Wæverip nunani allamiut aningaasaliissuteqartarneq pillugu oqallinnermi danskit marloqiusamik najoqqutaqarnerat isornartorsiorpaa

- Pasinarsaarneqarneq nalinginnaasuuvoq. Allaavinnginnami kikkulluunniit kalaallinik suleqateqarpata taava sukkanerpaamik pasinarsaarneqarlutillu ersisaarneqarnissaat Kalaallit Nunaannik suleqateqaqqunagit.

Jørgen Wæver Johansen Svend Hardenbergilu ingerlatseqatigiiffimmik Greenland Water Bankimik piginnittoq oqarpoq.

Amerikamiup pisoorsuup, Ronald Lauderip taakku suliffeqarfiutaannut piginnittuulernera Dagbladip Politikenip sapaatiummat siuliani saqqummiuppaa.

Taanna amerikamiut præsidentianut, Donald Trumpimut qanimut atassuteqartutut ilisimaneqarpoq, Ronald Lauderilu Trumpip Kalaallit Nunaannik akisussaaffeqalernissamik kissaateqarneranut aallarniisuunersoq isumaliutersuutigineqarpoq.

Jørgen Wæver Johansenilli ingerlatseqatigiiffimmit, Greenland Development Partnerimit Josette Sheeran Ronald Lauderip atassuteqarfigigunagaa nammineq Hardenbergillu attaveqatigisimallugu oqaatigaa.

KNR-ip inuussutissarsiornermut naalakkersuisoq, Naaja Nathanielsen (IA) kalaallinik piginnittunik illersuisoq siusinnerusukkut oqaloqatigaa.

- Aaqqiagiinngissutissamik aallartitsisoqarluni qunusaariniartoqarpoq, taamaammat uani tunngavissaqanngissoraakka, taanna oqarpoq.

KNR-ip Jørgen Wæver Johansen Politikenip ilanngutassiamik saqqummersitsineranit sapaatip akunnera qaangiuttoq naapippaa.

Taassuma ilanngutassiani isornartorsiuineq qaqilerneqartoq neriuutaaruppalaartutut, uissuummerpalaartutut aamma kalaallinut toqqaannartumik nikaginnippalaartutut saqqummiunneqarsoraa.

- Kalaaliulluni Danmarkimiit allatut isigineqarneq aammalu appasinnerusumik ilaatigut nalilersorneqartarneq ajoraluartumik nutaarsiassaanngilaq uagutsinnut. Taamaammat danskit tusagassiorfiani taamatut sammiviliineq tupaallaatiginngilarput.

Suliaq sivisunerusoq – aamma Trumpip siornatigut

Jørgen Wæver Johansenip isornartorsiuineq oqaaseqarfigalugu aallartinnginnermini ingerlatseqatigiiffik ukiuni qulingajanni nunanit allanit suleqatissarsiorsimallunilu aningaasaliisussarsiorsimasoq erseqqissaatigaa.

 2023-milu – Donald Trump præsidentigut suli qinigaaqqinngitsoq – nammineq Hardenbergilu nunatsinni puilasumit imermik nioqquteqartutuaanertik pissutigalugu kalaallit Washington D.C-mi sinniisoqarfiat aqqutigalugu siulersuisunut siulittaasunngortoq, Josette Sheeran eqimattallu Greenland Development Partnersimiittut attaveqarfigilersimavaat.

- Tamannalu maanna ikinnerussuteqartutut piginneqataalernerannik kinguneqarpoq, Jørgen Wæver Johansen oqarpoq.

Jørgen Wæver Johansenip aningaasaliinermut attuumassuteqarnermullu malittarisassanik inatsisinillu malinninnikuunermini sooq amerikamiunik suleqateqarnini imaluunniit Vivian Motzfeldtimut (S) katisimanini tatigisaajunnaarsitsiniutaassanersoq takusinnaanngilaa. Taassuma tamanna danskit kalaallinut ammut isiginnittarnerannut takussutissatut isigaa. Assi © : KNR / Markus Valentin

Qanoq aningaasaliisoqartiginera aamma piginneqatigiissut qanoq annertutigisoq tunniussimanerlugu oqaatigisinnaaviuk?

