Folketingimi oqallinnerni aalajangersimasuni toqqaannartumik oqalutseqarsinnaalertoq

Folketingip ataatsimiittarfiani danskit kalaallillu soorlu naalagaaffeqatigiinnikkut ataatsimiinnerni toqqaannartumik oqalutseqarneq atuutilersinneqartoq, Folketingip siulittaasoqarfia tusagassiorfinnut nalunaarpoq.

Allattoq Ritzau, Birgitte Kjeldsen

decembarip 12-at 2024 08:47

Nutserisoq Inga Egede, Hanne Petersen

Allaatigisaq Aaja Chemnitzip aamma Aki-Matilda Høegh-Damip akissuteqarnerisa kingorna nutartigaavoq.

Kalaallisuinnaq oqalussinnaatitaaneq ataasiaannarani Folketingip ataatsimiittarfiani eqqartorneqareersoq akuerineqarpoq.

Folketingip siulittaasoqarfia tusagassiorfinnut taama nalunaarpoq.

Aamma atuarukToqqaannartumik nutserisoqartalernissaa Folketingip atuutilersikkaa

Toqqaannartumik oqalutseqarneq qaammatip siuliani apeqqarissaartoqarnerani misilerarneqarpoq.

Aki-Matilda Høegh-Damip apeqqarissaartoqarnerani kalaallisuinnaq oqalunnissi noqqaassutigereeraa atuutilersinneqarpoq.

Maannalu tassa naalagaaffeqatigiinneq pillugu oqallittoqartillugu toqqaannartumik oqalutseqarneq atuutsinneqalerpoq.

FOLKETINGIMI KALAALLISUT OQAATSIT

Naalagaaffeqatigiinnerup Folketingimi maajimi 2023-mi oqallisigineqarnerata nalaani Aki-Matilda Høegh Dam kalaallisuinnaq oqalulermat paatsuungasoqaqaaq.
Aki-Matilda Høegh-Dam kingorna nassuiaavoq nunatsinni innuttaasut oqallinnerni pineqartillugit kalaallit qallunaatut paasisinnaanngitsut malinnaasinnaasannginnerat pissutigalugu taamaaliorluni.
Oqallinnerup kingorna suliniutit nutaat arlallit Folketingimi siulittaasoqarfiup septembarimi 2023-mi atuutilersippai. Atlantikup avannaanit Folketingimi ilaasortat namminneq oqaatsitik aamma danskisut oqaatsit atorlugit oqaaseqarsinnaaqqullugit sivisunerusumik oqaaseqarsinnaatitaalerput oqalutseqarsinnaanermullu aningaasaliiffigineqarlutik. Taamatuttaaq Folketingip nittartagaani allassimasut ilaat kalaallisut savalimmiusullu nutserneqarput.
Politikerilli namminneq nutserisannginniassammata Folketingimi toqqaannartumik nutserisoqartalertariaqartoq, Aki-Matilda Høegh Dam oqarpoq.
Folketingip oktobarimi 2024-mi ammaanersiorneqarneqarnerani politikeri Siumumeersoq kalaallisuinnaq oqalunniarluni nalunaarpoq. Taamaammallu taassuma oqaaseqareernerani folketingimi politikerinit allanit apeqqarissaarfigineqarnissaa ileqquusaraluartoq pissanngitsoq, siulittaasoqarfiup aalajangerpaa.
Ministeriunerup novembari 2024-mi apeqqarissaarfigineqarnissaani Aki-Matilda Høegh-Dam danskisut oqalunniarani nalunaaruteqaqqippoq. Folketingillu oqaluttuarisaanerani toqqaannartumik nutserisoqarneq siullermeerluni misilittarneqarpoq.
Aki-Matilda Høegh-Damip Aaja Chemnitzillu (IA) apeqquteqarneranni aamma ministeriunerup Mette Frederiksenip (S) akissuteqarnerani kalaallisut danskisullu toqqaannartumik nutserisoqarpoq.
Folketingimi oqallinnerni aalajangersimasuni kalaallisuumiit qallunaatuumut toqqaannartumik oqalutseqarneq atuutilersinneqassasoq, Folketingip siulittaasoqarfiata decembarimi aalajangerpaa.
Atorfinnik sisamanik toqqaannartumik oqalutsinik inuttaligassanik pilersitsineq ukiumut 3,5 millionit koruunit missaannik maannamut akeqassangatinneqarpoq. Tamatuma saniatigut 5 millionit koruunit missaat oqaluttaasarfeeraliortitsinermut oqalutseqarnermullu atortorissaasersuinermut atorneqassangatinneqarput.

Allisiguk

Folketingip siulittaasoqarfia naapertorlugu ukiup ingerlanerani naalagaaffeqatigiineq pillugu ataatsimiittoqartillugu ataatsimiinnerit arlaqaqisut - ilaatigut nunani issittut nalunaarutit pillugit oqallittoqartillugu - toqqaannartumik oqalutseqartassaaq.

