Kalaallit Danmarkimi tusaatertaavat nunatsinni naalaartartoqarnerusoq

Kalaallit Danmarkimi qaammatit arfineq-pingasut qaangiuttut tusaatertaavata Inunap naalaartartui amerliartorput.
Inunap podcastinik 52-inik qaammatit arfineq-pingasut ingerlaneranni tusarnaagassioreersimalerpoq. Assi © : Radio Inuna
septembarip 30-at 2023 10:33
Nutserisoq Hanne Petersen

Kalaallit Danmarkimi tusaatertaavat, Inuna, podcastimik tusarnaagassiaminik februaarip aallaqqaataani aallakaatitseqqaarpoq.

Tassa Inuna qinnuteqartuni itigartitaasunit isornartorsiorneqartareerluni taamaaliorpoq, Inunammi tusarnaagassiassai sivikippallaartut isornartorsiuisut taamani isumaqarput.

Inunap podcastimik tusarnaagassiai 52-it aallakaatitseqqaarneraniit qaammatit arfineq-pingasut qaangiuttullu 15.500-eriarlutik nittartakkakkut naalaarneqarsimalerput imaluunniit aaneqarsimalerput. Tassa podcastimik tusarnaagassiai tamarmik immikkut agguaqatigiisillugu 300-ngajannit naalaarneqarsimalerput.

Kisitsisini Inunap KNR-imut anngussaani tamanna erserpoq. Kisitsisit taakku eqqornersut KNR-ip nammineerluni misissorsinnaasimanngilaa.

Tassa Inunap tusarnaagassiaanik nittartakkakkut naalaarnerit aallernerilluunniit affaasa missaat, tassa 55 procentiisa missaat nunatsinni pisimapput. 

40 procentiisa missaat Danmarkimi pisimasut, Inunap kisitsisaataani erserpoq. Sinneri ilaatigut USA-mi, Canadami, Sverigemi, Norgemi Savalimmiunilu pisimapput.

Taamaakkaluartoq iluatsitsilluarsimallutik, tusartaammik Inunamik suliniummi aqutsisoq Arnannguaq Gerstrøm isumaqarpoq.  

Nunattami 60.000-t missaannik inuttususeqarnera Danarmarkimilu kalaallit 20.000-t missaanniinnerat eqqaassagaanni tamanna ajoriinnagassaanngitsoq, taanna oqarpoq. 

- Nunatta inuttussusaa eqqarsaatigalugu Danmarkimi kalaallit naalaartartuvut nunatsinni naalaartartutsinninngarnit amerlanerungaartut, tusarnaagassiatsinnik aallernerit pillugit kisitsisaataatitsinni erserpoq.

Tassa imaappoq: Nunatta inuisa 14 procentiisa missaat Inunap podcastimik tusarnaagassiaanik nittartakkakkut nalaarsimapput aallersimallutilluunniit. Danmarkimilu kalaallit 40 procentiisa missaat aamma taamaaliorsimapput.  

Naalaartartutillu amerlassusaasa agguataarnerat ajunngeqisoq, Arnannguaq Gerstrøm isumaqarpoq. Kalaallinimmi nunatsinni Danmarkimilu aamma katersuuffiunissartik aamma siunertarigitsik, taanna oqarpoq.

- Sullinniakkatsinnik, tassa Danmarkimi kalaallinik naalaartoqarluartugut takutissinnaagatsigu tulluusimaaqaagut. Naalaartartoqarnerulernissarpulli soorunami aamma soqutigaarput, taakkulu suminngaanneernersut apeqqutaatinngilarput, taanna oqarpoq. 

KNR Inunap podcastimik tusarnaagassiaanik septembarimili sapaatit akunneri allortarlugit aallaakaatitsisarpoq. KNR nammineerluni tusarnaagassiaminik taamaallat aallakaatitsinani allalli tusarnaagassiaanik aamma aallakaatitsinissamut pisussaaffeqarami taamaaliortarpoq. 

Suliniummi aqutsisoq: Ingerlarsorluarpugut

Danmarkip illussaarsuarnut kultureqarnermullu aqutsisoqarfiata Inuna tusanaagassianik kalaallinut Danmarkimi aallakaatitassiortartussatut toqqarpaa. Inuna ukiuni sisamani aallakaatitassiornermut atugassaminik katillutik 7 millionit koruuninik aningaasaliiffigineqarpoq.

Aqutsisoqarfilli aallakaatitsinernik sivikinnerpaaffiliinanilu naalaartartunik amerlanerpaaffiliinngilaq. Kisianni nipitigut immiussaat tamarmik Danmark tamakkerlugu pissarsiarineqarsinnaallutillu akeqassanngitsut taavalu aallakaatitassiaat kalaallisut oqaasertaqartumik nutaarsiassanik, nipilersukkanik apersuinernillu imaqassasut piumasaqaatigaa.

