Qimmeq narajortartoq Nanoq ikiaroornartunik eqquteriaraluakkanik nassaartartoq

2022-mi hashi arsaarinnissutaasoq 2023-mut sanilliullugu annikilleriarpoq. Qanorliuna pisortaqarfiit nunatsinni mittarfiit annersaanni anngiortumik eqqussiniartunik unititsiniarlutik sulisartut?
Qimmip ikiaroornartulerisup Nanup anngiortumik eqqussuisunik mittarfimmi nassaarniarnermi akitsuuserisut suleqatigiuartarpai. Assi © : Johansinnguaq Olsen/ KNR
apriilip 03-at 2024 12:20
Nutserisoq Alice Sørensen

Timmisartup nipaa ilisarnaqisoq aanngasissumiit tusaaneqarsinnaavoq. Aqqarngup qaangilaarpaa,  timmisartorsuarlu Danmarkimeersoq ullormut tikittussaq Kangerlussarmut milivippoq. 

Taamaammallu akitsuuserisoq qimmialu Nanoq piareersimapput. 

Piffissaqarpallaanngillalli. Timmisartoqarfiup tikittarfiani isertup siulliup nuineraniit, Air Greenlandip timmisartuanit appalaartumit ilisarnarluartumit niusup kingulliup isernissaanut minutsit quliinnaat piffissaraat.  

Qimmeq unavoq, sorlui isugutattut aalajangersimangajattumik eqisarput, qimmillu qinngani tutsingajallugu inuit tulleriaalluutik nikorfasut uteqattaarluni narajortorpai. 

Suliani kisiat aalluppaa, ujakkaminik pisaqarniarsarivoq. Timmisartorsuarmi Danmarkimeersumit ilaasut ikiaroornartunik timiminniititaqarpata nassataminniititaqarpataluunniit, taassuma nassaarissavaa. 

Ikiaroornartulerinermut inatsimmut tunngasut suliat 155-it ukioq kingulleq Kangerlussuarmeersuusut, politiit ukiumoortumik nalunaarusiaanni takuneqarsinnaavoq. Taakkunanngalu 45-it timiminni ikiaroornartumik toqqortaqarput. 

Suliat nunat tamakkerlugu 2023-mi 580-iupput, ataasinnnarlu timimini ikiaroornartumik toqqortalik Kangerlussuup avataani paasineqarpoq. 
 

2022-mi 2023-milu hashi aningaasallu Kangerlussuarmi arsaarinnissutaasut

Hash:

  • 2023-mi hashi 61,95 kilo arsaarinnissutaavoq, 45,5 kilo Kangerlussuarmi arsaarinnissutaalluni.
  • 2022-mi hashi 129,68 kilo arsaarinnissutaavoq, 49 kilo Kangerlussuarmi arsaarinnissutaalluni. 

Aningaasat:

  • Aningaasat tigummiat 4,7 millionit koruunit missaanniittut 2023-mi arsaarinnissutaapput. Taakkunannga 1.160.000 koruunit Kangerlussuarmi arsaarinnissutaapput. 
  • Aningaasat tigummiat 2,1 millionit koruunit missaanniittut 2022-mi arsaarinnissutaapput. Taakkunannga 732.100 koruunit Kangerlussuarmi arsaarinnissutaallutik. 

Timiminni toqqortallit: 

  • Timiminni toqqortallik 46-t 2023-mi tigusarineqarput. 45-t Kangerlussuup Mittarfiani tigusarineqarlutk. 
  • Timiminni toqqortallik 62-it 2022-mi tigusarineqarput. Kangerlussuarmi tigusarineqartut qassiunersut politiiniit oqaatigineqanngilaq. 

Ikiaroornartulerinermut inatsimmik unioqqutitsinerit:

  • 2023-mi suliat 580-it politiinit suliarineqarput, taakkunannga 155-it Kangerlussarmeersuupput. 
  • 2022-mi suliat 584-it politiinit suliarineqarput, taakkunannga 145-t Kangerlussarmeersuupput. 

Tusarfik: Kalaallit Nunaanni Politiit ukiumoortumik nalunaarusiaat aamma Kalaallit Nunaanni Politiit.

Kangerlussuarmi politiit naapertorlugit, haship Danmarkimi akikinnerunera maanilu akisunerunera tamatumunnga peqqutaavoq. Hashi nunatsinni 30-riaammik akisunerusoq, mittarfimmi politiit naliliipput. 

