Isumannaallisaanikkut sioorassussuaq: Naalakkersuisut Tiktokip ikkusimannginnissaa inassutigigaat, Inatsisartulli partiillu nangaasut

TikTokip Danmarkimi oqartussaasuni sulisunut tamanut sulinermi atortuni ikkusimannginnissaa Center for Cybersikkerhedimit (CFCS) februaarip naanerani innersuussutigineqarmat maluginiarneqaqaaq.

Innersuussut Folketingimit ullualunnguit qaangiunneranni malinneqartoq, Folketingimi ilaasortanut sulisunullu tamanut innersuussutigineqarmat sulinermi oqarasuaatini TikTokeqassanngitsoq.

Tiktokip naalakkersuisoqarfinni aqutsisoqarfinnilu sulisunut tamanut sulinermi atortuni ikkusimannginnissaa, Kalaallit Nunaanni Digitalimik Sullissinermut Aqutsisoqarfiata sisamanngormat aamma innersuussutigaa.

TikTokip sulinermi atortuni ikkusimannginnissaa Naalakkersuisuni ilaasortanut naalakkersuisoqarfinnilu sulisunut tamanut innersuussutigineqartoq, Naalkkersuisut KNR-imut aamma oqarput.

CFCS naapertorlugu atuisup atortuani immikkut ittunik pisinnaatitaaffippassuarnik isersinnanernillu app-i piumasaqartarpoq. Paasissutissat Kinami naalakkersuisunut kingusinnerusukkut tunniunneqarsinnaasut pasineqarpoq.

Taamaakkaluartoq Siumut tunuliaqutaralugu Folketingimi ilaasortaq Aki-Matilda Høegh-Dam app-imi Kinamiunit pigineqartumi suli atuisuuvoq. Kisianni videonik nutaanik ikkussisimanngilaq Center for Cybersikkerhedip innersuussutaa allanngortinneqarmalli. Kingusinnerusukkut uterfigissavarput.

App-i paasissutissanik katersisoq

CFCS-ip innersuussutini Kalaallit Nunaannut sapaatip akunnera ataaseq matuma siorna ingerlateqqikkaa suliarlu Kalaallit Nunaanni oqartussaasunit isummaffigineqarnissaa innersuussutigigaa, Sermitsiaq allappoq. 

Center for Cybersikkerhedimit aalajangersimasumik tikkuarneqarpoq, atuisup sumiinneranik, attaveqarfiinik internetsimiissimanermullu paasissutissanik il.il. TikTok aallertartoq.

App-ip atornerani oqarasuaatip mikrofonianut assiliivianullu aamma isersinnaavoq.

KNR-imut akissuteqarluni Center for Cybersikkerhed allappoq:

- CFCS naliliivoq, Danmarkimut internetsikkut kilitsissiortoqarsinnaanerata siooranassusaa QAFFASISSORUJUSSUARMIITTOQ. Siooranartuarnera pingaartumik Ruslandimit Kinamiillu pilersinneqarpoq Danmarkimi eqqugassanut internetsikkut ataavartumik saassussisoqartarluni. (…) Tamanna Kalaallit Nunaannut aamma atuuttoq oqaatigineqarluarsinnaavoq, taamaammallu TikTok pillugu innersuussuteqarnermik CFCS Kalaallit Nunaanni oqartussaasunut ilisimatitsissuteqarluni.

Sulinermi oqarasuaateqannginneq – isumannaallisaannginneq

Qinikkammi namminneerlutik oqarasuaataat? Kinamit app-i kilitsissiortoq taakkunannga paasissutissanik aamma aallersinnaappat?

Apeqqut ersarippoq. Aaqqiissutissarli immaqa pisariunerulaarluni.

Qinikkammi namminneerlutik oqarasuaataanni TikTok ikkussorneqarsimappat paasissutissanik app-i aamma aallertarpoq. Taarsiullugu sulisut imminnut illersorniarlutik sulinermi paasissutissat qajannartut taamaallaat sulinermi oqarasuaatiniitissinnaagaat, Center for Cybersikkerhed KNR-imut oqarpoq.

Ajornartorsiutilli tassaneqqissaamiipput.

Tusagassiuutit pillugit naalakkersuinermi oqaaseqartartoq Siumullu tunuliaqutaralugu Inatsisartuni ilaasortaq Doris J. Jensen naapertorlugu Kalaallit Nunaanni qinikkatut sulisut amerlanersaat sulinermi oqarasuaateqanngillat.

Taamaammat qinikkat app-i oqarasuaatiminniitikkunikku app-i inuttut sulinermilu paasissutissanik aallersinnaavoq.