Qanorli naalaarneqartiginerlutik Arnannguaq Gerstrømip Inunameersullu alaatsinaanngitsoorsinnaasanngilaat.

- Aallakaatitsinernik sivikinnerpaaffiliisoqanngikkaluartoq aallernernillu amerlanerpaaffiliisoqanngikkaluartoq qanoq atuisoqartiginitsinnik alaatsinaanngitsoorsinnaasanngilagut. Misissornissaat aamma pingaartittarparput, taanna oqarpoq.

Podcastimik tusarnaagassiaata ilaanik tassa 43-nik nittartakkakkut naalaarnerit aallarnerillu 11.242-sut, Inunap kisitsisaataani aggustip 22-anneersuni erserpoq. Tassa podcastimik tusarnaagassiai taakku tamarmik immikkut agguaqatigiisillugit 261-init taamani mamannalu 300-t missaannit naalaarneqarsimapput.

KALAALLISUT DANMARKIMI RADIOKKUT AALLAKAATITSINERMUT ANINGAASALIINEQ

7 millionit koruunit Danmarkimi 2022-mut aningaasanut inatsissamit Grønlandspuljenimut illikartinneqassasut,Folketingimi amerlanerussuteqartut akuersipput.

Aningaasat taakku kalaallisut Danmarkimi radiokkut aallakaatitsinermut atorneqassapput.

Aningaasa taakku ukiuni pingasuni, 2022-imi novembarimiit 2025-p tungaanut agguarlugit atugassatut Grønlandspuljenimut illikartinneqarput.

- Inuit soorunami sungiunniaqqaassavaat. Podcastimik tusarnaagassiatsinnik nittartakkakkut qanoq iliorluni naalaartoqarsinnaasoq ukioqqortunerulaanut ilitsersuinissarput ilaatigut aamma pisariaqarsimavoq, Arnannguaq Gerstrøm oqarpoq. 

Kisianni tassa naalaarneqarnerulernissarput pingaarnerpaavoq, taanna oqarpoq.

Lektori: Kisitsisit qularnartut

DR-ip podcastimik tusarnaagassiaa "Genstart" Danmarkimi nittartakkakkut sapaatit akunneranni 37-mi naalaarneqarnerpaasimasoq, tusarnaagassianik taamaattunik qanoq naalaartoqarsimatigineranik allattorsimaffimmi podcastindex.dk-mi erserpoq.

Inuna allattorsimaffimmi tassani allaqqasuugaluaruni normu 478-iussagaluartoq, allattorsimaffiup misissuataarnerani erserpoq. 

Radio4-mmi podcastimik tusarnaagassiai "Rigtige røverhistorier" 305-eriarluni aamma "Talentlab" 294-eriarluni nittartakkakkut sapaatit akunneranni 37-mi naalaarneqarsimasut allattorsimaffimmi tassani erserpoq.

Kisitsisilli saqqummiussat taakku qularnartut, Roskilde Universitetimi tusagassiornermut tunngasuni lektori Aske Kammer oqarpoq.

- Aallertup tusarnaagassiaq tamaat naalaarsimaneraa, ilumut naalaarsimaneraa quleriarluniluunniit naalaarsimaneraa ersertanngilaq. Taamaammat kisitsisit saqqummmiussat taakku tusarnaagassianik qasseriarluni aallertoqarsimanerinnaanik ersersitsisuupput, tassa tusarnaagassiat taakku ilumut naalaarneqarsimanerannik ersersitsisanngillat.

Kisianni tassa podcastimik tusarnaagassiortartut qanoq naalaarneqartiginerlutik paasiniaraangamikku allattorsimaffik taanna misissuataarsinnaasutuaraat.

Taamaammat Inunap podcastimik tusarnaagassiaai tamarmik immikkut 300-t missaanneeriarluni naalaarneqarsimanerat amerlagisassaanersut ikigisassaanersulluunniit nalileruminaatsoq, Aske Kammer isumaqarpoq. Naalagaaffimmi naalaartartunik amerlanerpaaffiliinnnani Inunamut aningaasaliissalluni aalajangereerpoq.

- Innutaasoqatigeeqarpoq, kulturi inuiaqatigiillu eqqaarsatigalugit taama ittumik neqerooruteqarfigineqartussanik. Taamaammat atuisunut qanoq nammassisaqarnerat apeqqutaatinnagu tamatumunnga aningaasaliivugut, Aske Kammer oqarpoq.