Immikkut ilisimasalik: Kalaallit Nunaat nunaanngilaq siuariartortoq – siuariartortunulli assigiissuteqarpoq
Tapiliussat: Danmarks Frie Forskningsfond "Vov at vide"-mik taallugu podcastimik 2020-mi ukiakkut tusarnaagassialiorsimasoq Mininnguak Kleistilu Bruxellesimi sinniisoqarfimmi pisortaatilluni podcastimi tassani peqataasimasoq, allaatigisap immikkoortuata pingajuani ilanngupparput.
Kalaallit Nunaat nunatut siuariartortutut taaneqarsinnaanngilaq.
Konservative Folkepartip siulittaasuata, Søren Pape Poulsenip, Folketingimut qineqqusaanermut tunngatillugu nunarput Afrika sermilittuunerareeraalu, Lise Lyck taama erseqqissaavoq.
Lise Lyck Copenhagen Business Schoolimi siornatigut lektoriusimasoq maanna namminersortuuvoq. Taanna nunatsinnut nunatsinnilu pissutsinut tunngasunik ukiorpassuarni suliaqarpoq.
Nunarput nunatut siuariartortutut taaneqarsinnaanngitsoq, taassuma erseqqissaatigaa. Nunammi siuariartortut taamatorpiaq taaneqartarnerat marlunnik peqquteqarpoq: Meeraaqqat toqusut amerlaneri nunamilu aningaasarsiornikippallaarujussuarneq (BNP).
Oqallisigisaq naatsumik
Nunarput Afrika sermilittut siornatigut ilumut taasimaneraa, Aaja Chemnitzip (IA) Søren Pape Folketingimi ammaanersiornermi sisamanngornermi oqalinnermi aperaa.
De Konservativeneersoq, Søren Pape, ministerinngorniuttunut ilaavoq.
Taama oqarsimanerluni eqqaamanngikkini, Søren Pape akivoq. Taamalli oqarsimalluni tamatuma kingornatigut eqqaasimanerariataarpaa.
Taama oqarsimanini ajuusaarutigalugu, Ekstra Bladetimut oqarpoq. Nunarpulli nunanut siuariartortunut arlalitsigut assigeequteqarneranik isummani aalajangiusimallugu aamma oqaatigaa.
Aaja Chemnitz tamanna pillugu KNR-imut ima oqarpoq: - Danmarkip nunattalu atassuteqaqatigiinnerannik taakkulumi inuinut avooqqaarinerulluinnarpoq. Taamaammat Konservatiivit Søren Papelu ministeriuninngussappat ministeriunertut suleqatigisinnaanissaat takorlooruminaatsippara.
Taassuma parteeqataa, tassa IA-p siulittaasua Múte B. Egede KNR-imut ima tapersiivoq:
- Inunnik qanoq isiginneriaaseqarnerluni nunarpullu pillugu isummani qanorlu isiginneriaaseqarnerluni, Søren Pape Poulsenip taama oqarnermini ersersippaa. Nunatsinnik, inuinik inuiannillu allanik qanoq ataqqinninngitsinerluni uatsinniit pitsaanerusutut imminut inissilluni taama oqarnermini ersersippaa. Pape ministeriuninngussappat Danmarkip nunattalu naammassisaqarfiulluartartumik suleqatigiilluarnerat qularnanngitsumik killeqartorujussuulissaaq.
- Nuna meeraaqqanik amerlasuunik toqusoqarfiusimasoq nunatut siuariartortutut taaneqakkajuppoq. Kalaallit Nunaalli nunanit allaninngarnit meeraaqqanik amerlasuunik toqusoqarfioqqajanngilaq, Lise Lyck KNR-imut oqarpoq.
AAMMA ATUARUK Aaja Chemnitz Papep Kalaallit Nunaat pillugu oqarsimaneranut: Ministeriuninngussappat ajornakusoortorujussuanngussaaq
Nunatta inui 2021-mi agguaqatigiisillugu ukiumut 54.570,40 dollarsinik isertitaqartut, nunatta aningaasaqarnerata qiviarnerani erserpoq.
Somalia nunarsuarmi nunani siuariartortuni piitsuunerpaanut ilaavoq, nunallu taassuma inui siorna agguaqatigiisillugu ukiumut 445,8 dollarsinik isertitaqarput.
- Tassa Kalaallit Nunaat nunanit siuariartortuninngarnit aningaasarsiorluarneroqisoq ersarippoq, Lise Lyck oqarpoq.
Nunattali karsiani aningaasat 60 procentiisa missaat nalagaaffimmit tapiissutisianeersuummata, nunatta aningaasaqarnera nunat allat aningaasaqarnerannut sanilliukkuminnaappoq.
