluttuarpoq.

Aamma atuarukMúte B. Egede: Aningaasaqarnermi unammillernartoq ukiuni arlalinni eqqartorsimasarput massakkut nalaappasipparput

Kikkut oqaloqatigisarnerlugit aperineqarami akiumanngilaq.

- Politikkikkut oqaloqatigisartakkakka aamma oqarput soorunami tamanna oqallisissaq mianernartuusoq. Oqartarpungalu politikkikkut suliaqarunnaarsimasup oqallinneq aallartippagu immaqa ajornannginnerusoq, oqaluttuarpoq nangillunilu:

- Aamma nalunngilara siunnersuut malugineqarsimasoq, taamaattumik iluatsitsigutta tulliani naalagaaffiup matuma ataatsimiinnerani oqaluuserineqassaaq.

Ministeriunermik isumaqatigiinniarneq

Jens-Frederik Nielsenip (D) Múte B. Egedellu danskit ministeriunerat ornittariaqaraat aningaasaqarnikkullu pissutsit qanoq innerat pillugu nassuiaattariaqaraat, aammali naalagaaffeqatigiinnerup iluani naligiinnginneq sammisariaqaraat, Palle Christiansen oqarpoq.

- Suliaq pillugu nalilersuereersimasugut oqassapput. Takusinnaavarput namminiilivinnermut atugarissaarnermulluunniit tunngatillugu alloriarnermilluunniit siuariarsimanata. Naalagaaffeqatigiinnermi naligiinnginneq oqaluuserissavaat. Tamanna nunatsinni innuttaasunut naapertuutinngilaq.

Taamaattumik nunap karsia amigartooruteqarpoq

Nunatta karsiata amigartooruteqarnera siorna NunaGreenimut 400 millionit koruuninik aningaasaliisoqarsimaneranik Greenland Airportsimullu 100 millioninik tunniussisoqarneranik pissuteqarnerarlugu Naalakkersuisut namminneerlutik nassuiaatigaat.

Aalisarnermi 2023-mi rekordiliisoqarpoq. Raajaqassuserli – kiisalu kiilumut akit – pisassiissutillu apparput.

Tamatuma saniatigut sanaartornerup annikilliartornera pissutigalugu aningaasaqarneq siuariartornikinneruvoq. Tamanna ilaatigut Nuummi mittarfiup nutaap sanaartorneqarnerani sanaartukkat annertuup naammassinerannik pissuteqarpoq.

Peqqinnissamut naalakkersuisoqarfiup ukioq manna aningaasartuutai 2025-mi missingersuutigineqaqqaartunut sanilliullugit 65 millionit koruuninik qaffapput. Saniatigullu soraarnerussutisiaqartunut 59 millionit koruuninik atuisoqarneruvoq.

Namminersorlutik Oqartussat ingerlatseqatigiiffiinit nunatta karsianut 107 millionit koruuninik akiliinikinnerusoqarnissaa aamma naatsorsuutigineqarpoq. Tamanna aalisakkerinerup ineriartorneranik siuariartortoqarnerata apparneranik pissuteqarpoq.

Tamatuma saniatigut Namminersorlutik Oqartussat ingerlatseqatigiiffiutaat ataasiinnarluunniit aningaasaqarnikkut siumut ilimaginngisamik ajortorujussuarmik ingerlappat tamanna nunatta karsianut annertuumik kinguneqarsinnaasoq, ukiut sisamat matuma siorna Naalagaaffiup Aningaaserivissuata siulittuutigaa.

Taamaattumik Naalagaaffiup Aningaaserivissuata aamma Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit aningaasaqarnermut annertuumik aaqqissuusseqqittoqarnissaa innersuussutigaat. Tamatumalu saniatigut naalakkersuisoqatigiissimasut piffissanut ilungersuaffiusunut atorneqartussanut sipaarniaratik aningaasanik amerlavallaartunik atuisimanerarlugit isornartorsiorpaat.

Allisiguk

Nunatta Danmarkimit aningaasaqarnikkut pilersorneqarnerulernissaa pillugu qinersisartut pillaanissaat ernummatiginngilaa, naak politikki taanna qineqqusaarnermi oqaluuserineqarnikuunngikkaluartoq.

- Qularinngilara qinersisartut quliugaangata ikinnerpaamik qulingiluat atugarissaarnerulernissaq qinersissutigissagaluaraat.

Siunnersuut nunatta namminiilivinnissamut qaninnerulissutigissagaa isumaqarpoq, aningaasaqarnerup pitsanngoriarnissaa pissutigalugu, aamma patajaassutsip nunap allanik isertitaqarnerulernissaanik ajornannginnerulersitsinissaa pissutigalugu.

Aningaasatigut akisussaaffik tatineqartoq

Aningaasanut inatsisissap aningaasartaasa killissai tikivillugit aningaasat atorneqarsimasut siornatigut KNR allaaserisaqarpoq – Naak Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiinnit mianersoqqussuteqartoqarsimagaluartoq. Aamma Naalagaaffiup Aningaaserivissuata aaqqissuusseqqinnerit pisariaqassasut ukiuni qulit sinnerlugit piumasaraa, sulili taamaaliortoqanngitsoq nalunaarusiap kingulliup takutippaa.

Tapiissutit marloriaatinngortinneqarnerat politikkikkut aningaasaqarnikkut anguniagakitsumik ingerlatseqqinnissamut sivitsorsaataaginnassannginnerpa?

- Taama oqarsinnaavugut, Palle Christiansen oqarpoq itisiliillunilu:

- Aningaasatigut ikiorsiissutit taamaattut pissutigalugit ullumikkut taama ajornartorsiuteqarpugut. Marloriaatinngortitsineq ajornartorsiummik ajornerulersitsissaaq. Taamaaliorneq politikerit iliuuseqarnissaannut piffissaqarnerulersiinnassavai – tamatumalu nalaani uagut innuttaasut pillugit akisussaaffinnik isumaginnittariaqassaagut.

Siunnersuutilli piviusunngorpat aaqqissuusseqqittoqassanerpa?

- Isumaqarpunga aningaasat nunatta nutaanngorsarnissaanut ineriartortinnissaanullu atorneqarsinnaasut. Piffissap ingerlanerani akisussaaffiit amerlanerusut tigunissaannut aningaasat pissarsiarineqarsinnaalissapput. Namminiilivikkusuikkaanni, piffissaqarluarluni piareersartoqartariaqarpoq.

Aningaasaateqarfiit tapiissutinut taarsiullugit

Naalagaaffimmit tapiissutit marloriaatinngortinneqarnissaat pingaarnerpaamik oqallitsitsiniarluni periusissatut siunnersuutaasoq, Palle Christiansenip nassuerutigaa.

Piviusorsiornerusorli tassaavoq politikerit aningaasaateqarfinnik assigiinngitsunik pilersitsinissaat, soorlu inissianik iluarsartuussinermut, ilinniartitaanermut peqqinnissamullu atorneqarsinnaasunik.

- Suliniutit sorliit pingaarnersiuiffigineqassanersut aalajangersaassaagut. Naalagaaffimmit tapiissutinit aningaasat immikkoortinneqarsimasut aalajangersimasumik procentiligaasut toqqaannartumik taakkununnga atorneqassapput siunissami sipaarniarfigisinnaajunnaarlugit. Taamaaliornikkut politikerit aningaasanik suliniutinut nutaanut piviusorsiunngitsunut atuinnginninnissaat qulakkeerneqassaaq.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.