PET: Ruslandimit aamma Kinamit kilitsissiat Kalaallit Nunaannut aarlerisaarutaapput

Kinamit Ruslandimiillu kilitsissiat danskit, savalimmiormiut aamma kalaallit oqartussasuisa ilaat internetsikkut akornusersorsinnaavaat, nalunaarusiami nutaami ullumi saqqummersumi allassimavoq.
Pituffik Avannaani Amerikamiut sakkutooqarfigaat. Taanna Amerikamiut Kalallit Nunaannik ajunngitsumik attaveqarnissaannut peqqutaaqataavoq. Assi © : Scanpix
Allattoq Christine Hyldal
januaarip 13-at 2022 05:40
Nutserisoq Per Rosing

Nalungereeraluarparput, kisianni massakkut PET-ip (Politets Efterretningstjeneste i Danmark-ip) uppernarsivaa: Ruslandimit aamma Kinamit kilitsissiat Kalallit Nunaannut, Savalimmiunut aamma Danmarkimut siorasaarutaapput.

Tamanna nalunaarusiami nutaami ullumi saqqummersumi inerniliutaavoq. Kilitsissiaqarnikkut sioorasaarutaasut pilugit PETip nalunaarusiaasa siullersaraat, taannalu Naalagaaffeqatigiinnermut massakkorpiaq sioorasaarummut ataatsimut nalilineruvoq.   

PET naapertorlugu ”Kinamit Ruslandimillu kilitsissiaqarfinnit ataavartumik aarlerinartoqarpoq”.

Tassa imaappoq Kinamit Ruslandimillu kilitsissiat ”danskit, savalimmiormiut aamma kalaallit oqartussasuisa ilaat, aalajangiisartui, suliffeqarfiutaat aamma ilisimatuussutsikkut misissuisarfii internetsikkut akornusersorsinnaavaat,” nalunaarusiami allassimavoq. 

Ane Lone Baggerimit allagaatinneqartut 

Internetsikkut akornusersuineq tamanit ilisimaneqartoq ataasiuvoq: 

2019-imi novembarimi 2019 taamani naalakkersuisumit Ane Lone Bagger-imit (Siumut) allagaatinneqartut USA-mi tusagassiuutini aamma blog-ini avinneqaqattaarpoq. Allagaatineqartut salloqittaanerupput – assullu akerleriiffiullutik. Taakkunani allassimavoq naalakkersuisut Danmarkimit avissaarnissaq pillugu piaartumik inunnik taasisitsiniartut.  

AAMMA ATUARUK Ane Lone Bagger allagaq ilumuunngitsoq pillugu: Politiinut unnerluutigineqarpoq

Aamma allassimavoq Ane Lone Bagger-ip USA aningaasanik amerlanerusunik qinnuigigaa Kalaallit Nunaata Danmarkimit avissaarnissaa pillugu taasisitsinissamut atugassanik – aamma kalaallit avissaarnissamut tuaviortumik taasisinneqarnissaat USAp isertuussamik tapersersoraa.

Allakkat naalakkersuisut pappiaraataanni allassimavoq. Suliaq politiinut tunniunneqarpoq  – kisianni kina aallaaviunersoq erseqqissumik paasineqarnikuunngisaannarpoq.

PET naapertorlugu ilimanarpoq allakkat russinit allanneqarsimasut tusagassiutinullu agguaanneqarsimallutik Danmarkip amma USAp Kalaallillu Nunaata akornanni paatsiveerussaaniarlutik aamma akerleriinnerusinnaasunik pilersitsiniarlutik.

Allakkat tassanngaannartumik internetsimi ingerlaalermata Trumpip Kalaallit Nunaannik pisiumanini qaammatit marluk sioqqullugit oqatigaa.   

Pituffik aamma amerikamiunit tunissutit millionerpassuarnik nalillit 

Kina aamma Rusland annertuumik soqutiginnipput pingaartumik USAp Kalaallit Nunaanni Savalimmiiunilu inissisimanera ajornakusoortinniarlugu. Ilisimaneqartutut USA annertuumik soqutiginippoq Kalaallit Nunaannut pitsaasumik attaveqarnissaminut  – minnerunngitsumik sakkutooqarfik angisoorsuamik radarilik Pituffik pissutigalugu.

Aammali ukiuni kingullerni pissaanilissuaq milliuunerpassuarnik nalilinnik tunissuteqarpoq ilinniartitaanermut, ilisimatuussutsikkut misissuinernut, tuluit oqaasiinik ilinniartitsinermut aamma takorniariaqarnermut nunami tamarmi atorneqartussanik. Tunissutit taakku tamarmik Kalaallit Nunaata USA-mut inussiarnersaarnissaa anguniarlugu atorneqarput.   

Ilutigalugu USA Issittumi sakkutooqarnikkut nutarterivoq ilaatigut umiarsuit sorsuutit atuutilerseqqilugit, Issittup aakkiartornerani pissaaneqarnikkullu inissisimanermik erseqqissaanissamik periarfissaqalernermi tamanna pivoq.

Ifølge PET naapertorlugu er "Naalagaaffeqatigiinneq pingaartumik ajoquserneqarsinnaavoq kineserit russillu kilitsissiaqarfiinit sammisat akerleriissutaasunnaasut Danmarkip Kalaallillu Nunaata aamma Savalimmiut akornanni najummassimaarnermik pilersitsinermik pilersitsinermut imaluunniit pingaartumik USA-mut attaveqarneq akornusersorniarlugu ajornartorsiutinngortinniarlugulu."

Aatsaat siullermiungilaq danskit kilitsissiaqarnermut suliffeqarfiata Kalallit Nunaat aarlerinartorsiortunik allattorsimaffimmut ilanngummagu.

Decembarimi  Forsvarets Efterretningstjeneste ukiumoortumik aarlerinartunik naliliinermini aamma taama inissiivoq.  Siornatigut FET arlaleriarluni taamaattarpoq. Aarlerinartunik naliliinermi kingullermi qaammatip siulianeersumi nalunaarutigineqarpoq pingaartumik russit Kalaallit Nunaannik soqutiginnittut  - ingammik internetsikkut kilitsissiatut sulinikkut.