Nunatta Danmarkillu oqaluttuarisaaneranik qulaajaanissaq kinguartittoq
Nunatta Danmarkillu sorsunnersuaq kingullermiit ulloq manna tikillugu oqaluttuarisaanerannik qulaajaanissamut misissuinerup naammassineqarnissaa ippassaq pingasunngornermi nalunaarutigineqartumik Folketingimut qinersinissaq peqqutaalluni kinguartinneqarpoq.
Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Timersornermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfik KNR-imut taama ilisimatitsivoq.
Misissuineq qulaajaanissamut tunngaviusoq oktobarip naanerani naammassineqartussaagaluarpoq.
Qaqugorpiarli naammassineqassanersoq, KNR-imut suli ilisimatitsissutigineqanngilaq.
Nunatta nunasiaataajunnaarneranut tunngasut
- Nunatta Danmarkillu oqaluttuarisaanerannik qulaajaasoqarnissaa Inatsisartut aasaanerani sulinngiffeqalernissaannut ulloq ataasiinnanngortoq akuerineqarpoq.
- Nunarput 1953-imi nunasiaataajunnaarluni Danmarkimi amtiulermat, Naalagaaffiit Peqatigiit (FN) nunasiaajunaarsitsinermut piumasaqaataannik Danmarkip naammassinnissimaneranik qulaajasussanik Inatsisartut isumalioqatigiissitaliornialerput.
- Tusagassiortup Anne Kirtine Hermannip atuakkiaa "Imperiets Børn" siorna saqqummerpoq. Danmark nunatta siunissaanut tunngasuni periarfissat pillugit paasissutissanik taamani Landsrådimut piaaraluni isertuussisarsimasoq, atuakkiaani allaqqavoq.
Politikkikkut aalajangernerit ukkatarineqartut
Nunatta Danmarkillu oqaluttuarisaanerat qulaajarneqassasoq, Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisui juunimi isumaqatigiissutigaat.
Politikkikkut aalajangernerit, pisimasut atukkallu allat nunatta ineriartorneranut, inuinut taavalu Danmarkip nunattalu akornanni pissutsit qanoq innerannut sunniuteqarsimasut qulaajaanermi ukkatarineqassapput.
AAMMA ATUARUK Spiralilersuisoqarsimanera pillugu qulaajaasoqalersoq
Naalakkersuisut siulittaasuat, Múte B. Egede (IA), juunimi ima oqarpoq:
- Ukiuni kingullerni ilisimalersimavagut pisimasut assigiinngitsut alianartut. Pisimasut inunnut eqqugaasimasunut inuttut annertuumik kinguneqartarsimasut. Inuiaqatigiit Kalaallit tamarmiullutik oqaluttuarisaanermi pisimasunik qulaajaasoqarnissaa kissaatigaat.
Spiralilersuisoqarsimanera aamma qulaajarneqassasoq
1966-ip 1975-illu akornanni spiralilersuisoqarsimanera qulaajarneqassasoq, tamatuma oqallisaaleruttornerani aalajangerneqarpoq.
Danskimmi taamanikkut oqartussaasui kalaallit amerliartoqqunagit spiralilersuinissamut inassuteqarnerisa kingunerisaannik kalaallit niviarsiaqqat arnallu tuusintilikkuutaat spiralilersorneqarput.
Tamannalu aamma qulaajarneqassaaq. Qulaajaaneq ukiut marluk iluanni pissasoq, Naalakkersuisut sapaatit akunnerata siuliani ilisimatitsissutigaat.
Kalaallinik niviarsiaqqanik arnanillu taavalu Danmarkimi efterskolertunik taamanikkut spiralilersuisoqartarsimanera qulaajarneqassaaq.
- Peqqinnissamut oqartussaaffik nunatta 1992-imi tiguaa. Naalakkersuisut siulittaasuata, Múte B. Egedep (IA) oqarnera naapertorlugu taamaammat nunarput suliamut atatillugu ilisimasakippoq.
- Inatsisartuni ilaasortat tamarmik 1966-imit 1975-imut sivisunerusumillu spiralilersuisoqarsimaneranut atatillugu qulaajaasoqarnissaanik qinnuteqarnissartik isumaqatigiissutigaat. Kikkut qulaajaasuussanersut qanorlu suliarineqassanersoq suli aalajangiiffigineqanngilaq.
- Nunatsinni Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnerusisoqatigiit aamma Inuit pisinnaatitaaffii pillugit Instituttip spiralilersuisoqarsimanera arnat inuttut pisinnaatitaaffiannik unioqqutitsinerusutut nalilerpaat.