Naalakkersuisut erngup PFAS-eqassusaanik misiligutinik misissuisitsiniartut

KNR saqqummiussereersorlu Kalistat Lund (IA) Qaanaami Nuummilu imermik imerneqartussamik misissuisitinialerpoq.

Allattoq Liv Almer

maajip 01-at 2023 07:08

- PFAS tusagassiuutini eqqartorneqalermat innuttaasut toqqissisimajunnaarput. Innuttaasut imeq imerneqartussaq pillugu toqqissisimannginnerat akueriinnarsinnaanngilara, taamaattumik misissugassanik marlunnik tigusisoqassasoq aalajangerpunga.

Avatangiisinut naalakkersuisoq Kalistat Lund (IA) tallimanngornermi taama nalunaaruteqarpoq.

Aamma atuaruk Imeq navianartunik akoorutissartaqarnersoq misissorneqarneq ajortoq: Akoorutissartaqangaatsiarsinnaasoq

Taassumami oqarnera naapertorlugu nunatsinni imermi PFAS-eqassuseq pillugu misissugassanik tigusisoqassasoq naalakkersuisut aalajangerpaat.

Nuummi Qaanaamilu misissugassanik tigusisoqassaaq. Nuummi innuttaasut amerlanerat tunngaviuvoq Qaanaamilu tatsimi imeqarfiusumi imeq sermersuarmeersuummat misissugassanik tigusiffiussaaq, sumiiffimmi pineqartoq PFAS-eqangaatsiarfiusinnaasoq ilisimatusartut KNR-imit oqaloqatigineqartut ilimagaat.

Aarlerinartoqartitsinngitsut

Erngulli peqqissutsimut akornutaasinnaasunik akoorutissanik PFAS-eqarsinnaanissaanik ernumanartoqanngitsoq naalakkersuisut erseqqissaapput.

Misiligutigaluguli misissuinissat naammanngitsut Demokraatit Inatsisartunut ilaasortaatitaat aamma Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliami siulittaasup tullia Nivi Olsen oqarpoq:

- Misiligutigalugu misissuineq iliuuseqannginnermiit ajunnginneruvoq. Erngulli imertakkatta minguitsuunissaa qulakkeertariaqarparput, tamannalu ilungersuutigineqanngitsoq isumaqarpunga, taanna KNR-imut oqarpoq. Qanorli misissuisoqartiginiarnersoq Demokraatinit ilisimanngikkitsik taanna nassuiaavoq.

Aamma atuaruk IA utoqqatsisoq: Imeq navianartunik akoorutissaqarnersoq misissuisimannginnatta akuersaaruminaappoq

Misissugassanik tigusinissat qaqugu aallartissanersut innuttaasullu qaqugu paasisaqarsinnaassanersut Kalistat Lundip aamma paasissutissiissutigisinnaanngilaa.

SAMMISAQ NAATSUMIK

PFAS akoorutissanut per – aamma polyfluorilinnut assigiinngitsunut 12.000-init amerlanerusunut taagutaavoq
Taakku peqqissutsimut navianaaateqarsinnaasunik akuutissartaqartut, ilisimatusartut isumaqarput.
Aak PFAS-qarpallaarpat timi akiuussutissakillisinnaasoq, kolesteroleqarpallaalersinnaasoq, tartukkut issukkulluunniit kræftertoqalissutaasinnaasoq aamma naartup oqimaassusaanut sunniuteqarsinnaasoq, misissuinerit arlallit takutippaat.
Nannut Tunumiittut navianartunik akoorutissaqartaqaqisut, tassa PFAS-eqaqisut, ilisimatusartut ukiut qulit matuma siorna paasivaat.
Kalaallinik arnanik naartusunik tamatuma kingorna ilisimatusarluni misissuisoqallattaasarpoq, taakkualu aavat danskit arnat naartusut aavannut naleqqiullugu PFAS-eqarnerungaatsiartoq misissuinerit taakku takutippaat.
Nunatsinni nerisassat qanoq PFAS-eqartiginerannik misissuisitsinissaq pisariaqartoq, Issittup Siunnersuisoqatigiivisa ilisimatusartui ukiut pingasut matuma siorna erseqqissaatigaat.
Taamaakkaluartoq nunatsinni imeq inuussutissallu PFAS-eqarnersut oqartussat suli misissuisitsisalinngillat.
Misissugassanik tigusisoqarnissaanik suliniuteqartoqalersoq Kalistat Lund KNR-imut mailerluluni allappoq.

Allisiguk

Nunatsinni erngup PFAS-eqassusaanik sukumiisumik misissuisoqartannginnera oqartussat sumiginnaalluinnarnerannik takutitsisoq Nivi Olsen (D) oqarpoq.

