Nunarput EU-mit aninermit ukiut 40-t qaangiuttut kingumut eqqarsaatiginnittoq

- Nunarput EU-mut ilanngukkusussorinngilara, naalakkersuisut aamma taama isumaqanngillat. Kisianni suleqatigiinnermik nukittunerusumik kissaateqarpugut.

Jens-Frederik Nielsen (D) Københavnimi sisamanngornermi ualikkut tusagassiortunik katersortitsinermi oqarpoq.

Tamatuma pinerani Inatsisartuni politikerit EU-mut ilannguteqqinnissap iluaqutissai ajoqutissaalu pillugit nutaamik nalunaajaateqarnissamut 2 millionit koruuninik immikkoortitsissanerlutik oqaluuseraat.

Tusagassiorfimmit Euractivimit tusagassiortup, Jens-Frederik Nielsen (D) nunatta danskinut attuumassuteqarnini EU-mik taarseratarsinnaaneraa apeqquteqarfigaa: - Naamik, taama isumaqanngilanga. EU-p missingersuutaani attaveqaasersuutinut inuussutissarsiornermullu aningaasaliissutinik marloriaatinngortitsineq. Tamakku imminut napatissinnaanerulernissatsinnut aningaasaqarnikkullu ineriartorsinnaanissatsinnut ilaapput, Naalakkersuisut siulittaasuat akivoq. Assi © : Kristian Tuxen Ladegaard Berg/SIPA/Ritzau Scanpix

Justus Hansen (D) siunnersuuteqartuuvoq, taannalu naalakkersuisunit tapernerneqarluni. Taassuma siunnersuutini EU pillugu nutaamik taarsisoqarnissaanut siunnersuutitut isigineqarnissaa arlaleriarluni itigartitsissutigaa.

Najunaajaalli politikerinut innuttaasunullu paasissutissiinertut atorneqassaaq.

- Atortussagut amerlanerussasut isumaqarpunga. Nunarsuaq taamanikkumit (1982-mi taasisoqarneranit aaqq.) ullumikkut allaaneruvoq. Nunarsuarput qularnartumiippoq nunarpullu qiterluinnaani inissisimavoq. Taamaammat paasissutissat eqqortuullutillu ullutsinni atuuttuunissaat pingaaruteqarluinnarpoq. 

Naallu oqallinnermi imminut kimmaattoqaraluartoq naalakkersuisoqatigiit partiivisa nalunaajaammik 2017-imeersumik nutarterinissaq isumaqatigiissutigerpasippaat.

Taamaallaat Naleqqap partii siunnersuummut akerliliilluni taasiniartoq nalunaarutigaa.

Piffissat nutaat ataqqinninnerulluunniit amigaataanera

Pele Brobergip nutaamik nalunaajaateqarnissaq inuiaat 1982-imi aalajangiinerannik ataqqinninnginnerunerarlugu oqallinneq aallartippaa.

- 1982-imi taasititsineq EF-imit (EU-mut aallarniutaasoq aaqq.) aninermik kinguneqartoq  ataqqissavarput. Tamanna tamat aalajangiinerigaat ersarippoq.

Aqqalu C. Jerimiassenilu mumingarluinnaanik isumaqarpoq, tassa EU taamani EF-imit allaanerulluinnarsoraa, nutaamillu taasinissamut piffissanngorsoraa.

- Naleqqap Danmark EU-luunniit akerlerisatut isiginngilai. Ikinngutinut inissaqartuaannarpoq. EU-mi kommissionip nunatsinnut missingersuutit marloriaatinngortinneqarnissaat siunnersuutigeqqammerpaa. Ilaasortanngunngikkaluarluta suleqatigiinnermik nukittorsaasinnaanitsinnut tamanna ersarissumik takutitsivoq, Pele Broberg Inatsisartuni oqaaseqartarfimmit oqarpoq. Assi © : KNR / Markus Valentin

- EF pillugu taasineq angajoqqaatsinnut utoqqarnullu tunngavoq. Partiit ilaasortaajunnaarniartut pissutsit pitsaanerungaatsialerumaartut neriorsuutigaat, taanna oqarpoq, nangillunilu:

- Ullumikkulli pisiniarfinni akit takugutsigit taamani tunngavilersuutigineqartut tunngavilersorluarneqarsimanngitsutut ipput. Tamanna ullumikkut namminersulivinnissamik oqaluuserinnittarnitsinnut oqaatigineqartartunut assinguvoq. Oqaatsit kusanartut piviusuunngitsorli.

