Qinersingajalernermi IA-kkut imminut tatigipput: Ukiunut tulliuttunut sisamanut piareersimavugut

Sapaatip akunnerata naanerani Aasianni Inuit Ataqatigiit Aasianni ataatsimeersuarneranni nuannartunnguaqarpoq. 

Oqalugiarnerit isumasioqatigiinnerillu arfininngornermmi ingerlanneqarput, pisussallu pissanganartut aqagu pissapput tassa siulittaasumik siulersuisuunernillu qinersinerit. 

Partiip siulittaasua naalakkersuisullu siulittaasuat Múte B. Egede maannanut suli unammillerteqanngilaq. 

- Soorunami Inuit Ataqatigiinni ataatsimeersuarnermi periarfissaajuaannarpoq qaqagukkulluunnit sassartoqartoqarsinnaalluni. Uanga piareersimavunga pisussaaffigaara suliassaraara aamma qilanaaraara ukiuni aggersuni Inuit Ataqatigiinni siuttuunissaq. Aamma naalakkersuinikkut aquummik suli siuttuusutut ingerlanissatsinnut suliassarput, taanna oqarpoq. 

Kingusinnerpaamik aappaagu apriilimi Inatsisartunut qinersisoqassaaq, qinersineq piffissami tassani pissappat kommunimut qinersineq aamma ingerlanneqassaaq. Upernaarli manna qinersinissamik suaaruteqartoqarnissaa ilimanarsilaaraluartoq maanna ilimanarunnaarpoq. 

Siulittaasullu oqalugiarnermini oqariartuutaa ersarippoq: IA ukiunut sisamanut tulliuttunut piareersimavoq. 

Múte B. Egede oqalugiaqqammersoq KNR-imit apersorparput, taannalu IA-p qinersinermi inissilluarnissaanut isumalluarpoq. 

- Soorunami pitsaanerpaamik angusaqarnissaq taanna anguniagariuarparput. Aamma suli piareersimalluta nunatsinni naalakkersuinikkut siuttuunermik ingerlatsinissatsinnut. Massakkkut suliagut aallarteriikkagut ukiuni sisamaannaanngitsuni kisiannili aamma ukiuni aggersuni suliassaammata, taanna oqarpoq.

Siumumik suleqateqarneq ingerlateqqinneqarsinnaavoq

2021-mi qinersinerup kingorna Inuit Ataqatigiit Naleqqamik naalakkersuisooqateqalerput, ukiorli ataasiinnaq qaangiummat suleqatigiinneq ajalusoorpoq, naalakkersuisooqatigiinnermi Naleraq Siumumik taarserneqarluni. 

Naalakkersuisooqatigiillu 2024-mi upernaakkut ataatsimiinnerup naammassinerani aalisarnermut inatsisissamik nutaamik atuutilersitsillutik inissisimalluaraluartut, partiit taakku marluk suleqatigiinerat ajunngitsuinnaasimanngilaq. Pineqartummi assigiinngitsut pillugit ilaatigut imminnut ungasittarsimapput. 

Assersuutigalugu aalisarnermut inatsisissaq pillugu Inatsisartuni oqallittoqalermat Siumup immikkoortortaqarfiisa ilaat inatsisissamut isorinnillutik qinersinissamik kissaateqarput. 

Nunatta Parisimi isumaqatigiissummut ilanngunnissaanut akuersinissaq pillugu 2023-mi upernaakkut Siumut ersarissumik akissutissaqarsimanngilaq, siunnersuut naalakkersuisooqatigiinneersuugaluartoq. Siunnersuulli ukiakkut ataatsimiinnermut kinguartinneqarpoq naggataagullu akuersissutigineqarluni. 

Taamaakkaluartorli qinersinerup kingorna Siumup suleqatigeqqinneqarsinnaanera pillugu Múte B. Egede tunuarsimaanngilaq. 

- Soorunami periarfissat suleqatigiinnerillu pitsaasut ingerlanneqarput taakkua ammaffigiuaannarpagut Inuit Ataqatigiinniit. Aamma suleqateqarluarnissaq taanna ammaffigaarput, partiit tamatta nunatsinni maanna ingerlasugut pisariaqartipparput inuiaqatigiit pillugit sulilluarnissarput ataatsimoorfissarsiornissarput, taanna oqarpoq.

Aalisarnermut inatsit sunniuteqarsinnaavoq

Siumup tunuliaqutai kisimik aalisarnermut inatsimmut akerliunngillat. Immikkut ilisimasallit assigiinngitsut aalisarnermillu ingerlatallit akerliusut saniatigut, partiit illuatungiliuttut pingasut aamma akerliullutik taasipput. 

Tamatumalu qinersinissap tulliani qinersisartunut sunniuteqarsinnaanera Múte B. Egedep ilisimavaa.

- Soorunami suliat sunniuteqartuaannarput. Inuiaqatigiit qinersisartut nalilersugassaraat ilumut suliaq pitsaanerpaamik imaluunniit pitsaanngitsumik ingerlassimaneripput takujumaarparput uagulli Inuit Ataqatigiinniit piareersimavugut suliat aalangiussimasatta ersarissarnissaanut aamma suliassat aggersut suliarinissaanut, taanna oqarpoq.

Tamanna akorngutaassava? 

- Takussavarput, inuiaqatigiinni akerliusoqarpoq kisianni aamma tapersersuisoqarpoq aalisarnermut inatsimmut isumaqarpungalu oqaloqatigiinnerit aamma suliat qanoq ingerlasimaneranik uagut ersarissaajuarnissarput aamma qanoq takorluugaqarnerput taanna suliassatta pingaarnersaraat.

Inuit Ataqatigiinni siulittaasumut siulersuisuunernulllu aqagu qinersisoqassaaq. Múte B. Egede unammillerteqarani siulittaasumut qinigassanngorteqqittoq, atuuffinnut allanut qinigassanngortittut arlaqarmata pissanganartoqarsinnaavoq. 

Sermitsiaq naapertorlugu Inatsisartunut ilaasortaq Pipaluk Lynge politikkikkut siulittaasup tulliatut qinigassanngortippoq, Naya Sophia Lyberthilu aaqqissuussaanermi siulittaasup tulliatut qinigassanngortilluni.