Peqqinnissaqarfimmi sulisussaaleqinermut aaqqiissutissat akornatsinneereersut – suliffinnili allaniittut
Nunatsinni peqqissaasutut ilinniarsimasorpassuit arlaannik pissuteqarlutik suliffitsik qimallugu allami sulilersimasorpassuupput.
Lene Seibæk peqqissaasutut ilinniarsimasoq Ilisimatusarfimmilu Peqqissaanermik Pinngortitamillu Ilisimatusarfimmi professorip taakku 100-t missaanniinnissaat missiliorpaa.
- Amerlangaatsiarput, taanna oqarpoq.
- Taakku peqqissaasunngorusunnikuugaluarput.
Peqqinnissaqarfimmi sulisussaaleqinermut piffissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu aaqqiissuteqartoqarusukkuni peqqissaasuusimasut suliffimmut uterteqqinnissaannut nukinnik atuisoqarnissaa nalissaqartoq taanna isumaqarpoq.
- Taakkumi peqqinnissaqarfimmi ataqatigiinnerusumut, pinaveersaartitsinermut innuttaasullu suleqatiginerannut nunatsinnut tikilaaginnartuninnaanngiit tapersiisinnaanerussapput, Lene Seibæk oqarpoq.
Peqqinnissaqarfiummi tamarmi ingerlasinnaanissaanut taartaasussat piffissamilu sivikitsumi sulisut ilaatigut Danmarkimeersut pisariaqartilluinnarneqarput. Tamannalu akisuvoq.
- Taakku (piffissami sivikitsumi sulisut, aaqq.) imminerminni akisupput, aammali immikkoortortaqarfimmi ingerlatsiuarsinnaanermut aporfiliisuupput, Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit siulittaasuat, Torben M. Andersen KNR-imit apersorneqarnermini oqarpoq.
Peqqinnissamut Inuillu innarluutillit pillugit naalakkersuisup, Anna Wangenheimip (D) peqqinnissaqarfimmi assaat amigaataasut aaqqiissuteqarfigineqarnissaannut Filippinerit Nunaannit peqqissaasunik atorfinitsitsisoqarnissaa siunnersuutigaa.
Aaqqiissulli immikkut ilisimasallit arlallit KNR-ip oqaloqatigisaasa nunanut sulisussanik aallerfiusunit arlalinnik kingunerluuteqarnissaa erseqqissaatigaat.
Lene Seibæk aaqqiissummut tassunga aamma tunuarsimaarpoq.
- Nunanit allanit sulisussanik atorfinitsitsineq piffissami matumanerpiaq ajornartorsiutaasumut aaqqiissutaasinnaavoq, taanna oqarpoq, nangillunilu:
- Nunanit nammineq aamma sulisussaaleqisunit atorfinitsitsineq akisussaaffeqatigiinnermik aaqqiissutissaanersoq immaqa isumaliutigineqarsinnaavoq.
Akisussaaffik annertooq annertuumik tapersiiffiusariaqartoq
Piffissamut ungasinnerusumut aaqqiissuteqarniarnermi nunatsinni peqqinnissaqarfiup suliffiginissaata pilerinartuunissaa qulakkeerniarneqarsinnaavoq – suliffik arlalinnit uterfigineqaqqikkusuttoq.
Maannakkummi pilerinartuunngilaq, Lene Seibæk peqqissaasunik pingaartumik suliaqartartoq erseqqissaavoq.
Peqqinnissaq pillugu ataatsimiititaliarsuup isumaliutissiissutaa 2023-mi saqqummerpoq, tassanilu peqqissaasutut ilinniarsimasut kalaallisut oqaaseqartut 53 procentii tassani suliunnaarlutik atorfinni allani atorfinissimasut takutinneqarpoq.
Sooruna peqqissaasut nunatsinni suliffitsik qimattaraat?
- Suliffimmi pissutsit pitsaanngitsut akissarsiallu qaffasippallaanngitsut pissutaasut ilagaat. Immaqa pingaartumik sumiiffinni ulapiffiujuaannanngitsuni kisiannili sulinngiffeqanngingajaffiusuni atugassarititaasut pitsaanngillat, Lene Seibæk akivoq.
Taassuma sineriammi suleqatit ikinneranni akisussaaffiullu siammasinnerani peqqissaasutut sulineq aamma kiserliornangaatsiarsinnaasoq erseqqissaatigaa.
- Inuttut ajornartorsiutit naapitaat ajornakusuungaatsiarsinnaapput, taanna oqarpoq.
Taamaammat peqqissaasut tapersersorneqarnissaat ilitsersorneqarnissaallu ukkatarineqarpat tamanna suliap nuannersuunissaanut tapersiisinnaapput.
- Tapersersuilluartoqarnissaa pisariaqartinneqarpoq – aamma ilisimatusarfimmi ilinniarnerup nalaani suliffimmilu misiliinermi, taanna oqarpoq.
- Taamatuttaaq aqutsinermi annerusumik tapersiisoqarluni, taamaalilluni kisimiilluni sulivallaartoqarani suliatigut attaveqarnermik periarfissiisoqarsinnaavoq. Ungasianiimmi aamma taamaaliortoqarsinnaavoq, ukiut qulit matuma siorna taama sulisoqarsinnaanngikkaluarpoq, taanna oqarpoq.
Peqqissaasut nunatsinnik ilisimannittut
Lene Seibækip oqarnera naapertorlugu peqqissaasunik nunatsinneersunik inuiaqatigiinnik kulturimillu ilisimannittunik sulisoqarnissaa pingaaruteqarluinnarpoq.
- Kalaallit peqqissaasut nunatsinni peqqinnissaqarfimmi nukittuumik suliatigut tunuliaqutaqarput, taanna oqarpoq.
Taamaakkaluartorli Lene Seibækip avataanit sulisussarsiortoqarnissaa suli pisariaqartinneqartoq isumaqatigaa.
- Suliaqarfinni tamani nammineq pilersuisunngornissaq ajornakusoortoq qularutissaanngilaq. Immikkut ilinniagalinnik assersuutigalugu sinitsitsisartut taartaasut aaqqiissutissaalluarsinnaapput, taanna oqarpoq.
Kisianni ilaqutariinnik, pinaveersaartitsinermik, nappaatigiualikkamillu napparsimasunik suliaqarnermi napparsimasut taartaasunit piffissallu sivikitsup iluani atorfeqartunit suliarineqaqattaannginnissaat pingaaruteqarpoq.
- Tamanna tatiginninnermut aamma tunngassuteqarpoq. Tassa napparsimasutut ikiortissarsiorfigisamut tatiginnissuseqarnissaat, Lene Seibæk oqarpoq.
