Tamaat isigalugu: Siumup qineqqusaarutaasa ilaat

Sapaatip akunneranut sulisarneq akunnernik 40-nik annertussuseqarnani akunnerit 37,5-it sulisoqartassaaq.

Nunatta inuussutissarsiuteqarnermut aqutsisoqarfik akisussaaffigilissavaa, inuit tamarmik uffarfeqassapput inuillu kalaallisut ilinniassallutik.

Tamanna Siumup qineqqusaaruterpassuisa ilamininnguariinnarpai.

Sapaatip akunneranut 37,5 tiimi sulisarneq

Danmarkimi sapaatip akunneranut 37 tiimi sulisoqartarpoq – nunatsinni ilisimaneqartutut 40 tiimiuvoq.

Nunatsinnili ullut tamaasa sulisartunut sulisarnerup piffissalerneqarnera sapaatip akunneranut 2,5 tiimimik apparneqarnissaa qanoq iliornikkut akissaqartinneqassava?

Qanoq piviusorsiortigaa eqqarsaatigigaanni sarnaartornermiluunniit sulisussaaleqivugut, sanaartukkat kinguartinneqartariaqartarput, perorsaasussaaleqillutalu assersuutigiinnarlugu. Sivikinnerusumik sulisalernissaq qanoq piviusorsiortigaa?, KNR aperivoq.

- Nunarsuup sinneranut qiviaraanni aamma pissutsit taamatut ingerlapput. Nunarsuarmi timersornerpaanissatsinnut peqqqinnissatsinnullu periuusissiat maannakkut naammassineqarsimasut piffissaqarfigissagaanni aamma ilaqutariinnut aammalu inuunermi peqqinnartumut atugaqarnissamut aamma piffisatik eqqarsaatigineqartariaqarput. Taassuma avataaniippoq immaqa inuppassuit suliffeqarnermikkut nammineq inerisaasinnaagaluarlutik piffissakinnermikkut taamaliunngitsoortartut, Siumup siulittaasuata tullia, Vivian Motzfeldt oqarpoq.

Taavami sanaartukkalluunniit eqqarsaatigiinnarlugit soorlu mittarfissuit kinguaattooqqapput, sulisarneq sivikillissappat taava kinguaattooraluttuinnassappat?

- Naamerluinnaqqissaaq, sulinermi isiginnittariaaserput uanga allanngortinneqarnissaanut eqqarsaarteqartoqassappat uanga tunngavilersuutit uku tunniukkusunneruvakkat, sulinermi tunniussinnaasatit piffissaq eqqarsaatiginngikkaluarlugu ilaatigut qaffasissorujussuarmik tunniussaqarsinnaasarputit. Piffisaqartinneqaruit aamma inuttut imminut piffissaqarfiginissannut. Paasinarpa?, Vivian Motzfeldt akissuteqarpoq.

Aalisartoqarnerunissaa

Umiatsiaararsortut amerlanerulissapput.

Tamannali Grønlandsbankenip kingullermik nalunaarutaanut akerliunera ajornartorsiutaavoq. Aningaaseriviup umiatsiaararsortunut nutaanut atortitsisarneq 2019-imi unitsippaa. Aalisartut amerlavallaartut aalisakkallu ikillutillu mikivallaartut, aningaaseriviup oqariartuutigaa.

AAMMA ATUARUK Siumup tunngaviusumik inatsisissatut siunnersuut sukkanerpaamik taasissutissiisutiginiaraa

Siumulli siulittaasuata, Erik Jensenip oqarnera naapertorlugu umiatsiaararsortut amerlanerutilernissaannut periarfissaqarpoq. Pisassiissutillu amerlineqaannassasut taassuma oqaatigaa.

- Soorunami Siumuminngaanniik arajutsisimanngilarput aningaaseriviup oqariartuutaa. Immineq akilersinnaassutsip annertunerpaaffissaanissaa taanna qulakkeerniarlugu suliagut ingerlatissavagut, Siumup siulittaasua oqarpoq.

Imak isumaqanngilasi aalisartut akiliisinnaajunnaartut amerliartuinnarnavianngitsut naak pisassiissutit nikinnatik aalisarnermut akuersissutit amerliartoraluartut?

