Inuttut Pisinnaatitaaffiit pillugit Siunnersuisoqatigiit: Inuit LGBT+-usut pillugit suli annertuumik assigiingisitsisoqartarpoq

Kalaallit Nunaata immikkoortitsinnginnissaq pillugu inatsiseqalernissaa pingaartuuvoq, Inuttut Pisinnaatitaaffiit pillugit Siunnersuisoqatigiit nalunaarput, taakku nalunaarusiamik nutaamik saqqummiipput.

Allattoq Ann-Sophie Greve Møller

maajip 24-at 2024 07:41

Nutserisoq Per Rosing

Kalaallit Nunaanni inuit LGBTQIA+ -usut akerartorneqarneq, qunusaarneqarneq nakuuserfigineqarnerlu suli nalaattarpaat.

Inuttut Pisinnaatitaaffiit pillugit Siunnersuisoqatigiit nutaamik nalunaarusiaanni tamanna erserpoq, tassani Kalaallit Nunaanni inuit LGBTQIA+ -usut pissutsit atugaat nalunaajarneqarpoq.

LGBT+ tassaavoq suiaassuseqamminnik kinguaassiuutitigut atuisartunut, suiaassutsinut tamanut kinguaassiuutitigut atuisartunut inunnullu suiaassutsiminnik taarsiisimasunut taaguut. Naalisaalluni naqinnerit QIA isumaqarput står for queer (suiaassuseqatiminnut allanullu kinguaassiuutitigut atuisartut), interkønnet (suiaassuseqarnermi ersernerluttumik atortullit) aamma aseksuelle (kinguaassiuutinik atuinissamut ornigisaqanngitsut). Taaguut tamakkiisoq Inuttut Pisinnaatitaaffiit pillugit Siunnersuisoqatigiit atorpaat.

Naak arlalinnik oqaluttuarineqartoq inuit taakku suli assigiingisinneqartartut, ilutigalugu nalunaarusiamii inerniliunneqarpoq tamanna pillugu ilisimatuussutsikkut misissuineq nunatsinni amigaataaqisoq. Inuttut Pisinnaatitaaffiit pillugit Siunnersuisoqatigiinni projektlederi (suliniummik ingerlatsisoq) Kristina Møldrup Kristensen, nalunaarusiortuusoq, oqarpoq.

- Sammisami tassani paasissutissat annertoqisumik amigaataapput. Misissuisoqarsimanngilaq naak tamakku pillugit ilisimatuutut misissuisut arlallit attaviginiarsimagaluarikka. Kisianni ilisimannittunik nassuiaatitigut nalunngilarput assigiinngisitsisoqartartoq, oqarpoq.

Saqqummerneqartariaqarpoq

Nunani allani misissuinerit takutippaat inunnut LGBTQIA+-nut assigiingisitsinerit inunnut eqqugaasunut annertuumik kinguneqartartut.

Nalunaarusiat arlallit takutippaat assigiinngisitsineq annilaanganermik, nikallunganermik imminullu toqunnissamik eqqarsarnermik kinguneqarsinnaasartut. Taamaattumik nunatsinni saqqummiunneqarnissaa pingaartuuvoq, Kristina Møldrup Kristensen oqarpoq.

- Suli Kalaallit Nunaanni oqallisigineqanngilaq/allerineqarpoq. Arlaanni Kalaallit Nunaanniikkaanni kukkuneqartutut misigisimalluni assigisamillu ilisarisimasaqarnani imaluunniit sammisaq pillugu paasissutissanik kalaallisuunik pissarsisinnaanani taava erloqinartorujussuussaaq.

- Tassa Kalaallit Nunaanni inuttut LGBTQIA+-usutut qanoq inneq pillugu ilisimassutsimik oqallinnermillu aallarniinissaq pingaaruteqaqaaq, oqarpoq.

LGBTQIA+ SUNAANA?

Naqinnerit ataasiakkat ima isumaqarput:

L (Lesbian): Arnat arnaqatiminnik kinguaassiuutitigut kajungerisallit.

G (Gay): Angutit anguteqatiminnik kinguaassiuutitigut kajungerisallit.

B (Bisexual): Tassaapput inuit ataasiinnaanngitsumik suiaassusilinnik kajungerisallit.

T (Transgender): Tassapput inuit inunnguuseralugu suiaassutsiminnik allannguerusuttut.

Q (Queer): Queer tassaavoq suiaassutsimut kinguaassiuutinillu atuinermut inuiaqatigiinni nalinginnaasumik akuerineqartunit allaanerusumik ileqqoqartut.

I (Intersex): Tassaavoq inuk kinguaasiuutitigut ilisarnaatimigut allannguutilik.

A (Asexual): Tassaavoq inuk kinguaassiuutitigut allanut kajungerisaqanngitsoq imaluunniit annikitsuinnarmik kajungerisalik.

+: Atorneqarpoq erseqqissarniarlugu kinaassutsimik misigisimaneq kinguaassiuutitigullu kajungerisat allat taaneqanngitsut aama atuummata.

Allisiguk

Taamaattumik Inuttut Pisinnaatitaaffiit pillugit Siunnersuisoqatigiit inuit eqqugaasut pillugit pissutsinik pitsaanerusunik atugaqalernissaannut arlalinnik innersuussuteqarput.

