Radarit amerlanerusut pillugu immikkut ilisimasalik: Kalaallit Nunaata nakkutiginissaanut USA erinitsavippoq
Nammineq nakkutilliinngikkaanni, allat nakkutilliissapput.
USAp Kalaallit Nunaanni amerlanerusunik radareqarnissaq kissaatigigaa pillugu nutaarsiassami Københavnimi Institut for Strategi og Krigsstudier ved Forsvarsakademiet-imi lektorip Peter Viggo Jacobsenip oqariartuutaa taamatut naalisarneqarsinnaavoq.
Internettikkut nutaarsiassaqartitsivik Altinget Arktis taama allappoq amerikamiut illersornissamut ministereqarfianni Pentagon-imi aqqa taanagu oqaaseqartartup allaaserisaa tunngavigalugu, tassani allassimammat Kalallit Nunaata imartaata nakkutiginissaanut radarit amerlanerit ikkutissallugit USAp kissaatigigaa.
Peter Viggo Jacobsen-illu tamanna tupaallaatiginngilaa.
AAMMA ATUARUK Nutaarsiassaqartitsivik: USAp Kalaallit Nunaanni amerlanerusunik radareqarnissaq kissaatigaa
- Tupaallaatissaanngivippoq. Amerikamiut sivisuumik kissaatigereerpaat Kalaallit Nunaannaat kisiat pinnagu kisianni aamma Savalimmiut nakkutiginerisa pitsaanerulersinneqarnissaat, KNR-imut oqarpoq.
2021-mi afsatte Folketing-i 1,5 milliarder koruuninik Illersornissaqarfiup Kalaallit Nunaata eqqaatalu susoqarfiuneranik nakkutilliinissamut atugassanik immikkortitsivoq. Taakku atorneqarput taaneqartartumut "Arktiske Kapacitetspakke"-mik ilaatigut drone-nut ungasiliartartunut annertunerusumillu qaammataasanit nakkutilliinermut atortussanik imalimmik.
Kisianni Kalaallit Nunaanni eqqaanilu susoqarneranik aalajaatsumik nakkutiginnissalluni naammanngilaq, Peter Viggo Jacobsen oqarpoq. Isumaqarpoq kissaatiginninneq Ukrainemi sorsunnermik attuumassuteqanngitsoq, kisianni tassaasoq amerikamiut ukiuni arlalinngortuni russit Kinamiullu Issittumi suliaqarnerannik eqasuuteqarnerannik tunngaveqartoq.
- Nalunngilarput tamarmi (Arktiske Kapacitetspakke, aaqq.) amerikamiut kissaatigisaannik naammassinninngitsoq. Taamaattumik ilimagisaareerpoq amerikamiut Kalallit Nunaanni radarimik nakkutiginninnerup massakkut atuuttup pitsaanerulersinneqarnissaanik massakkut kissaateqarmata.
Radari pillugu nalunaarneq ilumoornerarneqanngilaq
Amerikamiut radari pillugu kissaatigisaat suli Københavnimi Illersornissamut Ministereqarfimmiit imaluunniit Nunat Allat pillugit Naalakkersuisumiit Vivian Motzfeldt (S)-imit ilumoornerarneqanngilaq, taakku KNR-ip oqaaseqartinniarsimagaluarpai.
Aamma Nuummi USAp konsuleqarfia akissuteqarumanngilaq, kisianni Pentagon-imut innersuussilluni, taannalu suli KNR-ip saaffiginnissutaanut akinngilaq.
AAMMA ATUARUK PET: Ruslandimit aamma Kinamit kilitsissiat Kalallit Nunaannut aarlerisaarutaapput
Peter Viggo Jacobsenip kissaatigisap ilumoortutut isigineranut pissutiginerarpaa USAp naalakkersuisuusartut assigiinngitsut Kalallit Nunaata nunanut allanut isumannaannissamullu periusissaannik tusarnissaminik utaqqereersimammagit, taannalu suli naammassinani.
Amerikamiut isumatsassutigaat Kalaallit Nunaat nunanut allanut aamma isumannaannissamut qanoq politikkeqarniartoq suli nalugamikku.
- Qularutissaanngilluinnarpoq amerikamiut iluarisimassagaluaraat Kalaallit Nunaat Danmarkilu Kalaallit Nunaata nakkutigineranik piaarnerusumik isummaminnik nalunaarsimagaluarpata. Taamaattumik taamaalilluni pisussap tamatuma tuavisaarutigineratut paasineqarsinnaavoq, Peter Viggo Jacobsen oqarpoq.
Danmarkimik aamma Kalaallit Nuaannik isumaqatiginninniarumavoq
USA ullumikkut Pituffimmik sakkutooqarnikkut atuinissaminut pisinnaatitaavoq, Kalaallit Nunaata avataani sakkutooqarnikkut suliniuteqarniaruni.
Taamaattumik danskit kalaallillu naalakkersuisui aalajangiisuussapput Pentagonimit kissaatigisaq akuerissanerlugu.
Kisianni Peter Viggo Jacobsen naapertorlugu amerikamiut radarinik kissaatigisaat naalagaaffeqartigiinnit itigartitsissutigissallugu ajornakusoortoq. Aammalu Kalaallit Nunaannut iluaqutissatut isigisariaqarpoq, naalakkersuisulluunniit Kalaallit Nunaata sakkutooqannginnissaa kissaatigigaluarpassuk.
- Kalaallimmi Nunaata suliffeqarfeqalernissamik aamma kalaallit imartaata nakkutiginissaanik manna periarfissatut, tamatumalu aamma Kalallit Nunaanni sakkutuujunngitsut soqutigisaannut iluaqutaasussatut aningaasaqarnikkullu ineriartornerup ikorfartorneranut iluaqutissaasutut isigisinnavaa.