- Uanga isumaqanngilanga ajutoortoq, oqareernittuut teknikikkut taanna aaqqinneqarsinnaavoq pisassiissutit tamarmik qaqinneqanngitsoortarput. Tamarmik qaqinneqaraluarpata aningaaserivik oqassagaluarpoq immineq akilersinnaasoq, Erik Jensen oqarpoq.

Susassaqarfiit akisussaaffigilernissaat

Nunatta Namminersorneq pillugu inatsit malillugu susassaqarfinnik 32-nik akisussaaffeqalersinnaanermut pisinnaatitaaffeqalernera 2019-imi ukiuni qulinngortorsiorpoq.

Ukiorli 2010-mili aatsitassarsiornermut aamma imaani suliffeqarnermut avatangiisinut susassaqarfiit kisimik akisussaaffigineqalerput. Aamma naak susassaqarfiit Namminersorneq pillugu inatsit naapertorlugu Namminersorlutik Oqartussat kissaateqarneratigut nunatta akisussaaffigilersinnaagaluarai.

Naalakkersuisut 2019-imi Inatsisartuni politikerinut inuussutissalerinerimi uumasunullu nakorsaqarnerup nunatsinnit akisussaaffigineqalernissaa mianersoqqussutigaat.

Susassaqarfik taanna piginnaasanik nunatta maannakkut piginngisaanik pisariaqartitsiviusoq Naalakkersuisut erseqqissaatigaat.

Taamaakkaluartorli Siumup tamanna akisussaaffigilerusuppaa. Qanorli iliornikkut taamaaliortoqassanersoq ataatsimiititaliap misissussagaa partii isumaqarpoq.

Erik Jensenimi Siumullu Danmarkimit akisussaaffinnik sorlernik tigusisoqarsinnaaneranik misissuisussamik ataatsimiititamik pilersitserusuppoq. Partiip oqarnera naapertorlugu ”akisussaaffiit tiguneqarnissaannut tulleriiaareqqissaarnermik piffissamillu suliaqartoqassaaq”.

Aatsitassarsiorneq

Qineqqusaarnerup – aallartinngitsiarnerani – Siumup nunatta kujataani aatsitassarsiornissamut isumaa pillugu paatsiveerusimaartoqangaatsiarpoq.

Kuannersuarnimi aatsitassanik qaqutigoortunik piiaasoqalerpat uranimik akulinnik aamma piiaasoqassaaq. Tamannalu pissutigalugu aatsitassarsiornissamik suliniut akerleriiffiuvoq.

Suliniut juunip ulluisa aallaqqaataata tungaanut tusarniaassutigineqarpoq tassungalu akerliungaatsiartoqarpoq – ilaatigut nunatta kujataani Urani Naamik innuttaasunut fenruaarip naanerani ataatsimiitsitsinerni akerliussutsimik takutillutik.

AAMMA ATUARUK Erik Jensen: Siumup Kuannersuarni aatsitassarsiortoqarnissamut periarfissarsiornissaq anguniagarivaa

Australiamiullu aatsitassarsioqatigiiffiat Greenland Minerals piiaanissamut akuersissuteqarfigineqarluni suliniut aallartinneqassanersoq aallartinneqassannginnersorluunniit februaarip qaammataani ersarissumik akissuteqarfigineqanngilaq.

- Tusarniaanerit suli ingerlatillugit siorngerlugit arlaatigut oqareernianngilanga, ilisimatuut assigiinngitsorpassuit tusarniaanermi maannakkut akissuteqarnissaat qanoq inissisimanersoq takoqqaarusuppara, Erik Jensen oqarpoq.

Taannalu sapaatip akunnera qaangiuttoq KNR-imut ima oqarpoq:

- Siumup Kuannersuarnut tunngatillugu anguniagarivaa, taassuma periarfissap pilersinneqarnissaata ujartuiffigineqarnissaa, Erik Jensen oqarpoq.

Kikkut tamarmik kalaallisut ilinniassasut

Siumullu peqataatitsilernissamut inatsit attatiinnarpaa. Taanna oqaatsinut tunngavoq. Nunatsinni najugaqartut tamarmik, kalaallisut, danskit tuluttullu ilinniassapput.

"Siumup nunatsinni suliffeqarfiit pisortat ingerlataat tamarmik oqaatsit pisortatigoortut - Oqaatsivut - atorlugit ingerlatsiviussasut anguniarpaa. Siumup pisortatigoortumik oqaatsit tamakkiisumik atuutsinneqalissasut kingusinnerpaamik ukioq 2025 nallertinnagu anguniarpaa.", partiip pilersaarutaani allassimavoq.