Naalakkersuisut kinamiut app-iat Tiktok pillugu Center for Cybersikkerhedip innersuussuteqarneraniit sapaatit akunnerata qaangiunnerani, tassa ullumi ataasinngornermi tusagassiuutinut nalunaarput. Naalakkersuisullu siulittaasuat, Múte B. Egede, ima oqarpoq:

- Geopolitiskimik issittoqarfimmut soqutigisaqarneruleriartorneq Kalaallit Nunaanni assigiinngitsorpassuartigut sunniuteqarpoq – nunallu assinganut aamma ilanngunneqarluta. Nittartakkatigut saassunneqarneq uani aamma ilaavoq. Ukiuni kingullerni Kalaallit Nunaanni nittartakkatigut saassussinerit amerliartorput – nittartakkatigut isertorluni alapernaarsuinerit aammalu pinerlunniarnerit nalaanneqarnikuupput. Tamaattumik navianaateqarsinnaasunut nalilersuinerit Kalaallit Nunaanni nittartakkatigut saassunneqarsinnaanermut pinaveersaartitsiniarnitsinnut pingaaruteqarput.

Center for Cybersikkerhedip innersuussutaanik eqqartuinissamik suli periarfissaqalersimanatik, Inatsisartut KNR-imut oqarput.

Suliassaqarfik pillugu politikkeqanngilaq

Kalaallit Nunaannut innersuussutip Center for Cybersikkerhedimit tunniunneqarmalli sapaatip akunnera ingerlareeraluartoq, tamanna Siumumi partiimit suli isummerfigineqarsimanngitsoq, Doris J. Jensen nassuiaavoq. Taassuma oqarnera naapertorlugu ungaserujussuanngitsukkut pinissaa pilersaarutaavoq.

- Ajornartorsiutip Naalakkersuisunit qaqinneqartariaqartoq, kingornalu inunnit atorneqassanersoq nalilerneqartariaqartoq isumaqarpugut. Partiimili suli innersuussuteqanngilagut, KNR-imut oqarpoq.

Kalaallit Nunaata Digitalimik Sullissinermut Aqutsisoqarfiata Tiktokip naalakkersuisoqarfinni aqutsisoqarfinnilu sulisunut tamanut sulinermi atortuni ikkussorneqarsimannginnissaanik innersuussutaa tusaatissatut tigugitsik, Siumut KNR-imut akissummini erseqqissaavoq.

Imalu erseqqissaaqqippoq:

- Siunissamullu paaserusunnarsivoq piumasaqaatit sorlerpiaat najoqqutaralugit app-it atoqqunnginnissaannut sillimanissamut piumasaqaataanersut. Tusarusunnartorujussuanngorput sillimaniarneq eqqarsaatigalugu qaqugukkut app-it programillu atoqqunnginneqarnissaannut piumasaqaatissat.

Tamanna suli isummerfigisimanngikkitsik gruppertilli aqagu marlunngornermi ataatsimiinnerani pissasoq, Inuit Ataqatigiit KNR-imut aamma erseqqissaavoq.

Siumut TikTok-imiittoq

TikTokimi videorpassuit aliikkutassat tulleriiaarlugit misissoraanni Siumumit Folketingimi Ilaasortap Aki-Matilda Høegh-Damip naammattoornissaa ilimanarluinnarpoq.

Videot assigiinngitsut Kalaallit Nunaata ”qallunaanngorsarneqarneranit” TikTokimi nuannarineqartunut Folketingimi ilaasortap nipilersuummut nuannarineqarluartumut kiinaanik ”allanngortitsinerit” takuneqarsinnaapput.

Atuisorlu malugineqanngitsoorsinnaanngilaq. Aki-Matilda Høegh-Dam 2022-mi aasakkut videomik siullerpaamik ikkussimmalli 5.000-ingajannik malinnaasoqalersimavoq.

Daddy Vanopslagh

Aki-Matilda Høegh-Damilu qinikkani app-imi nuannarineqarluartumi kisimi ingerlalluarsimanngilaq. Folketingimi politikeri partiimilu Liberal Alliancemi siulittaasoq Alex Vanopslagh (LA) app-imi 40.000-ingajannik malinnaasoqarpoq.

Tassaniinnera Daddy Vanopslagh-imik ateruseqalersitsisoq.

Taamaattorli Center for Cybersikkerhedimit innersuussuteqarnermut atatillugu  app-i nunguterniarlugu aalajangerpoq. Atuisuunerali suli takuneqarsinnaavoq.

KNR-ip Aki-Matilda Høegh-Dam attaviginiarsimagaluarpaa aperiniarlugu TikTok suli atortarneraa, akissuteqarnissamulli periarfissaqarsimanngilaq.

Doris Jakobsen Jensen KNR-imut oqarpoq, Aki-Matilda Høegh-Damip app-imik atuiunnaaqqullugu partiimit innersuussisoqarnavianngitsoq.

Inuit Ataqatigiit TikTok atunngilaat

Inuit Ataqatigiinniilli Folketingimi ilaasortaq Aaja Chemitz naapertorlugu TikTokimut tunngatillugu qinikkat mianersortariaqarnerat nutaarsiassaanngilaq.

- TikTokimi uanga atuisuunngilanga. Innersuussutit suli takkutinngitsulli aalajangerpunga, taamanimiillimi Kinameersuunera inuttullu paasissutissanik piginnittuunera ernummatigineqarpoq, KNR-imut oqarpoq.

Aaja Chemnitz (IA) itisiliilluni oqarpoq inuttut nammineq oqarasuaateqarnani suliffimmi oqarasuaatini kisimi atugaralugu.