Aaja Chemnitzip peqqinnissaqarfik ikiorseqqugaa: - Nikeriartoqarneq ajorpoq

Nunatsinni peqqinnissaqarfiup Danmarkimit ikiorserneqarnissaa, partiinit amerlanernit folketingimut qinersinermi kingullermi taakkartorneqarpoq. Taamanili malunnaatilimmik iliuuseqartoqarsimanngitsoq, IA-p Folketingimi ilaasortaatitaata oqaatigaa.

Allattoq Helle Nørrelund Sørensen

oktobarip 16-at 2023 07:44

Nutserisoq Najâraq Egede

Danmarkimi kræftimik akiuiniarluni suliniutit Kalaallit Nunaanni innutaasunut aamma periarfissaalerlik. Danmarkimi peqqinnissaqarfinni sulisut ajornannginnerusumik Kalaallit Nunaanni sulisinnaalerlik. Peqqinnissaqarfik Kalaallit Nunaata akisussaaffigiunnaarlugu Danmarkip akisussaaffigilerliuk.

Folketingimut kingullermik qinersisoqarmat partiit arlallit qineqqusaarutaat ilaatigut taama siorna nipeqarput. Tamarmimmi isumaqatigiissutigalugu oqaatigaat nunatsinni peqqinnissaqarfik aningaasakilliorlunilu ilinniarsimasunik sulisussaaleqiffiusoq taamaaginnarsinnaanngitsoq.

Taamanili napparsimmavinni pisimasunik inummut kingunerluuteqartunik oqaluttuat arlallit tamanut saqqummiunneqarput. Peqqinnissaq pillugu ataatsimiititaliarsuaq sulinissamut tunngavissatut inassuteqaatinik 100-nik maajimi ukioq manna saqqummiussaqarpoq.

Aamma atuarukAtaatsimut isigalugu: Kalaallit qinigassanngortittut qineqqusaarutaallu aaku

Maannali, folketingimut qinersereernitsinniit ukioq ataaseq qaangiutillartoq, nunatta peqqinnissaqarfia nunatta avataaneersunit suli ikiorserneqavinngitsutut oqaatigineqarsinnaavoq.

Taama folketingimi ilaasortaq Aaja Chemnitz IA-meersoq oqarpoq.

- Eqqortumik oqassaguma, suliniut unittuuissimavoq.

Peqqinnissaqarfimmut akisussaaffik nunatta 1992-mi tiguaa. Taamaammat pitsanngorsaasoqassappat iliuuseqartussat tassaapput naalakkersuisut, folketingimi ilaasortaanngitsut.

Aaja Chemnitzili isumaqarpoq, peqqissutsimut politikki erseqqissoq naalakkersuisut piaartumik suliarisariaqaraat, taanna suliarineqanngippat pitsanngorsaanerit pisinnaassanngimmata.

Namminerli aamma peqqinnissaqarfitta ingerlalluanngitsup Danmarkimit ikiorserneqarnerusinnaaneranik folketingimut qineqqusaarnermini oqaaseqartunut ilaanikuuvoq. Iliuuseqartoqartoqassappat nammineq Folketingillu utaqqisaat tassaapput Inatsisartut.

- Naalakkersuisut anguniakkatut siunniussaat salliutinneqassappata Danmarkimut isumaqatigiissuteqarnissaq pingaaruteqassaaq. Taamaammat Danmarkimik isumaqatigiinniarnerit aallartitsinnagit Nunatsinni isumaqatigiinniarnerit pereertariaqarput, oqarpoq.

Tuavisaarisut

Peqqinnissaqarfimmi atukkat pillugit naalakkersuisut partiinut inatsisartuniittunut tamanut septembari aallartilaartoq ataatsimeersuartitsivoq. Peqqissutsimut naalakkersuisoqarfik peqqinnissaqarfimmik aaqqiissueqqinnissaq pillugu oartiinik tamarmik sapaatit-akunneranni kingullermi tallimanngornermi ataatsimeeqatiserinnilluni aggersaavoq. Naalakkersuisulli aaqqiissutissatut siunnersuutinik eqqartusagassanik ataatsimmiinnissaq sioqqullugu nassinneqarsimanngillat

Aaja Chemnitzip oqarnera naapertorlugu, partiit naalakkersuisuutitaqartut aappaattut IA peqqissutsimut politikkeqalissasoq, IA-meeqatiminut kimigiisissutisimavaa.