Aamma atuarukFolketingip siulittaasua uissuummivoq - toqqaannartumilli nutserisoqartalernissaanut ammavoq

Tamaasillutik kalaallit Folketingimi ilaasortat kalaallisuinnaq oqalunnissamik periarfissaqalerput. Oqalutseqarnissarli siumut nalunaarutigineqartarnissaa piumasaqaataavoq.

- Nuannaarutigaara siulittaasoqarfimmi amerlanerussuteqartut taama ilusilerlugu atorsinnaasumik aaqqiisoqarmat. Folketingip ataatsimiittarfiani kalaallisut oqalussinnaanermut piumasaqarneq tusaaniarsimavarput, eqqaamassavarpulli anguniagassat pillugit akisussaaffeqartuassagatta, Søren Gade nalunaarummi oqarpoq.

Oqalutsissarsiorniarnassasoq

Tassa toqqaannartumik oqalutseqarneq Folketingimi ilaasortat marluk nunatsinneersut peqataaffigisaannik oqallisigineqareersorlu atuutilersinneqarpoq. Taamalu aaqqiisoqarnera pitsaasuusoq, Folketingimi ilaasortaq Inuit Ataqatigiinneersoq Aaja Chemnitz isumaqarpoq. Illuatungeriimmi tamanna pillugu oqallinnerup naaggataani “isumaqatigiinngeqisut, taanna oqarpoq.

- Oqallinnerit nunatsinnut pingaaruteqarnerpaasut uani pineqarput. Taamaammat maannamut taama aaqqiisoqarnera pitsaasuusoraara.

- Taamaalluta kalaallisuinnaq oqaluttumik Folketingimi ilaasortaatitaqalissagaluarpat, oqalutseqarsinnaanermut inatsisissatut imartunngikkaluartumik soorunami siunnersuusiortoqartariaqassaaq, taamaaliortoqarumaarporlu, taanna oqarpoq.

Læs ogsåFolketingets formand er overrasket - men åben for simultantolkning

Oqalutsissat piginnaasaqarluarnissaat qulakkeerneqartariaqartoq, Aaja Chemnitz aamma erseqqissaavoq.

- Oqalutsit nutsigaat amigaateqarsinnaasartut maluginiarnikuuara. Oqalutsi piginnaasakippat, taava oqalutseqannginnaraanni immaqa pitsaanerussaaq. Tassa oqalutsit piginnaasaqarluarnissaat sulininni pingaaruteqarnerulissapput, taanna oqarpoq.

Tamanna Folketingip siulittaasoqarfiani aamma eqqarsarnartoqartinneqarpoq.

- Piginnaasaqarluartunik kalaallisuumiit qallunaatuumut toqqaannartumik oqalutsissarsiorniarnarsinnaassangatipparput. Aaqqiissutissaasinnaasorpassuaqarpoq, taamaammat misileraassaagut, Søren Gade tusagassiorfinnut nalunaarummi oqarpoq.

Allannguinissamut isumataarutaajumaartoq neriuttoq

Siumumeersoq Aki-Matilda Høegh-Dam tamanna pillugu KNR-imit oqaloqatiginiaraluarparput, oqaluttuamillu uuminnga saqqummiitinnata pisinnaasimanani. Imali allaffigaatigut:

- Oqalutseqarneq pillugu aaqqiineq nammineq oqaatsitsinnik atuisinnaatitaanissatsinnik naalagaaffeqatigisavullu naligalugit tamat oqartussaaqataaneranni peqataanissatsinnik qulakkeerinninnissamut alloriarneruvoq pingaarutilik.

- Kikkulluunniit namminneq oqaatsiminnik suliffimminni atuisinnaatitaasariaqaraluarput, uagulli oqaatsitsinnik sumiiffinni assigiinngitsorpassuarni suli ulluinnarsiuteqarsinnaatitaanngilagut. Oqalutseqarneq pillugu aaqqiineq Folketingimi naligiinnerulernermik kinguneqaannarnani aammali suliffeqarfinni suliaqarfinnilu allani, oqaatsinik naligiimmik atuinissamut tusiapiffiusuni, allannguinissamut isumataarutaajumaartoq, Aki-Matilda Høegh-Dam allappoq.

KNR-ip Siumumeersoq Aki-Matilda Høegh-Dam tamanna pillugu oqaloqatiginiaraluarparput, oqaluttuamillu uuminnga saqqummiitinnata pisinnaasimanani. Folketingimi oqalutseqarsinnaalernissaq Aki-Matilda Høegh-Damip naalagaaffeqatigiinneq pillugu Folketingimi kalaallisut 2023-mi maajimi oqalugiareerneranili oqallisaalerpoq. Taamaaliornera Folketingimi oqallisaangaatsiarneranik kinguneqarpoq.

Atorfinnik sisamanik toqqaannartumik oqalutsinik inuttaligassanik pilersitsineq, Folketingip siulittaasoqarfiata ukiumut 3,5 millionit koruunit missaannik akeqassangatippaa. Tamatuma saniatigut 5 millionit koruunit missaat oqaluttaasarfeeraliortitsinermut oqalutseqarnermullu atortorissaasersuinermut atorneqassapput.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.