Inatsisitigut ataataqanngitsut eqqartuussissuserisuat: Nassuernerupajaarporluunniit

Inatsisitigut ataataqanngitsorpaat aalajangiisoqarnissaanut utaqqisinnaajunnaaramik danskit naalagaaffiat eqqartuussivilersuutilersaarpaat. Inuttut pisinnaatitaanerannik nassuitsumik innarliisoqarsimasoq, eqqartuussissuserisoq isumaqarpoq.
Mads Pramming
Inatsisitigut ataataqanngitsuni 50-init ikinnerunngitsut eqqartuussissuserisuallu, Mads Pramming, eqqartuussivilersuinissaminnut piareerput. Assi © : Søren Bidstrup / Ritzau Scanpix
februaarip 13-at 2023 07:15
Nutserisoq Hanne Petersen

Inatsisitigut ataataqanngitsut naammagittarunnaarput.

Maannangaaq aalajangeeqqusipput, taamaammat danskit isumaginninnermut ministereqarfiat pingasunngorpaatinnagu akissuteqanngippat danskit naalagaaffiat eqqartuussivilersuunniarpaat.

Inatsisitigut ataataqanngitsut eqqartuussissuserisuat, Mads Pramming, KNR-imut taama oqarpoq.

- Akiniaasaarnerat naleqqutinngilluinnarpoq. Isumaginninnermut ministereqarfik akissuteqarnissamut sapaatit akunneranik periarfisseqqammerparput, taamaaliunngippalli eqqartuussivilersuutissavarput, taanna oqarpoq.

Inatsisitigut ataataqanngitsut 27-t danskit naalagaaffiat siorna juunimi piumasaqarfigaat.

Tassa ilaqutaqarnissamut pisinnaatitaanitik innarlerneqarnerannut 125.000 koruuninik taarsiiffigeqqupput.

Inatsisitigut ataataqanngitsuni taarsiiffigeqqusut siornatigut 27-usut maanna 50-init ikinnerunngitsuusut eqqartuussivilersuinissaminnut piareerput.

- Sullitavut naammagittarunnaavipput, naammagittarunnaavimmatalu paasisinnaalluarpakka. Sivisuumimmi utaqqipput. Inuttut pisinnaatitaanitik innarlerneqarsimammata taarsiiffigeqqullutik allapput. Sulili sunnguamilluunniit akissutisinngillat, allagaqarnerminniillu qaammatit qulingiluat qaangiussimalerput, Mads Pramming oqarpoq.

Ajugaanissamut ilimanaateqarluartoq

Tassa isumaginninnermut ministereqarfik akissuteqarnissamut piffissaliussaq nallertinnagu akissuteqanngippat eqqartuussivilersuussiffissanngussaaq. Taamaattoqassappallu ajugaanissamut ilimanaateqarluartoq, Mads Pramming isumaqarpoq.

Inatsisitigut ataataqanngitsut pillugit suliaq naatsumik

- Uersakkat ataatassarsiornissaminnut, kingornussinissamut ataatamilu kinguliaqatiglernissaanut meeqqat pillugit inatsisip Kitaani 1963-imi nunattalu sinnerani 1974-imi atuutilernera sioqqullugu pisinnaatitaaffeqanngillat.

- Nunatsinni 1911-ip 1974-illu akornanni inatsisitigut ataataqanngitsut katillutik 8000-t missaanniittut, meeqqanut isumaginninnermullu ministereqarfiup nalunaarusiaani 2016-imeersumi erserpoq.

- 2016-imilu inatsisitigut ataataqanngitsut 5000-ngajaasut, nalunaarusiami tassani aamma erserpoq.

- Kattuffik Ataata inatsisitigut ataataqanngitsunut 2010-mi pilersinneqarpoq.

- Meeqqat pillugit inatsit 2014-imi allanngorpoq inatsisitigut ataataqanngitsut ataatassarsiorsinnaalersillugit ataataminniillu kingornussassat agguaanneqareersimanngippata kingussisinnaangortillugit.

- Inatsit taanna suli allanngunngitsoq inatsisitigut ataataqanngitsut kingornussisussaatitaanngitsut taarsiiffigineqarsinnaanngussasutm taamanikkut Naalakkersuisut Grønlandudvalgillu kissaatigaat. Danskit naalaagaaffiata taamanikkut taamaaliorumanngilaq.

- 4,7 millionit koruunit inatsisitigut ataataqanngitsunut suliniutinut paasissutissiinertalinnut, katsorsaanertalinnut inatsisitigullu siunnersuinertalinnut 2019-imiit 2023-p tungaanut atugassatut illikarneqarput.

- Inatsisitigut ataataqanngitsorpaat danskit naalagaaffiannit siorna apriilimi utoqqatserfigineqaqqullutillu taarsiivigeqqupput. Taakku Mads Pramming eqqartuussisorivaat.

Tusarfiit: Folketingi, meeqqanut isumaginninnermullu ministereqarfik, KNR.gl
 

- Nassuernerupajaartorluunniit isumaqarpunga. Suliaq taanna inatsisitigut ataataqanngitsut ilaqutaqarnissamut inuttut pisinnaatitaanerisa assigiinngisinneqartussaannginnerisalu innarlerneqarsimanerannut tunngasuuvoq, taanna oqarpoq.

Meeqat pillugit inatsit 2014-imi allanngormat, tamanna inuttut pisinnaatitaanerannik innarliisoqarsimaneranik unioqqutitsisoqarsimanerannillu nassuerutiginninnermik ersersitsisuusoq, taanna isumaqarpoq.

