Oqaluttuarisaanermik qulaajaaneq: Ilisimatusartoqatigiit aqutsisussaattut innersuunneqartoq qularutigineqartoq

Ilisimatusartoqatigiit oqaluttuarisaanermik qulaajaaneranni annertuumi aqutsisussaata kalaallisut oqalussinnaanissaa kulturimillu ilisimasaqarluarnissaa pingaaruteqartoq, Vivian Motzfeldtip oqaatigaa.

Allattoq Ann-Sophie Greve Møller

februaarip 06-at 2024 07:49

Nutserisoq Connie Fontain

Nunatta Danmarkillu akornanni sorsunnersuaq kingullermit ullumikkumut oqaluttuarisaanermik qulaajaanermi annertuumi kina ilisimatusartoqatigiinnut aqutsisuussanersoq suli nalorninarpoq

Ilisimatusartoqatigiit aqutsisussaat 2023-p naannginnerani toqqarneqareersimassasoq naatsorsuutigineqaraluarpoq.

Naalagaaffinngornissamulli nunanullu allanut tunngasunut naalakkersuisup Vivian Motzfeldtip (S) oqarnera naapertorlugu ilisimatusartoqatigiit aqutsisussaattut innersuunneqartunut atatillugu kalaallit tungaanniit qularutiginnittoqarsimavoq.

- Innersuussutaanikuusimasunut apeqqusiineq pinikuulluni, annertuumik kissaatigineqarnikuulluni uagut tungitsinninngaanniit siuttutut inissisimasup aappaa uagut nammitsinnik toqqagassaq tassaassasoq oqaatsitsinnik atuisinnaasoq aammalu oqaluttuarisaanermi qulaajagassatsinni piffissap taassuma iluani ilisimasaqarluartoq aqqusaagaqarsimasorlu, Vivian Motzfeldt KNR-ip radiokkut aallakaatittagaanut Inuiaat Tillernerannut oqarpoq.

NUNATTA DANMARKILLU OQALUTTUARISAANERANNIK QULAAJAANEQ

Nunatta Danmarkillu sorsunnersuaq kingullermiit maannamut oqaluttuarisaaneranni pissutsit qulaajarneqassapput. Ilaatigut kalaallit inuinut kingunerluutaallutik Danmarkip politikkikkut aalajangiiffigisimasai qulaajarneqassapput. Soorlu sumi inunngorsimaneq tunngavigalugu akissaasersuinermut, nunatsinni najugaqarfinnik inuerutsitsinermut kalaallillu meerartaannik meerarsianngortitsinermut tunngasuusinnaapput.
Ukiuni tallimani qulaajaasoqassaaq.
Danmarkip naalakkersuisui 45 millionit koruuninik tamatumunnga aningaasaliipput.
Ilisimatusartoqatigiit aqutsisussaannik ukiup massuma naanerani toqqaasoqassaaq, toqqarneqartorlu ilisimatusartoqatigiittussanik nunatsinneersunik Danmarkimeersunillu toqqaassaaq.
Nunatta inui Danmarkillu inui oqaloqatiginerisigut qulaajaanermi ilaatinneqassapput. Tassa ilisimatusartoqatigiit inunnik oqaloqateqariartorlutik qulaajaanerminni aamma.

Najoqqutaq: Danmarkip ilinniartitaanermut ilisimatusarnermullu ministereqarfia (aaqq., Uddannelses- og Forskningsministeriet)

Allisiguk

Tamatuma saniatigut oqaluttuarisaanermik qulaajaanissamut akisussaaffik Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoqarfimmit Naalagaaffinngornissamut Nunanullu allanut tunngasunut Naalakkersuisoqarfimmut 2023-mi septembarimi nuutsinneqarpoq. Tamanna naalakkersuisuni nikittoqarneratigut ilisimatusarnermut akisussaaffiup nikisinneqarneranik pissuteqarpoq.

Tamannalu suliap ingerlaneranut kinguaattoortitsisoq, Vivian Motzfeldt Inuiaat Tillernerannut oqarpoq.

Politikerit ilisimatusartoqatigiit ataatsimik aqutsisoqarnissaat kissaatigineqaqqaaraluarpoq, tamannali suliap ingerlanerani ilisimatusartoqatigiit marlunnik aqutseqatigiittussanik aqutsisoqarnissaannut allanngortinneqarpoq.

