Aaja Chemnitz: Illersornissamut isumaqatigiissutip pingajussaanut kissaatikka aajuku

- Isumaqatigiissummut immikkoortut pingajuannut ilaatinneqarnissaannut pingaartuusorisannut siunnersuummik suliaqareerpunga, taamaalilluta sapinngisamik kalaallisut malunniuteqarluassaagut, folketingimut ilaasortaq Aaja Chemnitz (IA) oqaluttuarpoq.

Issittoq pineqartillugu Kalaallit Nunaat illersornissaq pillugu siunissami isumaqatigiinniartarnissani peqataatinneqartalernissaa pillugu Naalakkersuisut illersornissamut ministeriaqarfillu ukiut pingasut matuma siorna isumaqatigiissusiorput.  

Issittumi Sakkutooqarfimmut malunnaatilimmik pitsanngorsaataasumik Naalakkersuisut isumaqatigiissutinik immikkoortunik marlunnik januaarimi oktobarimilu isumaqatigiissuteqarput.  Tamanna Danmarkip illersornissamut isumaqatigiissutaanut atatillugu pivoq taannalu 2024-miit 2033-mut atuuppoq.

KNR-ip Issittumi Sakkutooqarfik isumaqatigiissusiortoqassappat sunik allanik kissaateqarnersut aamma aperaa.

Isumaqatigiissutit siulliit marluk qanoq piviusunngortinneqarsinnaanerat ukiup affaata tulliani misissorneqassaaq, isumaqatigiissutilli maanna atuuttut naammagisimaarpaat.

Maannakkut isumaqatigiissutinik immikkoortunik allanik pilersitsinissaq aamma pilersaarutaanngitsoq Aaja Chemnitz oqarpoq.

- Naak anguniagassanut pilersaarusiaqanngikkaluartoq, suliassat tungaatigut piareersimareertariaqarpunga. Aappaagu oktobarip qaammataani Folketingimut qinersisoqassaaq, tamannalu sioqqullugu isumaqatigiissutit immikkoortuisa pingajuannik suliaqarsinnaanissarput neriuutigaara, taanna oqarpoq.

Kalaallit Nunaanni Sakkutuutut Umiartortutut Ilinniarfiarfik

Issittumi tunngaviusumik ilinniarfimmi ilinniartunut inissat 22-nit 30-nut amerlineqarnissaat isumaqatigiissutip immikkoortuisa siullermi januaarimiit atuuttussami aalajangerneqarpoq. Ilinniartunut inissat 80-inut amerlinissaat Aaja Chemnitzip kissaatigaa.
Aammali sakkutuutut imarsiortutut ilinniartoqartalernissaa kissaatigaa, tamannalu Issittumi Sakkutooqarfimmi sulisut kalaallit amerlanerulernissaannut iluaqutaassaaq.

Franskit præsidentiat, Emmanuel Macron, Nuummut tikeraarmat kalaallit inuusuttuisa naapippaat. Sorsuuteeraq Niels Juel aajuna takusaraa.   Assi © : KNR / Markus Valentin

- Sineriak taama isorartutigimmat kalaallinik sakkutuutut imarsiortutut ilinniarsimasunik pisariaqartitseqaagut, Aaja Chemnitz oqarpoq.

- Issittumi tunngaviusumik ilinniagaqarneq IA-p isumassarsiarisimasaa ukiorpassuit matuma siornatigut siunnersuutigaara. Isumaqarpunga iluatsilluarsimasut ingerlateqqinneqartariaqartut. Inuusuttorpassuit tunngaviusumik ilinniagaqarnissamik ilinniarnertuunngorniarnissaminnillu kissaateqartut periarfissaasa annertusarnissaat pingaaruteqarpoq.

Issittumi tunngaviusumik ilinniarfik Issittumi Sakkutooqarfimmut qaninnerusumik atassuteqartinneqarpoq. Issittumi tunngaviusumik ilinniarfik sakkutuunngornissamut siunertaqaleriartuaarnera qanoq isumaqarfigaajuk?