- Tassammi Kalaallit Nunaat Danmarkilu atassuteqaqatigiipput. Tamanna soorunami pitsaaquteqarlunilu akorngutitaqarpoq. Tamatuma Kalaallit Nunaanni inuuniarnerup oqinneruneranik kinguneqarnera pitsaaqutigaa, Lise Lyck oqarpoq.
Atugarliortut naliliinermut apparsaataasut
Nunarput sermilittuunerarlugu oqarsimanini ajuusaarutigalugu, sapaatit akunnerata naanerani oqarpoq. Nunarpulli nunanut siuariartortunut arlalitsigut assigeequteqarneranik isummani aalajangiusimallugu, Ekstra Bladetimut aamma oqaatigaa.
Meeqqat qanigisamit kinguaassiuutitigut atornerlunneqarsimasut ukiut tamarluinnaasa amerlavallaarujussuarmata, inoqutigiippassuit akissarsiaminnik imigassamut atuisarmata taavalu imminut toqussimasut amerlavallaarujussuarmata taama oqarsimalluni, taanna ilanngullugu oqarpoq.
Isumaginninneq eqqarsaatigigaanni nunarput nunat siuariartortut siuarsimasullu akornanni kukkusumik inissisimasoq, Lise Lyckip nassuerutigaa.
- Kalaallit Nunaannimi imminut toqussimasut amerlavallaaqaat, taanna erseqqissaavoq.
Nunatsinnili imigassamik atuinikkilartorpugut ilinniagallillu amerliartorput.
- Kalaallit Nunaanni ingerlalluartoqarpoq. Ilinniagaqarsimassuserli ataatsimut isigigaanni suli kinguarsimangaatsiarpoq. Nunatulli siuariartortutut kinguarsimatiginngilaq. Taama oqartariaqarpunga, taanna oqarpoq.
Meerartaata inuusuttaatalu atugaat ataatsimut isigigaanni aamma taamaappoq.
- Taakku atugaat ukiuni kingullerni qujanartumik pitsanngoriartorput, nunanili avannarlerni allani EU-miluunniit meeqqat inuusuttullu atugaannut suli saniulliunneqarsinnaaqqajanngitsut oqartariaqarpunga, Lise Lyck oqarpoq.
Nunarpulli siuariartortuunersoq atugartuujunersorluunniit taassuma oqallisigineqartariaqarsorinngilaa.
- Oqallisaarujussuartariaqanngissoraara. Inuili atugarissaarneruleqqullugit ajornartorsiutinik aaqqiisoqartariaqarpoq, taanna oqarpoq.
Lektori: Inui imminut qanoq inississimanersut apeqqutaavoq
Søren Pape Poulsenip Danmarks Frie Forskningsfondip podcastimik 2020-mi ukiakkut tusarnaagassialiaa Ekstra Bladetimut nassuiaanermini innersuuppaa.
Nunanut allanut tunngasunut naalakkersuisoqarfimmi pisortaq, Mininnguak Kleist, Bruxellesimi sinniisoqarfimmi pisortaatilluni taavalu Dansk Institut for Internationale Studierimi ilisimatusartuuneq Ulrik Pram Gad podcastimi tassani peqataapput.
Mininnguak Kleistilu podcastimi ima oqarpoq:
- Uanga Kalaallit Nunaat nunatut siuariartortutut oqaatigissagukku isumaviga annisissavara.
Taassuma nunatsinni sumiiffinni arlalinni eqqakkanut aqquteqanngitsoq, imermik kuuffeqanngitsoq aamma innuttaasut ilinniagaqarnermi qaffasissusaat aningaasaqarnerallu nunanut suliffissualersorsimasunut sanilliullugit appasinnerunerat ilaatigut innersuussutigai.
- Taamaammat nunatut inerisarniakkatut oqaatiginninnissamut pissutissaasinnaasorpassuuppuut, Mininnguak Kleist podcastimi oqarpoq.
AAMMA ATUARUK Múte B. Egede Søren Pape pillugu: Kalaallit Nunaannut ataqqinninngilaq
Ulrik Pram Gadip Kalaallit Nunaata killiffia nunanut inerisarniakkanut imaluunniit nunanut atortorissaarfiusumut nassuiaatilernianngilaa.
Taassumali kalaallit imminnut qanoq nassuiaasenerat soqutiginartippaa. Assigiinngitsorpassuusummi ilisimatusarnerup nutaap takutippaa.
- Kalaallit Nunaat ilaatigut nunatut inerisarniakkatut imminut eqqarsaatigisarput, ilaatigut nunap inoqqaavisut, ilaatigullu nunasiaajunnaarsagaasutut. Kisianni aamma ilaatigut nunani avannarlerlerni naalagaaffittut atugarissaartutut eqqarsaatigineqartarluni. Tamanna taamaalilluni sumi inissisimanerput sumullu sanilliukkusunnermut assigiinngitsunik periarfissaqartitsisarpoq, taanna KNR-imut oqarpoq.
