Alfred Dam nunatsinni 1966-imiit 1971-ip tungaanut isumaginninnermut pisortaavoq, kalaallillu anaanaasut qitornatik takoqqikkusullugit tassunga taamani saaffiginnittarput.   

Anaanaasut qitornatik piffissami aalajangersimasumi qitornarsiaasut takoqqikkusullugit kissaateqartarput.

Alfred Damilli suliaq misissuiffigereerangamiuk qitornamik takoqqikkusuilluni kissaateqarneq periarfissaaneq ajortoq paasisarpaa. Tassami meeqqat danskinut ilaqutariinnut meerarsianngortinneqarsimasarput.  

- Anaanaasut qitornartik ilisarisimanngisaminnut meerarsianngortinneqassasoq atsiortarput, meerarsianngortitsilernertilli paasisarnagu.  

- Aliasuttorujussuanngortarput. Kalaallinik marlunnik taamani oqalutseqarpugut, sunnertillutilli qialertaramik naggataagut oqaluttaarusukkunnaarput, Alfred Dam ullumi 95-inik ukioqartoq oqarpoq.

Kalaallit sisamat eqqunngitsumik meerarsianngortinneqarsimanertik pillugu katillugit 1 millioni koruuninik danskit naalagaaffianniit taarsiiveqqunerat juunimi saqqummiunneqarpoq.   

Meerarsianngortitsinerit 1950-ikkunni,1960-ikkunni 1970-ikkunnilu pipput.

Suliami Ehmer Pramming Advokaterimeersoq eqqartuussissuserisoq Mads Pramming suliarinnittuuvoq. Eqqartuussissuserisoq naapertorlugu suliat allat 15-it suliarineqalerput.

Kalaallit meerartaannik eqqunngitsumik meerarsianngortitsisarnermit oqaluttuat tusagassiuutitigut ukiut siuliini allaaserineqartarput, meeqqalli qasserpiaat eqqunngitsumik meerarsianngortinneqarsimanersut tamakkiisumik ilisimaneqanngilaq. Alfred Damilli isumaginninnermut pisortaanermi nalaani eqqunngitsumik meerarsianngortinneqartut hunnorujulikkaajunissaat nalilerpaa.  

Qallunaarpassuit meerarsiartaarusuttut

95-inik ukiulik Alfred Dam nunatsinni ukiut 53-it matuma siorna isumaginninnermut pisortaajunnaarami Danmarkimut uterpoq.  

Nunarpulli inuunerani pingaaruteqartuarpoq. Taassuma Gentoftemi angerlarsimaffiani Emanuel Petersenip sikutat assilillugit qalipagarsua kuultimik sinilik nivingavoq, qisummik kiinarpaliat Tunumeersut iikkami allami pinnersaataapput tupilaallu inimi sumi tamaani takussaallutik.   

Meerarsianngortitsisarsimanerillu maanna eqqartugaaleruttorput, pingaartumik Alfred Damip sulinerata nalaani suliat pineqarlutik.

Anaanaasut qitornamik meerarsianngortinneqartarnerinik paasisaqartannginnerat pingaartumik marlunnik pissuteqartoq Alfred Damip maluginiarpaa.

- Oqaatsit inatsisinut tunngasut taamani kalaallisuunngortikkuminaatsorujussuupput. Taassuma saniatigut meeqqat Kalaallit Nunaanni taamani ikioqatigiilluni paarineqartarput. Inatsisinillu unioqqutitsinerunani.    

Ilisarisimanngisanut meerarsianngortitsisarneq taamatullu angajoqqaajusut qitornaminnik inatsisitigut akisussaajunaarsinneqartarnerat nunatsinni qangaaniilli ileqqorineqanngilaq.

Pissutsilli assigiinngitsut peqqutigalugit meeqqat ilaqutaasunit allanilluunniit piffissami sivisuumi paarineqartarnerat nalinginnaasuuvoq. Nunatsinnittaaq meeqqat ”tunissutaallutik” ilaqutariinni allani peroriartortarnerat, sulili angajoqqaavimminnut attaveqartarnerat ileqquuvoq.   