Inatsisitigummi ataataqanngitsut ataatassarsiorsinnaalersillugit kingornussisinnaalersillugillu kingornussisinnaatitaaneq pillugu inatsit taamani allanngorpoq.

Inatsilli taanna naapertorlugu inatsisitigut ataataqanngitsut ataataminniit kingornussassat aatsaat agguaanneqareeersimanngippata kingornussisinnapput. Tamannalu inatsisitigut ataataqanngitsut isoraat.

Taarsiivigineqarnissaq pingaarnerunngitsoq

Inatsisitigut ataataqanngitsut allat inuttut pisinnaatitaanermik aamma innarlerneqarsimanerarlutik inuit pisinnaatitaaffii pillugit Europami eqqartuussivilersuussereerlutik taarsiivigitissimasut assigalugit 125.000 koruuninik taarsiivigeqqusut, eqqartuussissuserisoq Mads Pramming oqarpoq.

Taarsiivigineqarnissartilli eqqartuussivilersuussiniarmi pingaarnerutinnagu akisussaaffimmik tigusisoqarnissaa pingaarnerutikkaat, taanna erseqqissaavoq. 

- Naapertuilluartoqarnissaa, iluarsaassisoqarnissaa innarliisimanermillu nassuertoqarnissaa pingaarnerutippaat. Naapertuilluanngitsuliorfigineqarlutik innarlerneqarsimanerminnik ilungersunartorsiornerat inuunermi sunnerneqaatigaat. Taamaammat innarliiserinerakkatik akisussaaffimmik tigusinissamik pimoorusseqquaat.

Meeqqat perorsaanikkut misleraatigineqarlutik nunatsinniit Danmarkiliartinneqarsimasut Mads Pramming aamma eqqartuussissuserisorivaat. Meeqqani taakkunani suli inuusut tamarmik immikkut Danmarkimit ukioq ataasingajak matuma siorna utoqqatserfigineqarlutillu 250.000 koruuninik taarsiiffigineqarput.

AAMMA ATUARUK Inatsisitigut ataataqanngitsut Danmark eqqartuussivimmut tunniunniaraat

Taassuma danskit nukappiaqqat 28-t meeqqat angerlarsimaffianni Godhavnimi najugaqarsimasut aamma eqqartuussissuserisuuffigai. Godhavnimilu najugaqarsimasut taakku tamarmik immikkut 300.000 koruuninik taarsiiffigineqarput.

Mamiatsallunilu ajuusaartoq

Mads Prammingilli maanna suliaa suliarisimasaaninngarnit allaaneruvoq. Taassumami oqarnera naapertorlugu sulianik allanik maanna suliaminut naleqqiussassaqarpiaavinngilaq.

Taamaammat suliap taassuma torersumik inaarneqarnissaa danskillu naalagaaffiata taamanikkut pisunut akisussaaffimmik tigusinissaa pingaartippaa.

- Inuit pisinnaatitaaffii pillugit isumaqatigiissummik annerusumik minnerusumilluunniit piaaraluni unioqqutitsisoqarsimanera annilaanarpoq. Inatsisitigut ataataqanngitsut meeraallutik ilaqutaqarnissamut pisinnaatitaaffiiagaalluinnarsimapput. Taamaaliorneqarsimanerannut mamiatsaqalungalu ajuusaarpunga, Mads Pramming oqarpoq sulianilu qanoq pingaartigisoq erseqqissarlugu.

- Suliaq una danskit naalagaaffiata taamanikkut ajortuliaminut akisussaaffimmik tigusinissaanik kinguneqaqataasinnaammat pingaarpoq.

Nunatsinni inatsisitigut ataataqanngitsut qasserpiaanersut ilisimaneqanngilaq, nunatsinnili 3300-t missaanniissangatinneqartut Danmarkimilu 1300-t missaanniissangatinneqartut nalunaarusiami “Inatsisitigut ataataqanngitsuunermik sunnerneqartut”-mi 2017-imeersumi erserpoq.  

Isumagininnermut ministereqarfiup suliaq nalilersuleruttoraa

Inatsisitigut ataatanngitsut taarsiivigeqqullutik allagaannik eqqartuussissuserisuannit Mads Prammingimit anngussivigineqarsimalluni, isumaginninnermut ministereqarfik KNR-imut ilisimatitsivoq.

Ministereqarfik uagutsinnut akissummini ima ilisimatitsivoq:

- Ministereqarfiup suliaq nalilersuleruttorpaa.

Danskit isumaginninnermut ministeriat, Pernille Rosenkrantz-Theil (Socialdemokratiet), oqaloqatiginiarsimagaluarparput, oqaluttuamilli uuminnga saqqummiitinnata pisinnaasimanani.

AAMMA ATUARUK Inatsisitigut ataataqanngitsut danskit naalagaaffianit taarsiiffigineqarnissamik piumasaqaateqartut

Suliamut tassunga tunngatillugu nammineq qanoq inissisimanersoq, suliaq eqqartuussivilersuussiffissanngatinneraa ministereqarfillu inatsisitigut ataataqanngitsut siorna juunimili taarsiivigeqqoreernerannili siusinnerusukkut sooq nalilersuisimannginnersoq, isumaginninnermut ministeri Pernille Rosenkrantz-Theil aperiniarsimagaluarparput.