Ilinniarsimasunik angerlartitsiniarlutik namminersortut arlallit tamaviaaruteqartut
Nunatta inuisa ikiliartornerat pissutigalugu politikerinit ernumanermik pilersitsigaluartoq, kalaallinut nunatta avataaniittunut naalakkersuisunit orniginarsarneqalernera saqqumilaarneruleqqavoq. Taamak Politologimi ilisimatooq Ilisimatusarfimmi Inuiaqatigiilerinermut, Aningaasaqarnermut Tusagassiornermullu Immikkoortortaqarfiani lektori Maria Ackrén naliliivoq.
- Danmarkimut ilinniariartorsimasut politikeriniit siullertut angerlarteqqinniarneqassapput. Nunatta siunissaa pillugu angerlarteriarlugit sullissisussanngorlugit, taanna oqarpoq.
Nunatta inuisa ikiligaluttuinnassangatitaanerannik missiliuinerit qiviaraanni, ukiut 15-t qaangiuppata 10.000 missaannik ikinnerulersimassangatitaavugut. Taamak inuiaqatigiilerinermik ilisimatusartoq Ilisimatusarfimmeersoq Birger Poppel oqarpoq.
Suliffissaqartitsiniassaguttalu ilaatigut peqqinnissaqarfik pitsaanerusoq, inissiat amerlanerusut meeqqallu atuarfii pitsaanerusut pisariaqartinneqassapput. Taamak Demokraatiniit, Atassummiit aamma Inuit Ataqatigiinniit sapaatip-akunnera kingulleq oqaatigineqarpoq.
- Tamanna naalagaaffeqatigiinneq namminiilivikkiartornerlu pillugit politikkikkut oqallinnerit piffissami kingullermi pisut eqqarsaatigalugit, namminiilivinnissamik oqallinneq saqqumilaarnerulerpoq, Maria Ackrén oqarpoq.
Inissiat akikinnerusut akissarsiallu qaffasinnerusut
Suliassaqarfinnik amerlanernik tigusiartuaarnerup ilutigisaanik sulisussanik pisariaqartitsisoqartoqarnerujussuanngortussaassasoq, taama Maria Ackrén oqarpoq. Ullumikkummi pingaartumik inatsisilerituunik, nakorsanik ilinniartitsisunillu sulisussaaleqinerujussuaqarpoq.
Ajornartorsiulli taannarpiaq nunatsinnut immikkuullarissuunngilaq. Nunartik qimallugu ilinniariartorsimasut angerlarteqqinnissaannut, nunani namminersortuni ukiuni kingullerni aamma oqallisigineqartarput. Oqallinneq Savalimmiuni, Ålandimi Cataloniemilu ilaatigut politikkikkut oqaluuserisassatut allaqqanikuuvoq.
- Nunartik qimallugu ilinniariartornikut angerlarteqqinniarsaralugit suliniutinik pilersitsisoqarnikuuvoq. Tamanna inissianik akikinnerusunik, ilaqutariittut inuunermik ajunnginnerusumik akissarsianillu qaffasinnerusunik ussassaaruserluni iliuuseqartoqarnikuusoq, Maria Ackrén oqarpoq.
Finlandimi nunap ilaani namminersortuusumi Ålandimi, paasissutissiinermik qaammarsaanikkut angerlarunik suliffissaqarnerarlugit qulakkeerisumik ilaatigut pilerisaarinikuupput. Taakku saniatigut ilinniareernerup kingorna angerlaqqillutik sulilertussanut, soorlu Finlandip sinneranut naleqqiullugu akissarsiank qaffasinnerusunik, meerartalinnullu qulakkiikkamik meeqqerivinnut inissaqartitsinermik ajunngitsorsiassanik tunniussaqarlutik.
Taamatut iliorneq sunniuteqarpoq, suliniuteqarneq “iluatsilluartoq”-mik eqqartorneqarpoq, Maria Ackrén oqarpoq.
Suleqataa aperigaanni nunani allanittaaq inunnik sivisunerusumik suliffeqarfimmiititserusullutik misiliisoqarsimanersoq, maani nunatsinni tamanna aamma aaqqiissutissaqqissuuvoq, inuiaqatigiilerinermik ilisimatusartoq Ilisimatusarfimmeersoq Birger Poppel naliliivoq.
Danmarkimut inuit nuuttartut amerlanerpaartaat soraarninngornikuusarput. Nunatsinniit Danmarkimut soraarninngoriartortut soraarnerusutisiaqariartortullu 2021-mi inuit 3.500 missaanniipput.
- Ilinniagartuut allamut nunasiartorput (braindrain, aaqq.). Taamaammat soraarninngortut sivisunerusumik sulinissaminnut tapersiisinnaaqqullugit iliuuseqarnikkut qulakkeerisinnaassagaluarput, Birger Poppel oqarpoq.
