Ernisussiortut: Ernisarfiit amerlineqarlik ilaqutariinnullu siunnersuisarfinni atortigu

Ernisarfinni sulisut suliassanik nammakkersorneqarpallaarput, ernisussiortussaalatsinerlu naartusut naarmiullu peqqinnissami ajornartorsiulersarnerannik kinguneqartarpoq. Taamaammat Ernisussiortut Kattuffiat Inatsisartut Peqqinnissaqarfik pillugu isumaqatiginninnialeruttortunut kissaateqarpoq.
Naartusunut pitsaaliuinerusoqartalertinnagu ernisussiortullu akissarsiaqarnerulertinnagit nunatsinni ernisarfinni atorfinittussarseriaannaasoqalernavianngitsoq jatorfinikkusuttussarseriaannaasoqalernavianngitsorlu, Ernisussiortut Kattuffiat isumaqarpoq. Assi © : Christian Lindgren/Ritzau Scanpix
novembarip 13-at 2023 11:55
Nutserisoq Hanne Petersen

Nuummi Dronning Ingridip Napparsimmaviani ernisarfimmi sulisut ulapaaginnanngillat.

Tassanimi ernisussiortut ulloq unnuarlu pigaartugaangamik ulapaartangaaramik sineqqartortarput. Tamatuma saniatigut aamma qaaqquneqarnissamut sillimasasuusarput freerfissaraluaminnilu sulisariaqartarlutik.

Nunatsinni ernisarfiit arlallit matuneqanngikkunik matuneqarallarneqarnikuummata sineriammi naartusut najugartik qimallugu Nuummut erniartortariaqartarnerat tamatumani peqqutaavoq. Pissutsilli taamaakkaluartut, Nuummi ernisarfik nunatsinnilu ernisarfiit allat, ernisussiortutut atorfiit amerlineqanngillat.

Taamaammat ulapaareertigalugit sulerulunneruleriaannarsimallutik, Ernisussiortut Kattuffiata siulittaasuata tullia Vibeke Biilmann oqarpoq.

- Ernisarfiit ilaat matuneqarallanngikkunik matuneqarnikuummata suliassanik nammakkersorneqarneroriaannarpugut. Tamaani ernisut tamaangalu erniartortut amerliartuinnarput, taanna oqarpoq.  

Ernisussiortutullu atorfiit amerlineqaraluarpataluunniit ernisarfiusimasuni atorfeqarsimasunik nunaniluunniit allaneersunik atorfinikkusuttussarseriaannaasoqarnavianngilaq. Nunatsinnimi ernisussiortut nunani avannarlerni allani ernisussiortuninngarnit akissarsiakinneroqalutillu sulinermi atugaat pitsaannginneroqaat, Vibeke Biilmann oqarpoq.

- Nunatsinni ernisussiortutut atorfininnissaq orniginarunnaarnikuuvoq, nunanimi avannarlerni allani ernisussiortut peqqissaasullu unammillersigigatsigit.

Taamaammat ernisussiortut akissarsiaqarnerulernissaat Inatsisartuni partiit Peqqinnissaqarfik pillugu isumaqatiginninnialeruttornerminnut ilanngutissagaat, Ernisussiortut Kattuffianneersut kaammattuutigaat.

Ernisarfeqanngitsuni ernisussiortoqarli

Akissarsiaqarnerulernissaalli aaqqissutissatuaanavianngilaq.

Ernisunimi passuttariallit pilatsittariaqartullu aamma naartusuni naarmiullu peqqinnissami ajornartorsiulersartut amerliartuinnarput, tamannalu ernisussiortutut atorfiit amerlineqaraluarpata naartusullu isumagineqajaarnerusaraluarpata pakkersimaarneqarsinnaagaluartoq, Vibeke Biilmannimmi suleqataalu isumaqarput. 

Ernisunummi nakorsanik pilattaasartunilluunniit atorfinittussarseriaannaannginneq peqqutaalluni ernisarfiit matuneqanngikkunik matuneqarallaraangata ernisussiortutut atorfillit naartusunik aamma nakkutiginnittartuusut ilaat aamma soraarartarput.

Tamannalu ajornartorsiutaasoq erniartortut naarmiuilu peqqinnissami ajornartorsiuteqartut Nuummi misissorneranni paasineqaraangat ersertarpoq. 

- Soorlu maluginngisamik sukkortunngorsimasortaqarsinnaasarput, taakkualu naarmiuisa kingunerluuteqaatigingaatsiarsinnaavaat alliartunngitsuussutigisinnaalluguluunniit, Vibeke Biilmann oqarpoq.

