Nunarput issittoq pillugu aallartitap isumaqatigiinngissutigineqarnerani ajugaasoq

Issittoq pillugu aallartitassaq nunatsinni najugaqarlunilu Issittumeersuussasoq, KNR-ip paasivaa. Danskit naalakkersuisui suliami mumisinneqarput.
Nunarput kunngeqarfimmi Issittumi suliniutinut nutaanut tunngatillugu oqartussaanerpaassasoq Aalborgimi timmisartoqarfimmi tusagassiortunik katersortitsinermi arlaleriarlugu oqaatigineqarpoq. Assi © : René Schütze/Ritzau Scanpix
aggustip 28-at 2024 10:46
Nutserisoq Connie Fontain

Issittoq pillugu aallartitap suminngaanneernera pingaaruteqanngilaq.

Nunanut allanut tunngasunut naalakkersuisoq, Lars Løkke Rasmussen danskit aviisianut Politikenimut siorna apriilimi oqarpoq.

- Nunanut allanut tunngasuni atorfinitsiniaraangatta inuiaassuseq aalajangiinermi toqqammavigineq ajorparput.

Danskillu politikeriisa arlallit soorlu SF-ip Kalaallit Nunaannut tunngasunut oqaaseqartartuata Karsten Høngep aamma Dansk Folkepartiip nunanut allanut tunngasunut oqaaseqartartuata Anders Vistisenip piginnaasat inuiaassusermit pingaarnerusut oqaatiginikuuaat.

Nagguilli issittoq pillugu aallartitamik atorfinitsitsinissamut tunngatillugu pingaaruteqannguatsiarpoq.

Ministeriunerup, Mette Frederiksenip (S) Aalborgimi timmisartoqarfimmi tusagassiortunik marlunngornermi katersortitsinermi tamanna oqaatigaa.

- Issittoq pillugu aallartitap pingaarnertut Issittumik sammisaqartussap naak kunngeqarfik tamarmi sinnerlugu suliaqaraluarluni kalaallit innuttaasuinit inuiaqatigiivinillu tunuliaqutaqarnissaa pissusissamisoorluinnartoq isumaqarpunga.

Issittoq pillugu aallartitassaq issittumik ilisimannittuusoq issittumiittuusorlu ’danskiullunilu tamanna ilisimanniffiunngitsoq’ Ministeriunerup tusagassiortunik katersortitsinermi oqaatigaa.

Atuuffimmut oqallisaangaatsiartumut kina atorfinitsinneqassanersoq suli atilerneqanngilaq.

Múte Borup Egede
Naalakkersuisut siulittaasuata, Múte B. Egedep Inatsisartut tamarmiusut peqatigalugit kiap kunngeqarfimmi issittoq pillugu aallartitanngornissaa nunatta sunneeqataaffigissagaa aalajangersumik oqaatiginikuuaat. Assi © : René Schütze/Ritzau Scanpix

KNR-illi paasissutissarsiai naapertorlugit aallartitanngortoq Kalaallit Nunaanni suliffeqassaaq, taannalu naalakkersuisut nunanut allanut tunngasunut, illersornissamut sillimaniarnermullu politikkikkut periusissiaq ukioq manna februaarimi saqqummiussaat aallaavigalugu suliaqassaaq, tamatumalu saniatigut kunngeqarfik tamaat sinnerlugu nunarsuup sinneranut attaveqaataassalluni.

Tobias Elling Rehfeld aallaqqaammut atuuffimmut toqqarneqartoq siorna septembarip aallaqqaataani pisortatigoortumik sulilertussaagaluarpoq. Taannali atuuffimmi suli aallartinngilaq. Taanna toqqarneqarnermi kingornali danskit nunanut allanut ministereqarfiani Issittoq aamma Amerikap avannaani immikkoortortaqarfiup allaffiani pisortatut taaguuteqarpoq.

ISSITTOQ PILLUGU AALLARTITAQ SULERISUUA?

Issittoq pillugu aallartitaq Danmarkip nunanut allanut mintereqarfiani Københavnimiittumi allaffeqarpoq, taannalu ministereqarfiup Issittoq aamma Amerika Avannarleq pillugit immikkoortuata pisortaatut atorfeqarpoq.

Taanna Kunngeqarfiup, Savalimmiut Kalaallit Nunaata ataatsimoorussamik nunanut allanut politikkiannik taavalu USA-mik Canadamillu suleqateqarnermik aamma ataqatigiissaarisuuvoq.

Aamma Naalagaaffeqatigiit sinniisuuffigalugit atorfillit Issittumi Siunnersoqatigiillu ataatsimiinneranni peqataasarpoq.

Issittoq pillugu 2012-ip 2023-llu akornanni aallartitaasut ukuupput:

Klavs A. Holm  (2012 - 2013)

Erik Vilstrup Lorenzen (2013 - 2016)

Hanne Fugl Eskjær (2016 - 2019) 

Thomas Winkler (2019 - 2023)

2023? 

Tassanilu Danmark danskimik diplomatiusumik atorfimmut tallimassaanik inuttaliivoq.

Tamanna Atlantikup avannaani akeqqersimaarnermut aallaaviuvoq. Naalakkersuisut oqarnerat naapertorlugu danskit naalakkersuisuisa Kalaallit Nunaata aallartitap nunatsinneertariaqarneranik kissaateqanera tusaanngitsuusaarpaat.

Nunarput ’oqartussaanerpaassasoq’

Naalakkersuisut siulittaasuata, Múte B. Egede, Savalimmiormiut lagmandiat, Aksel V. Johannesen aamma ministeriuneq Mette Frederiksen tusagassiortunik katersortitsinermi najuupput.

Katersortitsinermilu tassani Kalaallit Nunaat – kunngeqarfimmi kisiartaalluni issittumi nunaasoq – Issittumi suliniutinut atatillugu ”oqartussaanerpaassasoq” arlaleriarlugu oqaatigineqarpoq.

Tamanna Issittoq pillugu aallartitaqarfimmi atorfimmut kiisalu Issittumi Siunnersuisoqatigiinni Kunngeqarfiup Danmarkip aappaagu maajimi tigusassaani siulittaasuuffimmut tunngatillugu atuuppoq.

Issittumi Siunnersuisoqatigiinnili Kalaallit Nunaat ’soorunami pingaarutilimmik inissisimassasoq’, ministeriuneq Mette Frederiksen oqarpoq. 

- Kalaallit Nunaat naalagafaaffeqatigiinni issittumi inuiaqatigiinni annerpaavoq, tamatuma kingorna Savalimmiut Danmarkimullu tunngatillugu taanna nunap sumiinneranut tunngatillugu pingaaruteqarani. Imminullu naleqqiullugit sakkortussusiat suliaqartarnitsinnut aamma ersersikkusupparput.