Erik Jensen kingumut qiviartoq – Imminut tulluusimaarutigisinnaavunga

Erik Jensen Siumumi 2020-mili siulittaasuulerpoq. Siulittaasuunermi nalaani naalakkersuisut siulittaasuannut tulliuvoq aamma aningaasaqarnermut akileraartarnermullu naalakkersuisuulluni.

Inatsisartunut qinersinermi Siumut kinguariangaatsiarpoq, Erik Jensenillu taasisai affaannanngungajapput. Taanna aqaguani siulittaasutut tunuarpoq akisussaaffillu Vivian Motzfeldtimut ingerlateqqillugu.

Aalisarneq, akileraartarneq utoqqalinersiallu qinigaaffimmi qaangiuttumi aaqqissuusseqqiffigineqarput. Taama aaqqissuusseqqinnerit inuiaqatigiit iluarinngeqaat – Erik Jensenili peqqissumissuteqanngilaq.   

- Massakkut nuannerpianngissinnaavoq - kisianni ajorusuutiginngilara, Erik Jensen oqarpoq.

Inatsisartunut qinersinerup unnukkuani Siumup katerisimaarfiani nuannattunnguaqarpoq. Pisulli marloqiusanngorput, tassami ilaasortat nuannannerisa nalaani partii kinguariartussanngulersoq, siuttut paasiartulerpaat. Assi © : KNR / Markus Valentin

Politikeri partiimini siulittaasuujunnaarlaaq allaffitoqqaminiittoq, Inatsisartunngortut tallimanngornermi ataatsimuulinnginneranni KNR-ip oqaloqatigaa.

Aaqqissuusseqqinnerit iluarineqanngitsut

Erik Jensen naalakkersuisuusimasuni IA-mik suleqateqarnerup nalaani suleqataanermini peqqissimissuteqannginnerarluni oqaluttuarnermini aalajangersimarpasissumik isigivoq. Politikkikkut aalajangikkani partiimut siunissami qaninnerusumi sunniuteqarnerlussinnaasut nalunngereeraluarpaa.  

Taanna Múte B. Egedelu (IA) naalakkersuisoqatigiilioramik oqaluttuarisaanermut ilannguttussamik iliuuseqarniarlutik isumaqatigiissimapput – qinersisartullu siunissami ajunngitsumik isigisassagaat suli ilimagaa.  

- Oqaluttuarisaanermut allannguisunik isumaqatigiissusiussalluta tunualiaquttannut Siumumut oqarpunga – massakkummi taamaaliunngikkutta isumaqatigiissusiunngisaannassaagut. Taamaattumik Siumumi ataatsimoorussisimanerput tulluusimaarutigaara. Oqaluttuarisaanermimi aalisarnermut inatsimmik nutaamik aallartitsilersaartoqaleraangat, ukiuni kingullerni 25-it missaanni piffissaanngitsukkut qinersisoqarnissaanik suaaruteqartoqartarpoq.

- Taamaammat imminut tulluusimaarutigivunga, pissutigalugu pingaarutilerujussuarnik inatsisiliornermut allannguutinullu, pisuussutitsinnik piginnittuusinnaanngornermik aamma Kalaallit Nunaata siunissaanut malunnaatilimmik pingaaruteqartunut suleqataanerit eqqaamaneqaatigissagakkit, Erik Jensen oqarpoq.

Aalisarnermut inatsit aamma akileraartarnermik aaqqissuusseqqinneq ukioq manna aatsaat atuutilerput. Taamaammat inatsisiliornissap sooq pisariaqarsimanera innuttaasut ukiut marluk tulliuttut ingerlanerini paasiartulissagaat, Erik Jensenip ilimagaa. Assi © : KNR / Markus Valentin

Aaqqissuusseqqinnerit iluaqutissartaat qinersisartut namminneq paasiartulissagaat Erik Jensenip ilimagisimaneraraluarpaa.

Taamali pisoqanngilaq. Taamaammat partiip oqariartuutiminik innuttaasunut anngussiniarnermini inoqatinut attaveqaqatigiittarfiit tusagassiorfiillu atorluarnerussagai, taanna isumaqarpoq.  

- Inatsisiliornitsinni siunertatta innuttaasunut paasissutissiissutiginiarneri pikkorluffigisimavarput. Qinersinerullu inernerinut sunniuteqarpoq.

Nunarsuarmi tamani kinguariarneq

Inatsisartunut qinersinermi Siumut nunani allani partiinut sanilliullugu partiini kisimi kinguariartuunngilaq. Nunarsuarmimi innuttaasut affaasa missaat 2024-mi qinersipput, Financial Timesilu naapertorlugu nunani tamalaani naalakkersuisoqatigiinni partiit tamarmik kinguariarput.

