Urani Naamik Narsaq: Sulinerput uninnavianngilaq
Uranimik nunatsinni misissueqqaarneq, ujaasineq piiaanerlu inerteqqutaalerpoq.
Uranimik inerteqquteqalerneq Inatsisartuni amerlanerussuteqalaartunit marlunngormat akuerineqarpoq: ataatsimiittarfimmi najuuttunit 26-nit aqqaneq-marluk inerteqquteqalernissamut akuersisut qulingiluat akuersinngillat.
-
§ 1. Uranimik misissueqqaarneq, uranisiorluni misissuineq aamma piiaaneq akuerisaanngillat.
Misissueqqaarneq, uranisiorluni misissuineq piiaanerluunniit uranimut sammitinneqarani allamut sammitinneqarpat, agguaqatigiissillugu uranimik akoqarnera 100 ppm inorlugu oqimaassuseqarpat, imm. 1-imi aalajangersagaq atuutissanngilaq.
§ 2 Inerteqquteqarneq pinngoqqaatinut qinngornernik ulorianartunik akulinnut allanut aamma atuutissasoq pillugu maleruagassanik Naalakkersuisut aalajangersaasinnaapput.
§ 3. § 1-mut naapertuuttumik piiaasoqarsinnaanngippat, Naalakkersuisut aatsitassanik misissueqqaarnissamut, misissuinissamut imaluunniit piiaanissamut akuersissut sunaluunniit annikillisissinnaavaat imaluunniit uterteqqusinnaavaat.
-
Unioqqutitsinermut akiliisitsinertut ilusilimmik pineqaatissiisoqarsinnaavoq.
Inuit Ataqatigiimmi Nalerarlu akuersipput – naalakkersuisoqatigiillu taamaalillutik qineqqusaarutigingaatsiagartik eqquutsippaat.
Tamanna Narsami uranimut akerliusut peqatigiiffianni Urani Naamik-mi siulittaasumut, ukiuni kingullerni tamaviaartumut, nuannaarutaalluni tuppallersimaarutaavoq.
- Ilungersorsimanigut tunniutiinnangajattarnigut tamakku tamaavimmik akilerneqartutut ipput, Jan Rehtmar-Petersen oqarpoq.
- Ilungersorsimaqaagut Kuannersuit ammannginnissaa suliniutigalugu. Taannalu massakkut iluatsittutut isigivarput.
Narsaq nunatsinni eqqartugaangaatsiartoq
Narsarlu nunatsinni politikkikkut ukioq manna eqqartorneqangaatsiarpoq, australiamiummi aatsitassarsiutileqatigiiffiat, Greenland Minerals Kuannersuarni Narsap tunuani aatsitassanik qaqutigoortunik piiaarusuppoq. Tassanili uranimi piiarneqartunut ilaasussaavoq.
AAMMA ATUARUK Titartagartat: Qaqqamiit assartuinermut – GM-ip urani aatsitassallu qaqutigoortut Kuannersuarnit ima piiarniarpai
Uranimik piianissamut inerteqquteqalerneq pissutigalugu Greenland Minerals aatsitassarsiorfimmi assaasinnaajunnaarpoq, uranimmi inerteqqutaalerneratigut uranip annikinnerpaaffissaanik aamma killiliisoqarpoq. Tassa imaappoq Naalakkersuisut uranip qanoq annertutigisup piiarneqarsinnaanera killilerniarpaat.
Aaqanngitsut ilitsivimmut ilineqanngitsut
Misussueqqaarnerit, aatsitassarsiornerit atorluaaniarnerillu agguaqatigiissillugu tonsimut 100 gram, tassa 100 ppm, tikillugu uranimik (soorlu Kuannersuarni) akoqarsinnaanerat killeqartinneqarput.
Kalaallit Nunaanni sumiiffinni amerlaqisuni qinngornerit ulorianartut nassaassaammata killilersuisoqarpoq. Nunatsinni Kuannersuit uranimik akulinni tusaamaneqarnersaavoq, aatsitassaq tassani assersuutigalugu uraneqassusaa 300 ppm-ip missaaniippoq (millioneriaataa) kiisalu 800 ppm tikillugu thorium-imik akoqassuseqarluni.
Inatsip allanngoqqissinnaanera ernumassutigiuaannassavarput.