Pele Brobergip Atassut 80-ikkunni neriorsuuterpassuarnik piviusunngortoqarsimannginneraanerani isumaqatigaa. Taassumali ilaasortaajunnaavilluni killilersugaanngitsumik niuernissamik isumaqatigiissuteqartoqarani nunatut OLT-itut (Nunat imarpinni piffinnilu nunasiaataasimasut aaqq.) inissisimalernermik pissuteqarsoraa.

Kalaallit 60 procentiisa EU-mut ilaasortanngornissaq akuerissagaat, Ilisimatusarfimmi Nasiffimmit isummanik decembarimi naliliinerup takutippaa.

Naak IA-p EU-mut ilaasortanngornissaq tapersinngikkaluaraa, ilaasortaanerup iluaqutissaasa ajoqutissaasalu misissorneqarnissaat pingaaruteqartoq, Pipaluk Lynge isumaqarpoq: - Uagutsinnut EU-mullu qanoq iluaqutissartaqarnersoq paaserusupparput, EU-mmi suleqatiginerani pitsaanerpaamik angusaqarusuppugut. Assi © : KNR/Morten Heilmann

Pipaluk Lyngellu tamanna aamma pissutigalugu politikerit innuttaasunut tusarnaartariaqarsoraa – aamma naak nammineq imaluunniit IA-p ilaasortanngornissaq kissaatiginngikkaluaritsik.

- Innuttaasut ilanngutitinneqassapput, sooq EU-mut ilaasortanngorusunnersut tusassavarput. Tamanna pisussaaffigaarput. Uagut politikerit sammisamik pingaaruteqartumik kisitta oqaluuserinnissanngilagut. Nunatsinnut EU-mullu suut ajoqutaaneri pitsaaqutaanerilu innuttaasunut anngunneqassapput.

Aaqqiissut ajornannginnerusoq

Siumup imaluunniit Inuit Ataqatigiit millionilinnik atuinissaq isumaqatigivallaanngilaat – pingaartumik piffissami nunatta karsiata ajornartooqqanerani.

Taamaammat Siumup nutaamik nalunaajaateqartoqarani nalunaajaatip kingulliup 2017-imeersup nutarternissaa siunnersuutigaa.

- Aallaqqaataaneertariaqanngitsugut isumaqarpugut. 2017-imi nalunaajaateqartoqarnikuuvoq. Taanna millionerpassuarnik atunngikkaluarluta nutarterneqarlunilu naleqqussarneqassaaq, Erik Jensen oqarpoq.

Vivian Motzfeldtip siunnersuut naalakkersuisut sinnerlugit taperseramiuk EU-p nunatsinnullu ukiup ingerlanerani qanoq tapersersuisimanera erseqqissaatigaa: - EU piffissami unammillernartumi kingullermi nunatsinnut patajaatsumik, tutsuiginartumillu nalissaqanngitsumik tapersersuilluni pingaaruteqarpoq. Piffissami uagutsitut naleqartitsisumik suleqatigisanut qaninnerulernissap pingaaruteqarneraniippugut. Assi © : KNR / Malik Brøns

Partiit siunnersuutip annikitsortai aningaasallu annertussusaat isumaqatiginngilaat, EU-millu suleqateqarnerup nukittorsarnissaa isumaqatigiissutigaat.

Tamanna nunanut allanut naalakkersuisup, Vivian Motzfeldtip (S) oqallinneq naggaseramiuk erseqqissaatigaa.

- EU-mit tapiissutit marloriaatinngornerat imaaliallaannaq pinngilaq. EU-mik suleqateqarnermeerpoq, tamannalu ineriartortinneqassaaq. Tamannali nunanik allanik suleqateqarnermut annikinnerulersitsisussatut paasineqassanngilaq.

Siunnersuut Nunanut allanut Sillimanermullu ataatsimiititaliamut suliarineqartussanngortinnerpoq, siunnersuullu Inatsisartuni novembarip 6-ani aappassaaneerneqassalluni.