Kalaallit arnat arlallit Danmarkimiittut nammineq piumassuserinngisaminnik 1960-ikkunni 70-ikkunnilu spiralilersorneqarsimanermi kingunerisaanik tarnip pissusianik ilisimasalimmik oqaloqateqarnissat amerlanerusut ukiuni arlalinni ilungersuutigaat.

Arnalli Danmarkimi najugaqartut tarnip pissusianik ilisimasalimmik marloriaannarlutik oqaloqateqarsinnaasimapput.

Tamannali peqqinnissamut ministereqarfiup maanna allanngortippaa. Aaqqissuussinerup nutaap arnat aqqaneq-marloriarlutik oqaloqateqarsinnaalersippai. Tamanna danskit nunamut imminermut peqqinnissamullu ministerip, Sophie Løhdep tusagassiuutinut nalunaarummi paasissutissiissutigaa.

- Pisimasunik ajoraluartumik allanngortitsisinnaavugut, kisianni arnat inuunerminni ingerlariaqqinnissaminnut tapersersorneqarnissaat ikiorneqarnissaallu isumagisinnaavarput, Sophie Løhde oqarpoq.

- Taamaammat aaqqissuussineq annertusivarput, kalaallillu arnat Danmarkimi najugaqartut nalaassimasaminnik annernartumik suliarinninnissaannut ikiorlugit tarnip pissusianik ilisimasalimmit oqaloqateqarnissamut periarfissippagut, ministeri oqarpoq.

Kalaallit folketingimut ilaasortaatitaata danskit naalakkersuisuinut qaammatip ataatsip matuma siorna kimigiiserneruneratigut allannguisoqarpoq. Aaja Chemnitz (IA) Instagramimi allappoq.

- Ukiuni arlalinni ilungersoreerlunga kalaallit arnat nammineq kajumissuserinngisaminnik spiralilerneqarsimasut Danmarkimiittut tarnip pissusianik ilisimasalimmik aqqaneq-marloriarlutik oqaloqateqarsinnaanissaat qulakkeerpara. Arnat Folketingimi qaammatip siuliani katersoratsigilli oqaloqateqartarsinnaanerisa amerlineqarnissaat ilungersuullugu sulissutigaarput, taanna allappoq.

2027-p tungaanut atuutissasoq

Sophie Løhde nunatsinneeqqammerpoq, taassuma arnat arlallit spiralilersuisoqarnerani suliami eqqugaasimasut naapippai.

- Kalaallit arnat inuusuttuarannguunerminni spiralilerneqarsimasut nammineq oqaluttuarnerat tusarlugit attortinnangaatsiarpoq. Anniaaterujussuaqarput maannalu ukiorpassuit qaangiussimagaluartut misigisimasaminnik nuanninngitsumik suli sunnertisimapput, taanna oqarpoq.

Sophie Løhde (saamerleq) peqqissutsimut naalakkersuisoq, Anna Wangenheim (D) peqatigalugu tusagassiortunik katersortitsinermi. Assi © : KNR, Carsten Christensen

Tarnip pissusianik ilisimasalimmik akeqanngitsumik oqaloqateqarsinnaanerannut neqeroorut 2027-p naanerata tungaanut atuuttussaq Falckimit neqeroorutaavoq.

Arnat ikiorneqarnissaminnik suli pisariaqartitsisut nammineq nakorsaminnut attaveqarlutik peqqinnissaqarfimmi allamut naleqquttumut innersuunneqarnissaat kaammattuutigineqarpoq.

Ikiorneqarnissamik pinasuartumik pisariaqartitsisut

Spiralilersuineq pillugu suliap 2022-mi aallartinneqarneraniilli Henriette Berthelsenip tarnip pissusianik ilisimasalimmik suli oqaloqateqarnerunissaq ilungersuutigaa, taassumalu aaqqissuussineq nutaaq atorluarniarpaa.

- Nuannnaartorujussuuvunga. Kiisami tusarneqarpugut. Kingunerluutit qangali pisimasut qaqilernissaanut atatillugu tarnip pissusianik ilisimasalimmik oqaloqatiginninnissat naammassimanngillat, aallartinnissaanulli naammaannarlutik, taanna oqarpoq.

Henriette Berthelsenip ukiut pingasut ingerlaneranni nammineq piumassuserinngisaminik tallimariarluni spiralilerneqarsimanini KNR-imut siusinnerusukkut oqaluttuarinikuuaa. Spiralilerneqarnera siulleq Nuummi 1973-imi pivoq, tassani 15-inik ukioqarluni atuartut ineqarfianni najugaqarpoq.

Henriette Berthelsen 15-inik ukioqarluni akuersissuteqarani siullermik spiralilerneqarpoq. Assi © : Camille Bas-Wohlert/AFP/Ritzau Scanpix

Henriette Berthelsen akussamigut aseruuttoorpoq, spiralilu ukiup affaa qaangiutinngitsoq peerneqarpoq, nutaamillu spiralilerneqarluni. Danskillu nakorsap ukiut pingasut qaangiuttut p-pillenik tunniussiinnarnissaata tungaanut taama pisoqaqattaaginnaavippoq.

Naallu Henriette Berthelsenip arnat maanna tusaaniarneqarnerat nuannaarutigigaluarlugu suli ikiuinerunissamut maanna aatsaat periarfissaqalernera isornartorsiorpaa.

- Pinasuartumik ikiuisoqarnissaa pisariaqarnikuuvoq, pingaartumik ministeriunerup nunatsinniilluni utoqqatsissuteqarnerata nalaani. Ajungaarama ajorujussuarnikuuvunga. Ikiorneqarniarnerup taama sivisutiginera ataqqinninnginnerujussuuvoq. Qanoq nammataqarnitsinnut atatillugu atuutsitsilernissamut piginnaasat amigarluinnarput, taanna oqarpoq.

Tamatuma saniatigut tarnip pissusianik ilisimasalimmik oqaloqateqarnissat qanoq amerlatiginissaannut killeqarani namminerlu tarnip pissusianik ilisimasalimmik toqqaasoqarsinnaanissaa kissaatigigaluarpaa.

- Ukiorpassuarni kingunerluuteqarnitsinni tarnikkut nanertisimatiginitsinni killiliisoqaranilu nammineq tarnip pissusianik ilisimasalimmik kalaallit kulturiannik ilisimannittumik toqqaasinnaanissarput iluarinerussagaluarpara, taanna oqarpoq.