- Upalungaarsimanermummi ilinniarneruvoq, kalaallit inuiaqatigiivinut Kalaallit Nunaatalu pisariaqartitaannut naleqqussarnissaa uagutsinnut pingaaruteqarsimavoq. Malittarisassat aamma ikiueqqaarneq atortullu allat pisariaqartinneqartut qulakkeerneqarnissaat tassani pineqarpoq.

Issittumi Sakkutoqarfiup inuusuttai sorsuuteeqqami Niels Juelimi qulimiguulimmut miffissamik piareersaasut. Assi © : KNR / Markus Valentin

Inuusuttut amerlanerit ilinniarnertik atorlugu politiitut upalungaarsimasuniluunniit nunap paarineqarneranut peqataasutut ilinniaqqittartut, Aaja Chemnitzip eqqaavaa.

- Taamaattumik isumaqarpunga Illersornissaqarfik Issittumilu tunngaviusumik ilinniarneq sorsunnermut tunngasuteqartutut isigiinnarnagit, inuusuttut amerlanerusut ilinniagaqalernissaannut periarfissaqalernissaata pisariaqarneranik paasinninnissaq pingaaruteqartoq.

Maanna erseqqissumik oqaatigissavara: Sakkutuutut imarsiortutut ilinniarfik, Issittumilu tunngaviusumik ilinniagaqarneq annertusisaq kiisalu sakkutuunngornissamut periarfissaqartitsisoqarsinnaalernissaq, tamanna Kalaallit Nunaanni inuusuttut  sakkutooqarnermut tunngasunik ilinniartinneqarnermit sorsukkumatuunngorsaanertut isigineqarpat paasisinnaaviuk?

- Naamik, paasisinnaanngilara. Tamanna kalaallit inuusuttaasa ilinniarnissamut periarfissatut paasisimalluaraat misigaara aamma silaqassuseqarlutik angajoqqaatik siunersiortaraat.

- Atuagarsornermut tunngasuinnaanngitsunik ilinniarfimmi neqerooruteqarput. Qatserisartuni, politiini, annaassiniartarfimmi sunngorusukkaanniluunniit sulilernissamut periarfissiisumik ilinniarfissaqarneq pitsaasuuvoq.

Umiarsualiviit illersornissaqarfillu aningaasaliiffigineqartut

Aamma Sisimiuni, Ilulissani, Qasigiannguani, Aasianni Tasiilamilu umiarsualiviit allilerneqarnissaannut aningaasaliisoqarnissaa kissaatigaa.

Aaja Chemnitzip Kalaallit Nunaanni attaveqaasersuinermut aningaasaliisoqarnissaanik pisariaqartitsineq eqqartortillugu isertuanngilaq.

Naalakkersuisut Danmarkilu Danmarkip 1,6 milliardit koruuninik aningaasaliissuteqarnissaanut sinaakkusiisumik isumaqatigiissuteqarput, aningaasat taakku Ittoqqortoormiini mittarfiliornermut Qaqortumilu itisuumi umiarsualiviliornissamut ilaatigut atorneqartussaapput.

Tamannali naammanngivippoq, politikeri oqarpoq.

- 1,6 milliardit mittarfiliornermut immamilu itisuumi umiarsualiviliornissamut atorneqarpallassapput. Taamaattumik aningaasarpassuarnik sinneruttoqarnavianngilaq.

- Misigisimavunga Kalaallit Nunaat marloqiusanngulersoq, tassami ineriartortitserusukkaangatta sumiiffiit maluginiarnartut ilaat puigortarpagut.
 

Danmarkili Kalaallit Nunaannut aningaasaliissuteqarujussuaqqissappat, tamanna nukinginnartuusoq Aaja Chemnitz isumaqarpoq. Folketingimummi qinersisoqareerpat Danmark imaassinnaavoq aningaasaliissuteqaqqikkumajunnaartoq.

Aningaasanut inatsisissamut aamma isumaqatigiinniarnernut maannakkut ingerlanneqartunut tamanut atuuttumik aningaasanut missingersuusiorpunga, katillugit 17 milliardit koruuninik naleqartussamik.

- Kalaallit Nunaanni tamanna ingasattajaarnertut isigineqarsinnaavoq, periarfissalli matuma atornissaa pingaaruteqarluinnarpoq.