Kinaluunniit eqqusseriartarpoq

Poorski sapaatit akunneranik sioqqullugu marlunngornermi ullaap tungaani, issittukasiugaa inuit assigiinngitsut tikittut, mittarfeqarfimmut aqqutaa sivikkikkaluaqisoq qiiarpaseqaat.

Ilaasullu assigiinngittaqimmata eqqusseriartumik nassaarniarnernimmi sunaqqissaaq maluginiartarnerlugu akitsuuserisut oqaatigiuminaatsippaat. Ilaasummi tassaasinnaaput takornariat, sulinerminnut atatillugu angalasut, maani nunallit imaluunniit angalasut ingerlaqqittussat. 

- Qamannga malussarissuseq aallaaviuvoq. Inuit annilaangarpasippat, pissusilersuutaat qimmimmilluunniit avaqqutaariniarnerat imaluunniit arlaatigut pasinartumik pissusilersornerat maluginiartarparput, akitsuuserisut ilaat ullormi tassani KNR-imit malinnaavigisarput taama oqaluttuarpoq. 

Qimmeq ikiaroornartunik ujaasinermini nassatat qanillivillugit ujaasisarpoq. Assi © : Johansinnguaq Olsen/ KNR

Kinaluunniit eqqusseriarsinnaammat takujuminaaattartoq aamma arnat angutillu eqqusseriartartut amerlaqatigiingajammata eqqoriaruminaattartoq mittarfimmi politiit oqaluttuarput. 

Eqqusseriartut ukiui aamma assigiingittaqaat, taamaammat ataatsimut isigalugu kikkut eqqusseriartarnersut, akitsuuserisut politiillu ersarinnerusumik oqaatigisinnaanngilaat. 

Taamaammallu aamma sunaqqissaaq maluginiartarnerlugu akitsuuserisut oqaatigisinnaanngilaat. 

Igalaap akimut ersinngitsup tunuani

Pisoqaraangalli tamatigut pasinartoqarneq ajorpoq.  

Angut nerinnattoq illuartinneqarpoq. Taanna sumut tamaannga qissimigariarluni sikippoq, akitsuuserisullu malillugit inimut teqeqqumiittumut matukkut illuartittagaasukkut iserpoq. 

Matup foliemik ersigunnaarsakkap, inuit akitsuuserisup qimmianik saneqqussisinnaalernissaminnut nikuillutik utaqqisut tarraasa tunuani, susoqarnersoq pisup pinerani, qanoq pisoqarnera pillugu annerusumik paasisaqanngilagut. 

Angulli siornatigut ikiaroornartumik eqqusseriartoq unitsinneqarsimasoq ilisarineqarluni illuartinneqartoq, ullup ingerlanerani akitsuuserisunit oqaluttuarineqarpoq. Eqqusseriallu timiminni toqqortallit nassaarfiginiarneranni atorluarneqartartukkut bodyscannerikkut, angut taqqamani ilaatigut misissorneqarsimasoq oqaluttuarineqarpoq. 

Anngiortumik eqqussuisut bodyscanneri atorlugu akitsuuserisunit ilaatigut paasineqartarput. Assi © : Johansinnguaq Olsen/ KNR

Inuup timaa bodyscannerikkut tarrarsorlugu assilineqartarpoq, taamalillunilu timimini toqqorsilluni eqqusseriarnersoq paasineqartarluni. 

- Paasiniarutsiguli ujagarput ilisimasaqarfigisariaqarparput, akitsuuserisut oqaluttuarput. 

Ujaarlernermilu suna pineqartarnersoq aamma annerusumik oqaatigisinnaanngilaat. 

Angut timiminiititaqanngitsoq ingerlaqqinnissaminut akuerisaavoq, cigaritsiutinilu akileraaruserneqanngitsut unermillugit anivoq. 

Siparnit marluk aaqqatillu gummiusut

Bodyscannerimulli isertinneqartut tamarmik ingerlaqqinneq ajorput. 

Ikiaroornartullu vaselinemik oliemilluunniit nerisassiornermi atorneqartartumik iiuminarsarlugit tanitat, husholdningsfilmimik eqeqqup nuuatut atsigilersillugit ulamertunngorlugit poortukkat takuneqaraangata, iisisimasut isertitsivimmut qilaani filmiliutilimmut siparnimik imermik kissartumik imalimmik, siparnimillu allamik imaqanngitsumik aaqqitinillu nassartillugit isertinneqartarput. 

Timimini ikiaroornatumik nassatalik tigusarineqaraangami uani inimiitinneqartarpoq. Assi © : Johansinnguaq Olsen/ KNR

Taqqamani ikiaroornartoq timimit anisinneqartarpoq, politiit oqaluttuarput. 