Taamaattumik Demokraatit avatangiisinut naalakkersuisoq Kalistat Lund (IA) arlalinnik apeqquteqarfiginiarpaat, nunatsinnilu erngup imerneqartussap peqqissutsimut akornutaasinnaasunik akoorutissartaqarneranik sooq misissuisannginneq ilaatigut apeqqutiginiaritsik taanna oqarpoq.

Nivi Olsen: Matoqqaneq sumiginnaanerlu

Nunatsinni erngup nerisassallu peqqissutsimut akornutaasinnaasunik akoorutissanik PFAS-eqarnerannik oqartussat misissuisitsineq ajortut KNR-ip aprilip aqqarngani saqqummiuppaa. Nunatsinnimi pinngortitaq PFAS-eqangaatsiarsinnaasoq ilisimatusartut arlallit pasitsaappaat.

Aamma atuarukNakorsaaneq: Taamaattumik erngup PFAS-eqassusaa misissunngilarput

- Nakorsaaneqarfiup oqarnera naapertorlugu erngup imerneqartussap PFAS-eqassusaanut tunngatillugu isumannanngitsumik inissisimasoq naliliipput, tamaattumillu PFAS-eqassutsimik misissuisitsinissamik pilersaaruteqaratik, Kalistat Lund KNR-imut sapaaatit-akunnerata siuliani oqarpoq.

KINA QANOQ OQARPA?

Nunatsinni erngup nerisassallu PFAS-eqassusaannik misissuisoqartannginnera KNR-ip saqqummiuteqqaarmagu avatangiisinut naalakkersuisoq Kalistat Lund (IA) apersorneqarusunngilaq. Sapaatit-akunnerali qaangiuppat KNR-imit apersorneqarnissaminut akuersivoq.
Naalakkersuisulli PFAS-ip oqallisigineqarnerani matoqqavallaarsimasut Demokraatit isumaqarput. Taamaattumillu eqqartorneqartoq pillugu Kalistat Lund arlalinnik apeqquteqarfigilersaarpaat.
PFAS-imut tunngatillugu eqqartuinermi naalakkersuisunik matoqqavallaarinninneq Kalistat Lundip ilumuunnginnerarpaa.
Nakorsaaneqarfiup naliliinera naapertorlugu PFAS-eqassuseq eqqarsaatigalugu imeq imerneqartussaq aarlerinaateqanngitsoq nalilerneqarsimasoq Kalistat Lund KNR-imit apriilip 18-iani apersorneqarnermini naqissusiivoq.
Taamaattumik pineqartoq pillugu nakorsaanerup Henrik L. Hansenip qanoq ililluni nalunnginneraa paasiniarlugu KNR-imit attavigaarput. Tassungalu tunngatillugu taanna ima oqarpoq: “Qularnaarlugu paasineqarnikuunngilaq. Nunarsuaq tamakkerlugu akoorutissat pinngortitamut mingutitsisinnaasut siaruariartornerat nalunngilarput, sualummik atortussiorluni sanaartorfiit eqqaanni.”
Nakorsaaneq naapertorlugu akoorutissat sialuup ernganiillutillu immamiittartut ilisimaneqareerpoq, tassami akoorutissat imeq aqqutigalugu nerisareqatigiianut pisarmata. Ajornartorsiulli uippallissutaasariaqanngitsoq sumiiffinni allani misissuinerit takutikkaat Henrik L. Hansen aamma oqarpoq, soorlu assersuutigalugu norskit misissuineranni annikitsuinnarmik nassaartoqarsimammat.
Eqqakkanilli ikuallaasarnerup unitsinneqarnissaanik ukkataqartoqartoq nakorsaaneq nassuiaavoq, taassumami siunissami iliuuserisinnaasatuarput tassaanerarpaa akoorutissanik ulluinnarni aniatitsiunnaarneq, PFAS-immi pinngortitamut pigunik nungusarneqarpiarsinnaajunnaartarmata.

Allisiguk

Imermiilli misissugassanik tigusisoqassasoq naalakkersuisut aalajangerput.

- Eqqartorneqartoq navianaateqarpoq, tamanna naalakkersuisutut pingaartinneqartussaavoq. Massakkut taamaaliunngilaq. Inuiaqatigiinnik sumiginnaaneruvoq. Taassuma inuiaqatigiit sumiginnarpai. Oqaloqatiginiaruminaannerujussualu uagutsinnut oqinnerulersitsinngilaq. Tamanna ajorluinnartoq isumaqarpunga, Nivi Olsen KNR-imut oqarpoq.

Aamma atuaruk Inuit isumaaluttut: Imerput immaqa minguinnerpaanngeruttortoq taamaassorivarput

Kalistat Lundili isumaqataanngilluinnarpoq:

- Sumiginnaasoqartoq isumaqarsimaguni, namminerlu iliuuseqarsimanani, taava nammineq sumiginnaavoq. PFAS pillugu ukiorpassuarni ilisimareerlutigu oqareerpugut.

Nutaarsiassami kukkunermik nassaarsimaguit uunga allaffigineqarsinnaavugut.