Tamannali sulisut kalaallisut oqaaseqartuunngitsut ukiuni tullerni sisamani kalaallisut oqaluttalersimanngippata soraarsinneqarnissaannik isumaqanngitsoq, Siumup siulittaasua, Erik Jensen KNR-imut oqarpoq.

- Soraarsitsiortuinermik kinguneqartitsiniarnertut nipilersorneqarnissaa taanna pissusissamisuunngilaq, tamanna siunertaanngilaq.

AAMMA ATUARUK Siumup Inatsisartunut qinigassanngortitai

Siunnersuut Kim Kielsenip Siumup siulittaasussaanik taasisoqanngitsiarnerani oktobarip ulluisa 29-anni siunnersuutaanut assinguvoq.

Kielsenip pisortat suliffeqarfiini sulilerlaat nittartakkatigut akeqanngitsumik kalaallisut ilinniartinneqartarnissaat taakkulu suliffimminniiginnarnissaminnut misilitsinnermi angusisariaqarnissaat taamani siunnersuutigaa.

Sulilerlaat kalaallisut pikkorissingaaramik oqalutsimik pisariaqartitsisarunnaassasut Kim Kielsen taamani isumaqarpoq.

Ineqarneq pitsaanerusoq

Kikkut tamarmik ukiut sisamat ingerlanerani kuuginnartumik imeqalissapput. Suliniummullu tassunga annertuumut aningaasat aningaasaateqarfimmit pissarsiarineqassapput.

- Sanaartugassanut iluarsagassanullu aningaasaateqarfik aningaasarpassuaateqarpoq. Taakku pitsaanerusumik atorneqartariaqarput. 1 milliardit koruunit missaanniittut atorneqarsinnaapput, Erik Jensen oqarpoq.

- Nunanit allanit aningaasaliisussanik nassaarsinnaanissamut periarfissarsisinnaasunut aamma qularutiginngilara, Erik Jensen oqarpoq.

Nunatsinni nunaqarfinnit 60-init 54-ini innuttaasut imertartariaqartarput.

Sanaartugassanut iluarsagassanullu aningaasaateqarfimmit aningaasat atuarfinnik, nukissiorfinnik, ilinniartunut ineqarfinnik pisortallu inissiiaataanik iluarsartuussinermut atornqartussaapput – anignaasalli ilaat taakku kuuginnartumik imeqalernissamut maanna atorneqassasut, Erik Jensen isumaqarpoq.

- Isorliunerusuni eqqiluisaarsinnaanermut atatillugu pitsanngorsaanissamut pisussaaffeqarpugut, Siumup siulittaasua oqarpoq.

Ilinniartitaaneq

Amerlanerusut ilinniagaqassapput. Siumup innuttaasut 50 procentii inuussutissarsiornermik qaffasinnerusumilluunniit 2030-mi ilinniagaqalersimanissaat anguniagaraa.

Meeqqat atuarfiini misilitsissimasut affaasa missaat ilinniarfinnut allanut ullumikkut ingerlaqqinngitsoortarput.

Tunu namminerisaminik kommuneqalissaaq

Naleqqap Nunatta Qitornaasalu kommunit amerlaneruleqqinnissaat kissaatigaat – Siumut taama kissaateqarluni aamma maanna nalunaarpoq.

Nunatsinni kommunit ullumikkut tallimaapput, taamaattuaannanngilarli.

AAMMA ATUARUK Naleraq kommunit avinneqarnissaat pillugu taasisitsiniartoq

Kommunit aaqqissuunneqarnerat nutaaq 2009-mi atuutilerpoq, kommunit 18-it taamaalillutik sisamanngortinneqarput. Tamatuma kingorna Qaasuitsup Kommunia marlunnut avinneqarpoq.

- Kommunerujussuarnik pilersitsinerup kingornatigut Tasiilaq Ittoqqortoormiillu Kommuneqarfik Sermersuumut ilaalerput, tamannalu tunumi inunnut sunniuteqarnerluttoq takuneqarpoq.

- Tunu inuit kinaassusaat namminerlu aalajangiisinnaassuseqarnerat aallaavigalugu ineriartortinneqassaaq. Taamaammat Siumup tunu namminerisamik kommuneqalernissaa sulissutiginiarpaa, Siumup qineqqusaarutaani allassimavoq.