- Ajorsarneq kinguariarnerlu tupaallaatiginngilakka. Taamali kinguariaateqarujussuartigineq tupaallaatigaara, Erik Jensen oqarpoq.   

Aningaasaqarneq aamma akit qaffakkiartornerat nunarsuarmi tamarmi qinersisartut partiinik nutaanik qinerserusunnerannut pissutaasorujussuusoq, Pew Research Centerip misissuinermini inerniliuppaa.

- Inuit isumaqartarput naalakkersuisut tassaasut pisiniarfinni nioqqutit akiinik aalajangiisartut. Uuliap nunarsuarmi niuffatigineqarnerani akia qaffappat, akit qaffassapput. Inuppassuillu isumaqartarput naalakkersuisut pisuusut.

Nunanit allanit sunnerneqarneq aamma partiimit anisut

Pisut imaannaanngitsut pissutigalugit Kuno Fencker Siumumiit Naleqqamut nuuppoq. Politikerip USA-mut angalanera partiimi avissaartuussutaasoq qinersilernermi partiimut ajoqusiisoq, Erik Jensen isumaqarpoq. Assi © : KNR / Markus Valentin

Ilimagisamit ajorsarnerunermut pissutaasut pingasuusut Erik Jensenip tikkuarpai: Donald Trump, DR-ip piviusulersaarusiaa ”Grønlands Hvide Guld” aamma Aki-Matilda Høegh-Damip Kuno Fenckerillu akerleriissutaanerat.

- Donald Trump aamma ”Grønlands Hvide Guld” inuiaat akornanni kamalersitsillutillu toqqissisimajunnaartitsipput. Piviusulersaarusiap saqqummernera nalaatsornerinnaanngilaq, inuiaallu kamannerat qinersinerup inernerinut malunniuteqarpoq. Taamaammat qinersineq akerliunermik tunngavilimmik qinersineruvoq. Siumulli ukiut sisamat qaangiuppata sukariaannarsimassasoq qularutiginngilara.    

Kuno Fenckerip USA-lianera qanoq isumaqarfigineqarnera illit qanoq paasiviuk?

- Ileqqorissaarneq partiitsinnut pingaarutilerujussuuvoq. Tamannali nammineq akilikkamik angalanermi aalassatsinneqarpoq – naak nammineq inuttut aalajangernerugaluartoq. Pisoq partiimut sunniuteqaqaaq.

Aki-Matilda Høegh-Damip Siumumi inissaqanngitsutut aamma Erik Jensenimit pingaartinneqanngitsutut misigisimanini qinersinissaq sioqqutitsiarlugu oqarpoq. Aki-Matilda Høegh-Damili siunissami partiimi siuttunngussangatinneqaraluartoq, siulittaasuusimasoq maanna oqaluttuarpoq.     

- Taanna partiimi siunissami siulittaasussatut piukkunnaatillit ilagaat, erseqqissumillu oqarfigereerpara. Maannali piffissaanngilaq. 2023-mi ataatsimeersuarnermi ajorsareernerani siulersuisuunerit folketingimilu ilaasortaatitaq imminnut ungasilliartuinnartut malugaara. Pitsaanerusumik iliuuseqarfigisimasussaagaluarparput, maannali allanngortissinnaanngilarput.

Pissaaneqarniunneq

Vivian Motzfeldt qinersinerup kingorna Siumumit naalakkersuisoqatigiinnissamik isumaqatigiinniarnermi ingerlatsisuuvoq. Naak isumaqatigiinninniarnerit matoqqasuugaluartut tusatsiagaq politikerit akornanni allartippoq – Vivian Motzfeldt naalakkersuisunngornani, Erik Jensen naalakkersuisunngortussaagaluarpoq.     

Naalakkersuisoqatigiinnissamik isumaqatigiinniarnermi Viviani pinnani illit naalakkersuisunngortussatut piukkunneqarsimagaluartutit arlalinnit tusarpara; allaammi ulloq isumaqatigiissummik atsioqatigiiffissaq tikivillugu suli inissinneqarsimanani. Taanna oqaaseqarfigerusuppiuk?    

- Partiimi taguunneqarnerpaanera ilumoorpoq, taamaammat  naalakkersuisunngunnginnera qaffisissumilluunniit atorfininnginnera arlalippassuarnit tupaallaatigineqarpoq. Tamannali eqqartornerungaarusunngilara.  

