Mette Frederiksenip nunatsinni pinerluuteqarsimanerit nassuerutigai utoqqatsertoqarnissaali neriorsuutiginagu

Ministeriunerup, Mette Frederiksenip nunatsinni ”ilungersunarluinnartunik pinerluuteqartoqarsimanera” nassuerutigaa. Inatsisitigullu ataataqanngitsut spiralilersuisoqarsimaneralu pillugu siullerpaamik oqaaseqarfigalugit.

Allattoq Ann-Sophie Greve Møller

juunip 09-at 2023 09:53

Mette Frederiksenip (S) naalagaaffeqatigiit Nuummi ataatsimiinnerannut atatillugu eqimattat spiralilersuisoqarsimaneranit eqqugaasimasut inatsisitigullu ataataqanngitsut pingasunngornermi unnukkut silallertumi akerliussutsimik takutitsineranni naammagittarluni tusarnaarpoq.

Taakku danskit naalagaaffiannit utoqqatserfigineqarnissartik kissaatigaat.

Ministeriunerullu nunasiaateqarnermi tarnikkut ikiliisimasoqarnera aamma nassuerutigaa.

- Danskit kalaallillu ukiut ingerlaneranni atassuteqaqatigiinneranni ilungersunarluinnartunik pinerluuteqartoqarsimanera kukkuluttortoqarsimaneralu qularutigisinnaanngilara. Aamma naak ullumikkut inissisimaneq soorunami allamiikkaluartoq, ministeriuneq akerliussutsimik takutitsisunut oqarpoq.

Spiralilersuisoqarsimanera inatsisisitigullu ataataqanngitsut pillugit suliat nunatta Danmarkillu akornanni nunasiaateqarnerup oqaluttuassartaaneersuupput.

Kisianni taakkununnga utoqqatsertoqassanersoq, Mette Frederiksenip qulakkeerlugu oqaatigerusunngilaa.

- Piffissap ingerlanerani kukkussutaasimasut tamarmik utoqqatsissutigineqarnissaannik isumaqanngilaq.

- Meeraanerminni misileraatigineqarsimasut utoqqatserfigineqarnerat eqqortuusoraara. Kingullermik Nuummiinninni utoqqatsissuteqarpunga, kiisalu allanik aamma suliareqqitaqarnikuulluta, Mette Frederiksen KNR-imut oqarpoq.

SULIAT SUMUT TUNNGASUUPPAT?

Spiralilersuismaneq

Spiralilersuisimaneq pillugu suliaq danskit oqartussaasuisa kalaallit amerliartoqqunagit spiralilersueqqusimanerisa kingunerisaannik 1960-ikkut 1970-kkullu akornanni kalaallit arnat tuusintilikkaat aperineqaqqaarnatik spiralilerneqartunut tunngasuuvoq. Spiralilersinneqarsimasut arlallit, angajoqqaavi aamma akuersiteqqaarnagit, taamaaliorneqarnertik tarnikkut timikkullu kingunerlutsitserujussuarnerannik kinguneqartumik qinigassinneqarsimanngitsututut misigisimapput.
Spiralilersinneqarsimasuni 140-t Mads Pramming Ehmer Pramming Advokaterineersoq illersuisoralugu eqqartuussissuserisoraat. Taakku Danmarkip naalagaaffianit utoqqatserfigeqqullutillu taarsiiffigeqqusut, illersuisuat KNR-imut maajimi oqarpoq.

Inatsisitigut ataataqanngitsut

Inatsisitigut ataataqanngitsut pillugit suliaq kalaallit uersakkat tuusintilikkaat ataatassarsiornissaminnut 1974 sioqqullugu pisinnaatitaaffeqanngitsunut tunngasuuvoq. Danmarkip naalagaaffiat inatsimmut tamatumunnga akisussaasuuvoq, inatsilli taanna naapertorlugu danskit meerartaanni uersakkat ataatassarsiornissaminnut 1930-ikkunnili pisinnaatitaaffeqarput.
Inatsisitigut ataataqanngitsuni 26-t katillugit 3.250.000 koruuninik taarsiiffigeqqullutik Danmarkip naalagaaffia eqqartuussivilersuuppaat.
Taakku Mads Pramming illersuisoralugu aamma eqqartuussissuserisoraat.

Danmarkip naalagaaffia taakkununnga taarsiinissamik marsimi itigartitsivoq. Tamannalu eqqartuussivimmut suliassanngorpoq.

