Kalaallit meerartaat nunanut allanut meeravissianngortinneqassaartut

Kalaallinik nunanut allanut Namminersornerullutik Oqartussat eqqunneqareerneranni meeravissianngortitsisoqaqqinngilaq. Kalaallit meerartaat kulturiminnik ilitsoqqussillutik peroriartornissaat pingaaruteqartoq, meeravissiartaarneq pillugu isumalioqatigiissitap siulittaasorisimasaa naliliivoq.
Nunatsinni ullutsinni meeravissiartaartitsinerit amerlanerpaartaat ilaqutariit iluanni pisarput. Kalaallit meerartaat angajoqqaavilu atassuteqaqatigiikkunnaarsillugit nunanut allanut matoqqasumik meeravissianngortitsisoqassaarpoq. Assi © : Paalu Møller/KNR
januaarip 25-at 2021 05:50
Nutserisoq Hanne Petersen

Kalaallit meerartaat angajoqqaaminniunngitsoq, ilaqutariinnili allani peroriartornissamik pisariaqartitsisut ullutsinni nunatsinniiginnartarput.

Kalaallinik nunanut allanut 1978-imili meeravissianngortitsisoqassaarpoq. Tamanna nunatsinni meeravissiartaarneq pillugu isumaqalioqatigiissitamit paasissutissani erserpoq.

Nunatsinni meravissiartaarneq pillugu 2010-mi isumalioqatigiissitaqalerpoq, taannalu Naalagaaffiup nunatsinni sinniisoqarfiata meeravissiartaarneq pillugu isumalioqatigiissitaalu ataqatigiipput.

Nunatsinnilu meeravissiartaarneq pillugu isumalioqatigiissitap qinnuteqaatit kalaallimik nunamut allamut meeravissiartaarnissamut tunngasut tamaasa 2010-mili itigartippai. Isumalioqatigiissitap 2010-miit 2019-imi ukiap tungaanut siulittaasorisimasaa, Morten Nornild, taama nassuiaavoq.

- Kalaallimik meeravissiartaarnissamik qinnuteqartut Kalaallit Nunaata inatsisaasa atuuffianni najugaqarnissaat inatsit Kalaallit Nunaanni atuuttoq naapertorlugu piumasaqaataasoq, taanna KNR-imut oqarpoq.

Meeqqap pisariaqartitaanik naliliineq

Kalaallinik ingammik Danmarkimut meeravissianngortitsineq 1950-ikkunniit 1970-ikkut tungaannut takornartaanngilaq.

Kalaallinik nunanut allanut Namminersornerullutik Oqartussaqalinngikkallarmat meeravissianngortitsinerit

Kalaallit 164-it Danmarkimut 1964-ip 1979-illu akornanni meeravissianngortitaapput.

Taakkunannga 47-t Danmarkimut 1970-ip 1971-illu ingerlanerinnaanni meeravissianngortitaapput.

Meeravissianngortitsinerit ilaat  nalunaarsorneqarsimagunanngimmata, kalaallit nunanut allanut 1979-imi Namminersornerullutik Oqartussaqalinnginnerani ukiut qulikkuutaat ingerlaneranni meeravissianngortitat nalunaarsukkanit amerlanerussangatinneqarput.

Tusarfik: Ilisimatusarfimmi maanna rektorip, Gitte Adler Reimerip, nunatsini ilaqutariinnermut pissutsit misissuiffigisani pillugit ilisimatuutut 2010-mi allaatigisaa, "Slægtskab og køn i grønlandske bysamfund - følelser af forbundethed".

Kalaallinik nunanut allanut Namminersornerullutik Oqartussat eqqunneqareerneranni meeravissianngortitsisoqaqqinngilaq. Tamanna meeravissiartaarneq pillugu inatsisip 1976-imi allanngortereernerani pivoq, meeqqallu pisariaqartitaat inatsimmik allannguinermi ukkanneqarlutik.

Aamma meeraq angajoqqaavilu atassuteqaqatigiinnissamik pisinnaatitaaffeerutivinnerannik kingunilinnik, kalaallinik matoqqasumik meeravissianngortitsisoqassaarpoq.

Nunatsinnilu najugaqanngitsut kalaallimik meeravissiartaarnissamut 1980-ip 2010-llu akornanni qinnuteqartut tamarmik itigartitaasut, Naalagaaffiup nunatsinni sinniisoqarfia ilisimatitsivoq.

Morten Nornildip nunatsinni meeravissiartaarneq pillugu isumalioqatigiissitamut siulittaasuunerani qinnuteqaatini isumalioqatigiissitamit aalajangiiffigineqarsimasut marluinnaasut aappariit danskit nassiussaraat.