Naalakkersuisunngortut nutaat inuiaqatigiinnut marsimi tallimanngorneq kingulleq suaarutigineqarmata, Erik Jensen peqataanngilaq – isumaqatiginninniarnernili naalakkersuisunngortunut ilaasinnaassagaluartoq mattunneqavinngilaq. Assi © : KNR / Markus Valentin

Taamaakkaluartoq isumaqatiginninniarnerni piffissap ilaani, naalakkersuisutut qanoq piffissami tulliuttumi ingerlaqqissinnaanissaa pillugu oqaloqatigiissutigineqarsimasoq, Erik Jensenip nassuerutigaa.

- Aterma saqqummiunneqarsimanera ilumoorpoq, tamannalu pillugu Vivian oqaloqatigaara. Taamaattorli piviusunngunngilaq. Pissutaasorli oqaaseqarfigerusunngilara. Siunissamili politikki qimassagaluarukku imaassinnaasoq oqaaseqarfigiumaariga.

Kinguaariit nutaat

Siumut piffissamik suli aalajangiiffiunngitsumut aasamulli immikkut ittumik ataatsimeersuassaaq. Siulittaasunngorniuttoqarnissaattaaq Erik Jensenip naatsorsuutigaa. Siulittaasussatut imminut innersuukkusussanersoq aperineqarami tassuuguinnavik akivoq:

- Naagga, uangaanavianngilaq. Maannami tunuareerpunga aquullu tullissannut ingerlateqqereerpara. Pissanganassaaq. Vivian qinigasssanngortittussaasoq ilisimavara. Kinali aamma qinigassanngortissanersoq ilisimasaqarfiginngilluinnarpara.

Siumup nuna tamakkerlugu 2020-mi ataatsimeersuarnerani Erik Jensenip siulittaasunngornerani ima isikkoqarpoq. Nuna tamakkerlugu ataatsimeersuaqqinnissaanut politikerinut kinguaariinnut nutaanut ammaassinissaa neriuutigaa. Assi © : KNR / Malik Brøns

Vivian Motzfeldt ungasinngitsukkut nutaarsiassaqartitsivik Sermitsiamit apersorneqarpoq. Siumup angutinit aqunneqarnera pillugu isummani oqaatigaa. Tamannalu Erik Jensenip isuaqataaffigaa. Partiip siunissaa qiviassagaanni politikkia allanngortinneqassanngilaq. Akerlianilli politikerit kinguaariit nutaat pissaanermut qaninnerulissapput.

- Partiip anguniagai apeqquserneqarsinnaanngillat isummall suliniarnermi tunngavigisat tassaniipput. Siumut talerpimmut saamimmulluunniit samminerusariaqanngilaq – Siumukaassaagut. Inuiaqatigiit allannguinermik kinguaariillu nikinnissaannik kissaateqarput. Siulersuisuunerillu katitigaanerannuttaaq allannguisoqarnissaa qilanaaraara.  

- Nuna tamakkerlugu qiviaraanni, Siumumi nukiit inuusuttut amerlanerit qalliartorivut, partiimilu nukinnik inuusuttunik amerlasuunik tatigilluinnakkannillu ilaasortaqareerpugut - siunissamilu nunamik aqutsilersinnaasumik ilaqartut isumaqarpunga.

Saqqumilaaleqqinnissamut aqqutaasinnaasoq

Siulittaasutut tunuarnikoq illoqarfiit pingaarnersaanni piffissami sivisuumi peqanngikkallartussanngorpoq. Sapaatit-akunnerini marlunni Sisimiuneeqqammerpoq, tassanilu ikinngutaasa arlallit qinigaaffimmi uani taasimanagu oqaluttuussimavaat.

- Ikinngutima oqaluttuuppaannga tamatumuunakkut taasimananga, sungiusaasutut peqatigiiffilerisutullu maqaasillunga angerlarnissara pissutigalugu. Ukiut pingasut missaanni ilaquttakka najunngilakka, maani Nuummi kisima najugaqarlunga ilaquttakka Sisimiuni najugaqartut. Angerlaqqilaarnissaq nuannissaqaaq.

Siunissaq qanoq tunniussassaqarumaarnersoq piffissap takutikkumaarpaa, Erik Jensenilli politikki unitsinngerujussuarini oqaatigaa – nukittunerullunili ukiut sisamat qaangiuppata uteqqinnissani naatsorsuutigaa.

- Politikkimi siuarniarpunga partiimilu taaguunneqarnerpaallunga. Nuimanerullungalu ajunnginnerusumik tulliani sulissaanga. Akisussaaffimmik tigusinissara qunuginngilara. Qinersisartut qanoq aalajangiiumaarnersut taamanikkussamut takujumaarparput.

- Naalakkersuisuunera kingumut qiviassagukku peqqissimissutissaqarnanga nassuerutigisinnaavara, Erik Jensen naggasiivoq.