Amerlasuutigut ajalusoorsinnaasoq

Ilisimatusartoqatigiinnullu aqutsisussamik toqqaaniarnermik suliaqarneq imaaliallaannagassaanngitsoq, Aalborgip Universitetiani issittoq pillugu ilisimatusartoq, Ulrik Pram Gad oqarpoq.

Kalaallit Nunaanni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit aamma Danmarkimi ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiit ilisimatusartoqatigiinnut aqutsisussamik innersuussinissamik suliassinneqarput. Innersuunneqartoq tamatuma kingorna Vivian Motzfeldtimit kiisalu danskit ilinniartitaanermut ilisimatusarnermullu ministerianit, Christina Egelundimit (Moderaterne) akuerineqassalluni.

Politikerilli oqaluttuarisaanermik qulaajaanerup qanoq iluseqarnissaanut ilisimatusartut nammineq siunnersuuteqartippaat.

- Qinnuteqartunut suliaqarnissamut tunngatillugu ammasorujussuarmik suliamik nassuiaateqartoqarsinnaatitsisoqarpoq. Taamaaliornikkut qulaajaanerup qanoq pitsaanerpaamik suliaqarnissaanut suliatigut naliliisoqarsinnaavoq, tamannali politikikkut naggataatigut akuerineqartussaavoq. Suliaqarneq amerlasuutigut ajalusoorsinnaavoq, Ulrik Pram Gad oqarpoq.

- Politikerit qanoq qulaajaatitsiniarnerlutik aalajangersimangaatsiartumik suliassamik nassuiaateqartuugunik pissarsinissaminnut periarfissaqarsimassagaluarput, Ulrik Pram Gad oqarpoq.

QULAANERMI UKU MISISSORNEQASSAPPUT

Politikkikkut aalajangikkat pingaaruteqartut, pisimasut aamma pissutsit allat, iliuuserineqartut aamma ingerlatsinerit nunatsinnit Danmarkimiillu inuiaqatigiinnit isigalugit qulaajarneqassapput.
Anguniakkat isumaliutigineqartullu politikkikkut aalajangikkanut pingaaruteqartunut tunngaviusut, pisimasut aamma pissutsit allat, iliuuserineqartut aamma ingerlatsinerit, aamma suut tamatuminnga kinguneqartut qulaajarneqassapput.
Inuttut, kulturikkut allallu inuiaqatigiinnikkut kinguneqartut, soorlu politikkikkut aalajangikkat pingaaruteqartut kingunerisaat qulaajarneqassapput.

Allisiguk

Tamatuma saniatigut ilisimatusartoqatigiit aqutsisussaat toqqorsivimmi misissuinermik aaqqissuussinissamut pikkorissuussallunilu innuttaasunik ilanngutititsissaaq.

Suliassammi allattorsimaffianni kalaallit danskillu innuttaasut qulaajaanermut ilanngutitinneqarnissaat piumasaqaataavoq.

Tamannalu qulaajaanermik aqutsisuusinnaasutut toqqagassatut piukkunnartut ikinnerunerannik kinguneqartoq, Ulrik Pram Gad naliliivoq.

- Qulaajaaneq inuup ataatsip marlulluunniit aqutassaa amerlangaatsiartunik suliassartaqarpoq, taanna oqarpoq.

Sivitsortoorutigineqaqqajaasinnaasoq

Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisuisa oqaluttuarisaanermik qulaajaanermik aallartitsisoqarnissaa 2022-mi isumaqatigiissutigaat.

Qulaajaanissamut suliassat allattorsimaffiat 2023-mi juunimi piareerpoq. Tassungalu tulliullugu ilisimatusartoqatigiit aqutsisussaat ilisimatusartoqatigiinnik katiterisussaq qulaajaanermillu aallartitsisussaq toqqarneqartussaavoq.

Qulaajaanerilli annertuut sivitsortoorutigineqartarnera qaqutigoortuunngilaq.

- Saammaasseqatigiinnissamut qulaajaanermillu suliaqarnerpassuit politikkikkut isumaqatigiinnginnerit pissutigalugit kinguaattoorutigineqaqqajaasinnaapput.

- Suliaqarneq una paasiuminaassisinnaallunilu kinguaattoorsinnaavoq, tamannalu inuit isumaqatiginngisaannut anniarisaannullu tunngaveqarneranik pissuteqarpoq, Ulrik Pram Gad oqarpoq.

Qulaajaaneq aallartereeriarpat ukiut tallimat ingerlaneranni piareersimanissaa naatsorsuutigineqarpoq.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.