Allisiguk

Suliaq nalunaajarsinnaanngikkaa

Inatsisitigut ataataqanngitsut pillugit suliaq kalaallinut meeqqanut tusindilikkaanut ataatami kinaanerannik ilisimanninnissamut pisinnaatitaaffeqarsimanngitsunut tunngavoq. Nunatsinni 1974-ip siornatigut uersakkat ataatassarsiornissamut pisinnaatitaaffeqanngillat.

Danskit naalagaaffiat inatsiseqarnermut akisussaasuuvoq. Danmarkimi meeqqat 1930-kkunnili tamanna pisinnaatitaaffigilerpaat.

Aamma naak Mette Frederiksenip ”suliaq imminut eqquingaatsiaraluartoq” taassuma inatsisitigut ataataqanngitsut utoqqatserfigineqarnissartik naatsorsuutigisinnaaneraat oqaatigisinnaanngilaa.

- Uani inatsisinut tunngasoqarpoq, tassungalu nalunaajaanissamut eqqortuusorinngilanga. Taamaaliorsinnaanngilanga aamma kingornussassanut pisoqqanut tunngasoqarnera pissutigalugu, tanana oqarpoq.

Inatsisitigut ataataqanngitsut 26-t danskit naalagaaffiat eqqartuussivimmut sassartinniarlugu februaarimi aalajangerpaat. Taakku naalagaaffimmit 3.250.000 koruuninik taarsiiffigineqarnissartik piumasaraat.

Suliaq danskit naalagaaffiannit itigartitsissutigineqarnerata kingunerisaanik maanna eqqartuussivitsigoortussanngortinneqarpoq.

Kingunerlutsitsissutaasumik spiralilersuisoqarsimanera pillugu oqaluttuat

Suliaq alla aamma ingerlanneqarpoq.

Arnat ikinnerpaamik 140-t spiralilersuisoqarsimaneranit eqqugaasimanertik pissutigalugu danskit naalagaaffiannit utoqqatserfigineqarnissartik taarsiiffigineqarnissartillu kissaatigaat.

Taakku danskit 1960-ikkukkunni 70-ikkunnilu kalaallit innuttaasut amerliartornerannut annikilliiniarlutik periusaannut atatillugu kalaallit niviarsiaqqat arnallu spiralilersorneqartut tusindilikkaat ilagaat.

Arnat arlallit namminneq angajoqqaamiluunniit akuersissuteqaqqaannginneratigut spiralilerneqarnertik kingunerlutsitsissutigisimallugu oqaluttuaraat.

Naja Lyberth taakku ilagaat, taassuma ministeriuneq suliamut atatillugu pingasunngormat qisuariaqquaa.

- Pisut ilaat avitseqatigiissutigissallugit ajornakusoorsinnaasoq nalunngilara, taamaammat inuttat nalaassimasut sakkortungaatsiartut ilaanik oqaluttuunneqarusunnera nuannaarutigigaara, Mette Frederiksen oqarpoq.

Qulaajaasoqarnera utaqqiniaraa

Mette Frederiksenili utoqqatsertoqarsinnaanissaanut qulaajaaneq aallartinneqaqqammerluinnartoq utaqqeqqaarniarpaa.

Qulaajaaneq ukiut marluk qaangiuppata piariissangatinneqarpoq.

- Qulaajaaneq maanna aallartinneqarpoq, annertussusaa suli ilisimanngilarput. Akerliussutsimik takutitsisut ilaata oqarneratulli uatsinnut eqquisoq tassaarsuartut ippoq.

- Isumaqarpunga saqqummersissagipput. Tamannalu tunngavigalugu aalajangiiumaarpugut.

Eqqugaasimasut ilaat ullumikkut utoqqalereerput. Utoqqatsertoqarnissaanut sooq utaqqisoqassava?

- Qulaajaasoqarnissaa isumaqatigiissutiginikuuarput. Tamanna aaqqissuussamik ingerlanneqarsimanersoq annertussusaalu ilisimanngilara. Taamaammat qulaajaanerup aallartinneqarnissaa eqqortuusoq isumaqarpunga, Mette Frederiksen oqarpoq.

Naalakkersuisut siulittaasuata, Múte B. Egedep akerliussutsimik takutitsisut naalakkersuisunit taperserneqartut pingasunngornermi oqaatigaa.

- Naalakkersuisut anguniakkassik tapersersorpaasi, taanna oqarpoq.