Angerlarsimaffimmi erloqinartorsiorneq, soorlu atornerluineq, nakuuserneq inuuniarnikkulluunniit ajornartorsiutit allat, naartusup naarmiuatalu ilungersuanerannut aamma peqqutaaqataasinnaasarput, ernisussiortutullu atorfillit taakkununnga siuisissukkut isumaginneqataasinnaasuupput.

- Sillimaffissanik naliliineq, atoqatigiinnermut tunngasuni siunnersuineq, angajoqqaanngornissamut erninissamut piareersarneq siusissukkullu iliuuseqarnermut tunngasut sumiiffinni amerlasuuni tunngasuni pisanngillat. Uagut tamakkununnga tunngasunik suliaqarneq pikkoriffigaarput, Vibeke Biilmann oqarpoq.

ERNISARFIIT MATUSUT:

  • Aasianni ernisarfik 2019-imi matuneqarpoq. Tassani ilinniarluarsimasunik sulisussaaleqineq pissutaavoq. Matusineq utaqqiisaasumik matusigallarnerusoq oqaatigineqaqqaaraluarpoq. 
  • 2017-mi Uummannami ernisarfik matuneqarpoq.
  • 2012-imi Maniitsumi ernisarfik matuvoq.

Taamaammat politikerit ernisarfeqanngitsuni ernisussiortutut atorfiit attanneqaannarnissaannik qularnaarissasut, Ernisussiortut Kattuffianneersut kissaatigaat. Ajornanngippat kommunit isumaginninnermik akisussaasuusut tamatumani suleqatigineqarsinnaasut, ilanngullugu oqaatigaat. 

- Assersuutigalugu Upernavimmi Uummannamilu ernisarfiit matuneqarnikuupput. Taakkunani ernisussiortutut atorfeqartoqanngilaq. Ernisussiortulli taakkunani pitsaaliuinermik suliaqartuusinnaalluaraluarput. Illoqarfiimmi nunaqarfiillu ernisarfeqanngitsut naartusueruttanngillat, Ernisussiortut Kattuffiata siulittaasuata tullia oqarpoq.

Ilaquttat qimallugit erniartorneq kingunerluuteqartitsisartoq

Pissutsit taama erloqinartiginngikkaluarpata nunarput ernisarfeqarnerussagaluartoq, Vibeke Biilmann oqarpoq. Qanittukkulli ernisarfeqarnerulernissaa ilimananngitsoq nalunagu, taanna aamma oqarpoq.

Nunatsinni siunissami marluinnarnik ernisarfeqarnissaa siunnersuutigineqartoq, Peqqinnissaq pillugu Ataatsimiititaliarsuup isumaliutissiissutaani allaqqavoq. Taamaattoqassappat politikerit aningaasanik erniartortut ingiaqateqartalernissaannut pinngitsoornatik immikkoortitsisariaqartut, isumaliutissiissutaani aamma allaqqavoq.

Kujataaniimmi Nuummut erniartortut aappaminnik qanigisaminilluunniit allamik ingiaqateqarsinnaanissaannut maanna inissaqartitsisoqarnanilu aningaasassaqartinneqanngilaq.

Taamaammat nunatsinni naartusut ilaat sillimaniarlutik erninissaannut killiliussaq sioqqutingaatsiarlugu ilaquttatik qimallugit allamut erniartortariaqartarput.

Tassa ilaquttamik ungagigaluaqigaatik allamukarlutik erniartortariaqartarput.

- Erniartortut meeraasa ilarpassui anaanaminnik qaammammi qaammatiniluunniit marlunni aallaqqasoornertik kingunerluutigisarpaat. Sunnerneqaatigisaqaat.

Pissutsit tamakku ilataarnermi kulturitsinnik ileqqutsinnillu allannguisooqataapput.

- Ilataarneq nunatsinni pingaartinneqartaqaaq. Ilaqutariimmi ilataarnertik nalliuttorsiutigisarpaat. Tassa ilaqutariit erniartortortallit kulturiminnik ileqquminnillu allannguisariaqalersarput, Vibeke Biilmann oqarpoq.

Naalakkersuisut 2024-mi aningaasanut inatsisissatut sapaatit akunnermi matumani siunnersuuteqarput. Peqqinnissaqarfik 114 millionit koruuninik aappaagu aningaasaliiffigineqarnerussasoq taakku siunnersuutigaat.

Peqqissutsimut naalakkersuisoq Inuit Ataqatigiinneersoq, Agathe Fontain, Inatsisartut Peqqinnissaqarfik pillugu isumaqatiginninniarnerat qanoq ingerlanersoq paasiniarlugu oqaloqatiginiartaaraluarparput, sulili akissuteqarnani.