Narsami peqatigiiffiup Urani Naamip ilaasortaasa aaqanngitsutit aappaluttut qitiatigut sungaartumik seqinertaqartut uranimik inerteqquteqalernerup kingunerisaanik ilitsivimmut iliinnarlutik uniinnarnavianngillat.
Uranimimmi inerteqquteqarneq siunissami atorunnaarsinneqaqqissinnaavoq. Uranimimmi piiaanissamut inerteqquteqarneq Inatsisartuni amerlanerussuteqartunit qaqugukkulluunniit allanngortinneqarsinnaanera peqatigiifiup ernumassutigaa.
Narsami Kuannersuarni aatsitassarsiornissamut suliniut pillugu innuttaasunik ataatsimiitsitsineq. Maluginiaruk Kalistat Lund IA-mit Inatsisartunut qineqqusaartoq aappaluttumik aaqanngitsumik atugaqartoq. Taanna ullumikkut nunalerinermut, imminut pilersornermut, nukissiuutinut avatangiisinullu Naalakkersuisuuvoq. Assi: Malik Brøns/KNR
- Sooq oqaqaat tassa ernummatigisuaannassuarput. Kisianni neriuutigigaluarparput ilaa massakkut ukiut qulinngulerput ernumarujoorluta Narsarmiut. Taava qinersisoqarnerit tamaasa ernumanissarput kissaatiginanngittorujussuugaluarpoq, Jan Rehtmar-Petersen oqarpoq.
- Politikerit siunissami qineqqusaartussat neriuppunga taanna tunuarsimaarfigilissagaat.
Siumut neriorsuisoq: Sangujoraartumik ingerlasoqassanngilaq
Allanngortitsisoqarnissaanullu maannakkuugallartoq takussutissaqanngilaq. Naak Siumut uranimik inerteqquteqalernissamut marlunngormat akerliugalartoq, siulittaasoq Erik Jensen Inatsisartuni tamatumanik oqallisiginneqqinnissamut pilersaaruteqanngilaq.
Siumut Naalakkersuisuni siuttuuleqqissagaluaruni uranimik inerteqquteqarnerup atorunnaarsinneqarnissaa sulissutigissagaluarpisiuk?
- Taanna naatsorsuutiginngilara massakkorluinnaq, ilaa nunatta pisariaqartikkaa sangujoraartumik inatsisiliornissarput. Taamaattumik tassunga tunngasumik nalilersueqqittussaassaagut, uagut isumaqanngilagut taanna qineqqusaarutigeqqissallugu uterteqqinneqarnissaanik oqariartornissarput pissusissamisuussasoq, Erik Jensen KNR-imut oqarpoq.
- Aamma aningaasaliisartut politikkikkut nikittoqarnerani tamatigut sangujoraartumik oqariartorfigineqarnissaat taanna orniginanngitsorujussuuvoq. Taamaattumik tassunga tunngasumik naatsorsuuteqanngilagut allanguinissamik massakkuugallartoq. Amerlanerussuteqartut aalajangernerat attapparput.
AAMMA ATUARUK Ullumi aalajangerneqassaaq: Uranimik akullit akuerineqassappat?
Suliatigut peqatigiiffiup SIK-p tamanna aliasuutigineruaa. Tassani siulittaasup, Jess G. Berthelsenip sapaatip akunnerani matumani marlunngorneq ”nunatsinni ullutut alianartutut” taavaa.
Suliatigut peqatigiiffiup siulittaasuata, sulisartunik nunatsinni aatsitassarsiutileqatigiiffinni assigiinngitsuni suliffittaarsinnaagaluartunik sinniisuusup oqarnera naapertorlugu uranimik inerteqquteqarneq naalakkersuisoqatigiit namminneq qineqqusaarutimi akerlinganik iliorneruvoq. Inuit Ataqatigiimmi innuttaasut inuunerannik pitsanngorsaanissaq aamma qineqqusaarutigaat. Uranimillu naaggaarneq nutaanik isertitassaqannginnerup assigigaa, SIK-p siulittaasua isumaqarpoq.
- Ilaasortatta aningaasaqarnerannut eqquingaatsiassaaq.
- Isumaqatigiinniangajalerpugut. Nalunngilluaasarpara piumasaqaatinik saqqummiussigutta taava Naalakkersuisut oqassapput: Akissaqanngilagut, Jess G. Berthelsen oqarpoq.
Narsarsuarmi mittarfiup eqqaani februaarimi akerliussutsimik takutitsisut. Assi: Malik Brøns/KNR