- Ilannut tinnersaajuarpunga, partiitsinni peqqinnissaq pillugu politikkeqartariaqarnerput pillugu. Taamaaliornikkut aamma qulakkeerusukkakku, peqqinnissaq pillugu ataatsimiititaliarsuup inassuteqaataasa politikkikkut iliuuseqarfiginissaat, oqarpoq.

Aamma atuarukAtassutip qineqqusaarnermi pingaartitaa: Peqqinnissaqarfik Naalagaaffimmut uterteqqinneqarli

Qineqqusaarnerup nalaani nammineq IA-llu, Danmarkimi kræftertunut nakorsaariaatsit assigiinngitsut atorneqartut aamma nunatsinni kræftimik nappaateqartunit atorneqarsinnaalernissaat siunnersuutigaat, kalaallit taamaalillutik Danmarkimi napparsimmavimmut sorlermulluunniit unissinnaalissammata. Aamma kalaallit nakorsartittut angerlarsimaffiannik allamik Danmarkimi sanasoqarnissaa siunnersuutigaat.

Aaja Chemnitzillu siunnersuutit arlaannaalluunniit suli peertariaqarsorinngilaa.

- Suli nalilersuisoqarmat piigassaqanngilaq. Pisariaqartitammi misissoqqissaaqqaartariaqarput, ilaa? Aporfiit-uku suut qaangertariaqarivut?

Siunnersuut ataaseq ataatsimiissutigaat

KNR-mit paasisat malillugit, inuit Kalaallit Nunaanneersut Danmarkimukarlutik timimikkut nakorsartittariaqartunut aningaasartuutimik 137 millioni koruuniusut ilaat 100 millioni koruunit Danmarkip akilersinnaanerai, nunatsinni naalakkersuisut Danmarkimi naalakkersuisunut qinnutigisimavaat.

Taakku nunatsinni peqqinnissaqarfimmi atorfissaqartinneqartut erseqqissaatigalugu.

PEQQINNISSAQARFIUP ANINGAASARTUUTAI

Aningaasanut inatsit 2023-imoortoq misissoraanni, Kalaallit Nunaanni innuttaasut, nunatta avataani, pingaartumik Danmarkimi Islandimilu, nakorsarneqartussanut ukiumut 137 millioni koruunit missarpiai atorneqassasutut allaqqapput.

Taakku nakorsat oqariartaasiat malillugu nakorsartinnernut somatiske-usunut – tassa timimikkut nakorsartarialinnut – atugassiaapput.

Nakorsarneqarnerillu Danmarkimi pisartut 90 procentii illoqarfiit pingaarnersaata oqartussaaffiani (Region Hovedstaden) pisarput.

Taakku saniatigut Kalaallit Nunaanneersunut eqqarsartaatsimikkut Danmarkimi ikiortarialinnut aningaasat 19 millioni koruuningajalluinnaat immikkoortinneqarsimapput.

Nunatta Napparsimmavissuanut, Dronning Ingridip Napparsimmavianut Nuummiittumut ukioq manna 501 millioni koruunit immikkoortinneqarsimapput.

Tigulaariffik: Aningaasanut inatsit 2023

Kisianni siunnersuut taanna Danmarkimi peqqissutsimut ministerip Sophie Løhde-p (V) itigartippaa. Naalakkersuisullu allanik siunnersuutissaqarsimarpasinngillat.

Tamanna Kalaallit Nunaata Danmarkimiit peqqinnissaqarnermut atatillugu ikiorneqarnissani angorusukkuniukaallanngortittariaqartoq, Aaja Chemnitz isumaqarpoq.

- Siunnersuutit amerlanerit saqqummiuttariaqarivut isumaqarpunga. Taamaasilluta aamma Danmarkimik tunngavissaqarluarluta isumaqatiginninniarsinnaassagatta – tamatsinnut iluaqutaasumik, oqarpoq.

Peqqinnissaqarfimmi pissutsit pillugit aamma Danmarkimut ikioqqusinnaaneq pillugu apersorusullugu KNR Peqqissutsimut naalakkersuisunngorlaamut Agathe Fontainimut (IA) aperivoq, sulili akineqarani.

Nunanut allanut naalakkersuisoq, Vivian Motzfeldt (S), qanittukkut nalunaarpoq, peqqinnissaqarfimmut atatillugu USA-mik suleqateqarsinnaaneq ammaffigigini.