- Naamik taamaaliorsinnaanngilanga. Inuussutissarsiornermik suliffeqarfiuvugut namminersortut. Allanut isumaqatigiissuteqaraangatta tamanna inuussutissarsiornermi isertuussassanik isumaqatigiissutinik tunngaveqartarpoq. Tamanna tusagassiuutitigut saqqummiunneqarneq ajorpoq. Taama iliuuseqarnissaq tupinnarpallaassaaq.

Josette Sheeranip sulinermi misilittagaqarluarpoq. Taanna Georg W. Buship nalaani nunanut allanut ministerimut tullersortaasimavoq. Tamatuma saniatigut Naalagaaffiit Peqatigiit inuussutissanut pilersaarutaani siulittaasuusimavoq, aamma Nunarsuarmi Aningaasaqarneq pillugu Oqaloqatigiittarfimmi siulittaasumut tullersortaasimalluni.

Qulaani taaneqartut saniatigut suliffeqarfinni soorlu danskit suliffeqarfianni Vestergaard Internationalimi imermik sukuiaavimmik tunisassiamik Lifestrawimik piginnittumi siulersuisuniippoq.

Uanilu misilittagai Jørgen Wæver Johansenip Greenland Water Bankimut nunani tamalaani suliffeqarfinngortitsissutaasinnaassasut neriuutigaa.

- Suliffeqarfipput nunatsinni niuernermut taamaallaat tunngaveqartissagutsigu suliffeqarfeerannguuginnassaagut, taanna oqarpoq, itisiliillunilu:

- Nunamit allanut ungasissumit soorlu nunatsinnit nioqquteqarfinnut angisuunut ungasissumiittunut tuniniaaniaraanni suleqatigisassat eqqortut piginissaat pisariaqarpoq; taamaattoqanngippammi iluatsitsisoqarnavianngilaq.

- Nunami tuniniaavinnut ungasikannersunut inissisimasuni tuniniaassagaanni taava immikkuullarilluinnartumik peqartariaqarputit, taavalu suleqatit tuniniaavinnut aqqutissiuisinnaasut pigisariaqarpatit. Taakku piunngippata taava soorunami tunisassiortoqarsinnaanngilaq, tunisaqarsinnaanngikkaanni.

Suliffeqarfik 2024-mi sulisunut 37.000 koruuninik aningaasartuuteqarpoq akileraareernermilu 20.000 koruuninik amigartooruteqarluni.

Tatigisaajunnaarsitsineq

Politikenimit ilanngutassiami Jørgen Wæver Johansenip nunanut allanut naalakkersuisoq, Vivian Motzfeldtimut (S) katisimanera ajornartorsiutaanerarneqarpoq.

Isornartorsiuinerli taanna kalaallit suliamut akuusinnaanermut malittarisassanik ilisimanninnginnerannut tunngaviliissuteqarniarnermik isummanillu pigiliutiinnakkanik tunngaveqarsoraa.

- Soorunami nunatsinni malittarisassaqareerpoq, aamma inatsisitigut malitassaqarpoq. Taakkulu Naalakkersuisuni ilaasortat tamarmik malikkaat naatsorsuutigilluinnarpara, aamma tamatumani nuliama malikkai nalunngiivippara. 

Jørgen Wæver Johansenip nunanut allanut naalakkersuisoq, Vivian Motzfeldt (S) katisimavaa. Taassuma suliffeqarfiutimi Amerikamiunik aningaasaliisartunik suleqateqarnera ajornartorsiutaanngissoraa, attuumassuteqarnermummi malittarisassat tassani malinneqarput.  Assi © : Markus Valentin / KNR

Kisianni Vivian Motzfeldtimut katisimanerit pissutigalugu Amerikamiumut atassuteqarneranut tunngasumik aperineqartoqarnissaanut pissutissaqarnera paasisinnaaviuk?