Aappariillu taakkua nunatsinnut qanoq attaveqartiginerat aalajangiinermi tunngaviulluinnarpoq. 

Kalaallimimmi meeravissiartaarnissamut qinnuteqartut, nunatsinnut aalaakkaasumik attaveqarluarnissaat qinnuteqarnerminnilu nunatsinni ukiorpaalunni najugaqareersimanissaat naliliinermi pingaartinneqarluinnarpoq.

AAMMA ATUARUK 1951-imi meeravissiartaarneq: Margrete sikaritsinut poortanut marlunnut taarsiunneqarluni meeravissianngortitaavoq

- Danskit kalaallimik meeravissiartaarnissamut qinnuteqartut Kalaallit Nunaanniinnerminni meeravissiartaarnissamik qanoq piukkunnaateqartigisimanersut soorunami sapinngisamik qulaajarneqartarpoq, Morten Nornild oqarpoq.

Meeravissianngortitseriaatsit assigiinngitsut pingasut pillugit paasissutissat
 

Ilaqutariit iluanni meeravissianngortitaq ilaquttaminit meeravissiartaajusarpoq.
Ammasumik meeravissiartaat amerlanerpaartaasa ilaquttatik ilisarisimasarillugillu attavigisarpaat.

 

Angut arnarluunniit aappamik qitornaanik meeravissiartaartoq, qitornassamik meeravissiartaartumik taasarpaat.  


Matoqqasumik meeravissianngortitsinerit nunatsinni ullutsinni qaqutigoortorujussuupput. Meerarmi angajoqqaavilu atassuteqaqatigiinnissamik pisinnaatitaaffeerutivittarput. Nunatsinni matoqqasumik meeravissianngortitsinerit ukiumut sisamat qulillu akornanniittarput.


Tusarfiit: Meeravissiartaarneq pillugu isumalioqatigiissitap siulittaasorisimasaa, Morten Nornild, taavalu ilisimatuup allaatigisaa "Slægtskab og køn i grønlandske bysamfund - følelser af forbundethed", 2010

Qinnuteqaatit taakku itigartinneqarput.

Oqaluttuarisaaneq inatsimmiittoq

Kalaallimik Danmarkimut nunamulluunniit allamut meeravissianngortitsineq toqqaannartumik inerteqqutaanngilaq.

Meeqqalli pisariaqartitai tunngaviutillugit naliliisoqartarpoq, meeqqallu kalaaliusutut kinaassuseqarnera naliliinermi aalajangiisuusarluni.

- Meeravissiartaanut erseqqissumik nassuiaasinnaanissaq pingaaruteqartoq inatsit naapertorlugu nalilerneqarpoq, Morten Nornild oqarpoq erseqqissaallunilu:

Meeravissiartaallu atasorujssuunngikkussi, meeravissiavit meeraqatiminit ilisarisimasaminit nalunngisaminilluunniit allaanerusutut sooq misigisarnersoq inuttaanut nassuiaruminaatsittorujussuussavat.

AAMMA ATUARUK 1951-imi meeravissiartaarneq: Oqartussat Dina Hansen pinngitsaalillugu atsiortissimagaat

Kalaallit meerartaat misiligaataasimasut, inatsisitigut ataataqanngitsut Namminersornerullutik Oqartussaqalinnginneranilu meeravissianngortitat innuttaasuni tusagassiuutinilu ukiuni kingullerni oqallisaasorujussuupput.

Meeqqalli misiligaataasimasut meeravissianngortitaasimasullu ukkatarineqarnerat meeravissiartaarnermut tunngasuni aalajangiinernut toqqaannartumik sunniuteqartanngitsoq, Morten Nornild oqarpoq.

Kisianni meeravissiartaarneq pillugu inatsisip, siullermik 1976-imi kingullermillu 2010-mi allanngornera, kalaallinik nunanut allanut meeravissianngortitsinermut isiginneriaatsimut sunniuteqarsimavoq.

- Meeravissiartaarneq pillugu paasissutissat taamanikkut soorunami ilisimaneqarput. Tamanna nalunanngilaq, nutaamilli inatsisiliornermut aalajangiisuunani. Meeravissiartaartitsinernut isiginneriaatsit ataatsimut isigalugit nutaajullutillu allaapput, Morten Nornild oqarpoq.

Trine Foldager nunatsinni meeravissiartaarneq pillugu isumalioqatigiissitami 2019-imili siulittaasuuvoq. Taanna allaatigisamut uunga tunngatillugu apersorniaraluarparput, iluatsinngitsumilli.