Spiralilersorneqarsimasut pulaareerlugit: Mimi Karlsen Magnus Heunickelu tusagassiortunik katersortitsissapput
Danskit peqqissutsimut ministeriat, Magnus Heunicke marlunngormat nunatsinnut tikippoq. Nuummiinnermini Dronning Ingridip napparsimmavissuanut pulaarpoq. Paarisa, Allorfik – Maniitsoq, Napasoq aamma Atammik pulaagaasa ilagaat.
Taakkunanngalu pingaarneq tassaavoq: Peqqissutsimut ministerip naalakkersuisoq Mimi Karlsen (IA) spiralilersuisoqarnikuusimanera pillugu oqaloqatigiinnerat.
Taakku spiralilersuisoqarsimaneranut tunngatillugu isumaqatigiissutigisinaasaminnik oqallisissapput, ministerillu arnat 1960-ikkunniit 1970-ikkut nalaanni spiralilersorneqarnikut ilaat ullumi naapippai.
Tusarnaagassiaq Spiralkampagnen
Danskit oqartussaasui kalaallit amerliartoqqunagit spiralilersuinissaminnut inassuteqarsimasut, DR-ip ”Spiralkampagnen”-imik taallugu podcastimik tusarnaagassiliareqqammisaani erserpoq.
- 1966-ip 1975-illu akornanni kalaallit niviarsiaqqat arnallu tuusintilikkaat spiralilersinneqarput.
- 1966-ip 1970-illu akornanni spiralilersinneqartut 4.500-upput.
- Kalaallit Nunaanni arnat naartusinnaasut taamani 9000-upput.
- Aperineqaqqaaratik spiralilersinneqarsimasuni arlallit tarnikkut timikkullu kingunerlutsitserujussuarnerannik kinguneqartumik qinigassinneqarsimanngitsutut misigisimapput. Anniaatigalugulu kingunerluutigisimagaat arlallit oqarput.
- Niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralilersuineq danskit suliniuteqaleruttorneranni inatsisitigut akuerisaanngilaq.
- Taamaammat nakorsat naartunaveersaatinik niviarsiaqqanut 18-iliineqanngitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, siunnersuisinnaalersillugit inatsit allanngortinneqarpoq. Tamanna nakorsat niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralileeqqusaanertut paasisimavaat.
Tusarfik: DR-podcast "Spiralkampagnen"
Magnus Heunicke Mimi Karlsenilu nalunaaqutaq arferngup qeqqanut, tassa 17:30 tusagassiortunut katersortitsissapput. Magnus Heunickep marlunngormat tikimmalli KNR-imiit apersorniaraluarparput, taannali itigartitsivoq.
Spiralilersuisoqarsimanera pillugu qulaajaasoqassasoq juunimi nalunaarutigineqarpoq. Suliakkiissut kingusinnerpaamik 2022-mi oktobarip naanerani naammassineqareersimassaaq.
Pisimasut alianartut
Mimi Karlsen KNR-imiit marlunngormat apersorparput.
- Arnat taamaaliorneqarsimasut utoqqatserfigineqarnissaminnik kissaateqarnerat paasilluarsinnaavara. Sulialli ataaniit tamaat misissorneqaqqaarnissaa pingaaruteqarpoq.
- Ukua arnat spiralilersortissimasut taakkua qanoq qulaajarneqarnissaat aammalu Inatsisartut kissaatigisaattut attuumassuteqanngitsumik misissorneqarnissaat, taassuma suliarinissaa pilersaarusiortussaavarput aammalu taanna paaseqatigiinnermik aallaaveqartumik suliassaammat. Taamaammat taakkua assigiinngitsut suliarinissaanut pisariaqarpoq taamatut naappinnissarput, peqqissutsimut naalakkersuisoq, Mimi Karlsen, marlunngormat KNR-imut oqarpoq.
AAMMA ATUARUK Landsrådeqarallarmat spiralilersuineq pillugu Lars-Emil: Ilisimanngilarput
Magnus Heunickep spiralilersuisoqarsimanera pillugu taamaallaat allakkatigut maannamut oqaaseqarsinnaanerarpoq, taannalu siammasissorujussuuvoq:
- Spiralilersuisimaneq ilungersunartorujussuartut isigaara, ataatsimoorluta oqaluttuarisaanitsinni pisoq alinartuuvoq, Magnus Heunicke marlunngornermi tusagassiuutinut nalunaarummini oqarpoq.
Magnus Heunicke Danmarkimut aqagu aallaqqissaaq.
Arnat ukiorpassuarni nipangiussisimasuq
Spiralilersuisoqarsimanera pillugu suliaq DR-ip nangeqattaartuliaralugu tusarnaagassiaraa.
Arnat niviarsiaqqallu 4500-t ilai 13-iinnarnik ukiullit 1960-imiit 1970-ip tungaanut spiralilersorneqarput. Taakkunanngalu amerlasuut aperineqaqqaaratik spiralilersorneqarlutik.
AAMMA ATUARUK Spiralilerneqarnikoq: Utoqqatserfigineqarneq isumalerujuussaaq
Qallunaat oqartussaasuisa ”ilaqutariinnik pilersaarusiornerannut”, kalaallit arnat meerartaarsinnaasut 1966-imiit 1070-imut spiralilersorneqarnerinik nassataqartumut ilaalerluni. Ersarinnerusumik oqaatigalugu piffissap pineqartup ingerlanerani 4.500-inik spiraliliisoqarpoq, kisiannili spiraliliisarneq 1975-ip tungaanut ingerlajuarpoq – ilaatigullu suli sivisunerusumik.
Inuit amerliartornerisa Kalaallit Nunaanni nutarteriniarneq unammillernartippaat, nutarteriniarneq Danmarkip naalagaaffianut ilimagisamiit akisunerulermat.
- Peqqinnissamut oqartussaaffik nunatta 1992-imi tiguaa. Naalakkersuisut siulittaasuata, Múte B. Egedep (IA) oqarnera naapertorlugu taamaammat nunarput suliamut atatillugu ilisimasakippoq.
- Inatsisartuni ilaasortat tamarmik 1966-imit 1975-imut sivisunerusumillu spiralilersuisoqarsimaneranut atatillugu qulaajaasoqarnissaanik qinnuteqarnissartik isumaqatigiissutigaat. Kikkut qulaajaasuussanersut qanorlu suliarineqassanersoq suli aalajangiiffigineqanngilaq.
- Nunatsinni Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnerusisoqatigiit aamma Inuit pisinnaatitaaffii pillugit Instituttip spiralilersuisoqarsimanera arnat inuttut pisinnaatitaaffiannik unioqqutitsinerusutut nalilerpaat.