- Naamik, taanna paasisinnaanngilara. Nunatsinni malittarisassanik inatsisinillu eqqortunik soqanngippalaartutut saqqummiunneqarpoq. Ajornartorsiutaanngitsumut ajornartorsiummik pilersitsiniartoqaqqippoq.

Jørgen Wæver Johansenillu Politikenimit ilanngutassiaq paasissutissiiniarnani tatigisaajunnaarsitsiniarnertut allagaasutut aamma isigaa.

- Tusagassioriaatsimi pingaartumik danskit tusagassiorfiinit saqqummiussassamik inissillugu allaatigeriikkamik saqqummiusserpalaarneruvoq, tamannalu nunatsinnut kalaallinullu arlaatigulluunniit iluaqutissamik ilaqarani.

- Uanilu pasinarsaasoqarnissaanik kissaateqartoqarnerorusuttoqarpasittoq isumaqarpunga.

Danskit tusagassiorfiini marloqiusamik najoqqutaqarneq

Naaja Nathanielsenip kalaallit suliffeqarfiutaasa malittarisassat malikkunikkit amerikamiunik aningaasaliisartunik suleqateqartoqarnissaat ajornartorsiutitaqanngitsutut isigalugu KNR-imut siusinnerusukkut oqaatigaa.

Lignende fortæller direktøren for Grønlands Erhverv, Christian Keldsen.

Jørgen Wæver Johansenip danskit tusagassiorfiinit samminninnerup ilaa marloqiusamik najoqqutaqarnertut isigaa.

Naaja Nathanielsenip (IA) Amerikamiut kalaallit ingerlatseqatigiiffiannut ukiorpassuarni soqutiginnissimasut KNR-imut oqaatigaa. Taamaammat isornartorsiuineq isumaliutersuutaangaatsiarsoraa: - Danskit tungaanniit Kalaallit Nunaannut ukiuni qulikkaani annikippallaamik aningaasaliisoqarpoq. Inuiaqatigiit kalaallinut innuttaasunut iluaqutaasumik ineriartortissavagut. Aningaasaliisartut malittarisassanik malinnippata ajornartorsiutissartaqanngilaq, taanna oqarpoq. Assi © : KNR / Markus Valentin

Taassuma Aarhus Lufthavnimut piginneqataassutip annerpaartaa amerikamiut suliffeqarfiannut ukioq manna siusinnerusukkut tunineqartoq ilaatigut oqaatigaa.

- Danmarkimi attaveqaasersuutinit Amerikamiunut aningaasaliisunut tunisaqarneq pasinartoqanngitsutut nalinginnaalluinnartutut igineqarluni saqqummiunneqartoq isornartorsiorneqanngitsoq kalaallit suliffeqarfiat mikilluinnartoq Amerikamiunut aningaasaliisartunut tunisaqarnerat isornartorsiorneqarpoq.

Kisianni aningaasaliisup Trumpip allaffeqarfianut qanittuunera nangaassutiginngilisiuk?

- Aningaasaliisorput Trumpip allaffeqarfianut qanittutut oqaatigisinnaanerlugu naluara. Aningaasaliisutta tunuliaqutaat ilisimasaqarfiginngilagut, taanna oqarpoq, nangillunilu:

- Inuiaqatigiinni inuuffigisatsinni pitsaasumik ineriartortitseqataanissarput pingaarnerpaavoq. Taamaaliornitsinnilu malittarisassat aaqqissuussinerillu piusut malippagut.

Jørgen Wæver Johansenip amerikamiut aningaasaliisartuisa nunatsinni suliniutinut aningaasaliinissaminnut politikkikkut inissisimaffimminnik akissuteqaqqaartassappata tamanna isornartuusoraa.

- Pissutsit taama ittut inissisimaffiginissaat eqqumiilluinnassaaq.

- Tassa Amerikamiut kalaallit suliffeqarfiinut isumaqatigiissuteqarsinnaassappata politikkikkut qanoq isumaqarnersut paasiniaqqaarneqartassappata.

- USA-mi inuit politikkimut qanoq isumaqarnerat kimillu qinersisarnerat naluara.