Inatsisit amigaateqartut

Siullermik kaammattuutigineqarpoq Kalaallit Nunaat assigiinngisitsinngissaq pillugu siullerpaamik inatsiseqalissasoq. Inatsisissamut siunnersuut naalakkersuisunit saqqummiunneqartoq Ukiaanerani ataatsimiinnermi siullermeerutaasumik oqallisigineqarpoq Inatsisartunilu maajip 28-ani pingajussaaneerneqassalluni.

- Kalaallit Nunaanni inuit LGBTQIA+-usut assigiinngisinneqarnermut illersorneqarnissap tungaatigut atugarlioqaat. Ullumikkut inuit taakku assigiingisinneqarnissamut illersorneqarnissaannut inatsiseqanngilaq, Kristina Møldrup Kristensen oqarpoq.

NUNANI ALLANI LGBT+ PILLUGIT ILISIMATUUSSUTSIKKUT MISISSUINERIT

Nunat assingiinngitsut akornanni nalunaarusiat takutippaat inuit LGBTQIA+-usut aamma nunat inoqqaavinut ilaasut annertunerusumik atugarliortartut.
USA-mi 2023-mi misissuinermi inuit LGBTQIA+-usut aperineqartut 76 procentii, aamma nunap inoqqaavinut ilaasut, akipput annilaanganermik misigisimanermik ersiuteqarlutik, 65 procentillu nikallunganermik ersiuteqarlutik.
Taamaalillutik inuit LGBTQIA+-usut nunap inoqqaavinut ilaasut annilaanganeq nikallunganerlu eqqarsaatigalugit tassaapput inuiaqatigiinni eqimattat ajortianerpaat/qajannarnerpaat/eqqortianerpaat.
2023-mi inuit LGBTQ-usunik nunap inoqqaavinut ilaasunik misissuinermi, amerikamiut suleqatigiiffiannit “The Trevor Project”-imit ingerlanneqartumi aperineqartut 54 procent-ii akipput imminut toqunnissaq ukiup kingulliup ingerlanerani eqqarsaatigisarsimallugu. 23 procentit imminut toqoriarsimapput.
Inuusuttup LGBTQIA+-usup imminut toqoriarnissaa peqatiminit sisamariaammik ilimanaateqarneruvoq.
Kalaallit Nunaanni inuit LGBTQIA+-usut pissutsinik atugaannik misissuisoqarsimanngilaq.

Tigusiffik: Rapporten “At være LGBTQIA+ i Kalaallit Nunaat” fra Rådet for Menneskerettigheder (Nalunaarusiaq “At være LGBTQIA+ i Kalaallit Nunaat” Inuttut Pisinnaatitaaffiit pillugit Siunnersuisoqatigiinneersoq)

Allisiguk

Ullumikkut assigiinngisitsineq pinngitsoorniarlugu inatsit sammisanut arlalinnut siaruaassimavoq – ilaatigut pinerlunneq pillugu inatsimmi – kisianni tassa kattunneqassapput naligiissitaaneq pillugu aamma assigiingisitsineq akiorniarlugu inatsimmi.

Ilutigalugu ullumikkut suliaq eqqartuussisunut taamaallat suliassanngortinneqarsinnaavoq assigiinngisitaaneq misigisimagaanni.

Kisianni tassa naalakkersuisut aamma kissaatigaat tamatuma allanngortinneqarnissaa maalaaruteqarnermik aalajangiisartunik pilersitsinikkut, Naligiissitaanermut Aalajangiisartunik taaguuteqartussanik. Inatsiseqarnikkut piginnaanillit arlallit peqataatinneqassapput assigiinngisitsisoqarsimaneranillu aalajangiisinnaassallutik, taamalu taarsiivigineqarnissaq piumasaqaatigisinaalissallugu.

Aamma atuarukKalaallit Nunaat assigiinngisitsinnginnissaq pillugu siullermik inatsiseqalissasoq

Aammalu assigiinngisitsinnginnissamut inatsit avammut pingaarutilimmik nalunaarutaavoq, Kristina Møldrup Kristensen isumaqarpoq.

- Inuiaqatigiinni assigiinngisitsinermik ukkataqarpoq, tamanit ilisimaneqalersillugu assigiinngisitsineq iluanngimmat, inuillu assigiinngisinneqartut pinngitsuutinneqarlutik ataqqinarsiseqqinneqassapput, oqarpoq.

Ilutigalugu aamma Inuttut Pisinnaatitaaffiit pillugit Siunnersuisoqatigiit isumaqarput pisortat immikkoortoqarfiini inuit LGBTQIA+-usut pissutsit atugarisaat pillugit ilisimasaqarnerulersariaqartut.

- Nunanit allanit nalunngilarput kinguaassiuutit pillugit ilinniartitsineq ataasiakkaanut annertuumik iluaqutaasartoq. Nammineq kinguaassiuutit atornerat pillugu qanoq inissisimaneq nalornisigigaanni paasisaqarfiulluarsinnaavoq.

- Akerlianik kinguaassiuutit pillugit ilinniartitsineq pitsaanngitsoq suiaassutsit marluinnaanerannik imaqartoq suli paatsiveerutitsinerusinnaavoq kukkuneqartutullu misigilersitsilluni. Tassa periarfissarpassuit atunngitsoorneqassapput, sammisamut ilisimasat annikeqimmata, Kristina Møldrup Kristensen oqarpoq.

Nutaarsiassami kukkunermik nassaarsimaguit uunga allaffigineqarsinnaavugut.