Timimini ikiaaroortanik toqqortalik siparnimut perusuersartinneqartarpoq. Taamatullu ikiaroornartup tamakkerlugu arsaarinnissutiginissaa politiinik qulakkeerneqartarpoq. Assi © : Johansinnguaq Olsen/ KNR

Ikiaroornartut tiguneqaarnissaat taqqamani qulakkeerneqartarpoq, kisiani aamma timimini toqqortallip inuunera annaanneqartarluni. Inuup peqqissusaa pingaarnerujuaannartoq politiit naqissusiipput. 

- Timimiittussaanngitsunik iisisimagaanni inalukkat qissallannissaat ilimanaateqarsinnaavoq, politiit oqaluttuarput. 

Taamaammallu tuaviornerpaamik Nuummukartinneqartarput. 

Timillu pisarnermisut perusuersarnissamik pisariaqartitsinerata pinissaa politiinit utaqqineqalersarpoq, taamaaliornermilu kaffi, imeq nerisassalluunniit iluaqutsiunneqarsinnaasarput. Pisullu tamarmik ineeqqami tallimanik teqeqqulimmi qilaami filmiliutikkut alaatsinaanneqaqqissaartarput.  

- Siparnimullu ingillutik timiminiititatik aniatissavaat, politiit oqaluttuarput. 

- Ilaat allanit amerlanernik iisaqarsimasarput, grammialunniit 500 gram angullugu iisaqarsimasinnaasarput, politiit oqaluttuarput. 

Sivitsunngitsorlu eqqartorneqartoq pillugu KNR-imiit nammineerluta takusaqarpugut. Angut puussiaaqqamik akimut ersittumik, ulamertunik allap timaaniissimasunik imalimmik nassarluni politeeqarfimmut tunniussiartorluni iserpoq. 

Angut ikiaroornartunik timiminiititaqartoq ullualuit matuma siorna tigusarineqarpoq, poortugaaqqallu vaselinemik iiuminarsakkat piffissap ingerlanerani tulleriaallutik anillattarmata amerlanertigut ullut pingasut-sisamat ingerlaneranni tamakkerlutik anisartut politiit oqaluttuarput. 

Nassaarniarneq naassaanngitsoq

Timiminiititaqarlutik eqqusseriartut nunat tamakkerlugu 2023-mi 46-galuartut, ikiaroornartorlu pillugu suliat 580-iugaluartut, haship arsaarinnissutaasup annikilleriangaatsiarnera politiit ukiumoortumik naatsorsuutaani takuneqarsinnaavoq. 

2022-mi hashi 130 kilo arsaarinnissutaavoq, 2023-mut sanilliukkaanni ukioq taanna 96 kilo arsaarinnissutaavoq. 

Anngiortumillu eqqussuineq politiinik akitsuuserisunillu eqqumaffigineqarpoq. Ikiaroornartut pineqarput kisianni aamma aningaasat pineqarput, taakkumi imminnut ataqatigiinnerat politiinit ilimagineqarpoq. 

- Timmisartut tikinneranni ikiaroornartoq eqqumaffigisarparput, kisianni aamma aningaasat Kalaallit Nunanniit annissorneqartut eqqumaffigisarpagut, politiit oqaluttuarput. 

Nassatat timmisartumut issoraatinnginnerani qimmit narajorlutik ujaasitinneqartarput. Assi © : Johansinnguaq Olsen/ KNR

Aningaasallu ikiaaroornartumik tuniniaanikkut isertinneqartut, ikiaroornartunik nutaanik eqqussuinermut atorneqannginnissaat taamatut pinngitsoortinniarneqartarpoq. 

Periutsit taakkuujuartut politiinit akitsuuserisunillu oqaluttuarineqarput. Aningaasat timimi toqqorneqakkajuttarput, imaluunniit nassatani tigummiani, soorlu ikiaroornartut taamatoqqissaaq eqqunniarneqartartut. 

Taamaammallu Kangerlussuarmi mittarfimmut tikinnermi Danmarkimulluunniit aallariartornermi, qimmeq ikiaroornartulerisoq Nanoq suleqataalu siullertut kingullertullu naapitassaasarput. 

Oqaluttuarlu qitsuup terissamik pisaqarniarneratut ittoq uteqattaartuarpoq, uanili akitsuuserisut qimmiisalu ikiaroornartunik eqqussuisunik pisaqarniarnerat pineqarluni.