Kulturikkullu assigiinngissuseq pissutaalluni kalaallit angajoqqaat meerarsianngortitsinerup qanoq isumaqarneranik paasinnittannginnerannut pissutaasinnaasoq Alfred Dam oqarpoq.

Danskillu kalaallit meerartannik meerarsiartaarusuttut amerlaqisut taassuma isumaginninnermut pisortaanermi nalaani malugaa.

- Danskit amerlaqisut meerarsiartaarniarlutik uanga allaffinnut allagaqarlutik saaffiginnittarput. Pissutsinik paasisimasaqassuseq taamani eqqumiilluinnarpoq, taanna oqarpoq.   

Pinngitsoortitsiniarluta iliuuseqaraluarpugut

Mødrehjælpen 1960-kkunni kalaallit meerartaannik meerarsiartaarniartunik ataqatigiissaarisuuvoq. Mødrehjælpen danskit naalagaaffiat isumaqatigiissuteqarfigalugu nunatsinni pilersinneqarpoq, Nuummilu allaffik meerarsiartaarniartunut sullissiviusoq, Alfred Dam oqaluttuarpoq.

Nunatsinni innuttaasut 1950-ikkunni 1960-ikkunnilu amerleriangaatsiarput. Inunngortut 1966-imi amerlanerpaagamik 1.781-it inunngorput.

Meerarsiartaarniartoqartillugu anaanaasut aamma Mødrehjælpenip meerarsiartaarniartulluunniit akornanni danskit napparsimmavinni kommuniniluunniit sulisut ataqatigiissaarisuusartut, Alfred Dam oqarpoq.

Taamani meerarsiartaarniarluni periuserineqartoq qanoq nalilersinnaaviuk?

- Anaanaasut qanoq pisoqalerneranik nassuiaassinnaagaanni ajoriffissaqatinneqarneq ajorpoq. Ajorniartutullu eqqarsartoqanngilaq. Kingornali paatsuunganerpassuit pilersarput. Kalaallinummi inuiaqatigiinnut, arnanut meeqqanullu iluaqutaasussatut isumaqarfigineqarpoq, taanna oqarpoq.    

Naak Alfred Dam isumaginninnermut pisortaasimagaluarluni meerarsiartaartitsinerit pinngitsoortissinnaasimanngilai – aamma anaanaasut qitornamik meerarsianngortinneqarnisaannut atsiornertik paasisimanngippassuk.  

- Pinngitsoortitsiniarluta iliuuseqaraluarpugut. Amerlasuutigulli iluatsissimannginnera soorunami ajuusaarutigaara.

- Meerarsiartaartoqarniartoq paasigaangatsigu unitsinniartarparput meeqqerivinnilu allaniluuniit sulisut meerarsiartaartoqarniarnerani suleqataaqquneq ajorpagut, taamaaliussanngitsullu allaffigisarlugit, taanna oqarpoq.  

Alfred Damilli oqarnera naapertorlugu nunatsinni tamarmi isumaginninnermik suliallit meerarsiartaarniartunik nakkutiginninniarnerat ajornakusoorluinnarsimavoq.

- Susoqarnera ilisimaanngilarput.

Eqqunngitsumik meerarsiartaartitsisarnermi kina akisussaasuunersoq taanna ullumi tikkuartuerusunngilaq.

Meerarsianngortinneqarsimasulli ullumi ”narrutsassimaarnerat” paasisinnaanerarpaa.  

- Ukiut ingerlanerini meerarsianngortitsisarnerit nuanniitsut pisimasussaanngikkaluartullu oqaannarsinnaavunga.

- Ajorniartoqarsimasoq ilimaginngilara. Pisut tamarmik oqaatigineqartartutut ´ajunnginnerpaamik isumaqarluni´ iliuusaapput. Eqqarsarluaqqaannginnerli pissutigalugu taarsiivigitinniartoqarsinnaanersoq naluara, Alfred Dam oqarpoq.