Immikkut ilisimasallit: Qulaajaaneq nunasiaateqarnermik oqqatsitsissaaq

- Danmarkip tungaaniit ilungersuuteqartarsimanerit amerlaqisut politikkikkut imminut iluaqutissarsiornermik tunngaveqartuupput. Kalaallit Nunaallu tigummiinnarumallugu pissaaneqarniartoqartarsimaqaaq, danskit soqqusaatsumik makitaniaqalutik naakkittaatsuliortarlutik, Kirsten Thisted oqarpoq.

Taakkartukkat tamakku Kirsten Thistedip Københavnip universitetiani lektoriusup Danmarkip nunattalu akornanni oqaluttuarisaanerup qulaajarneqartussanngornera pillugu taama aperivoq.

Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisuisa sisamanngormat avammut nalunaarutigaat, sorsunnersuup kingornaniit ullumikkumut oqaluttuarisaaneq qulaajarneqartussanngortoq

Nunasiaateqarnerup nalaanni danskit naalagaaffianniit aalajangiussaasimasorpassuit misissorneqarnissaannut siunnersuuterpassuit arlaqarsinnaagaluartut Kirsten Thisted isumaqarpoq, Danmarki aamma imminut qiviartariaqartoq:

- Danmark nunasiaateqarluartutut inissisimasutut oqaluttuarineqartaannarpoq, Danmarkimullu tamanna kinaassusiliilluaataasaqaluni, tanngassimaarlutik imminnut oqaluttuarisarmata. Eqqarsartaaserli taanna qimalluinnartariaqarpoq aallaqqaataaniillu suliarineqartariaqarluni, Kirsten Thisted oqarpoq.

Misissuinissami pingaarnersiugassat

Oqaluttuarisaanerlu qulaajarneqalerpat sorliit misissuinermi pingaarnersiorneqassappat?

Suliassap nassuiarneqarnissaa oktobarip naalernerani piariissaaq, maannakkuugallartorli qularnaatsumik oqartoqarsinnaanngilaq sorliit qulaajaanermi ilanngunneqassanersut. Kirsten Thistedilu naliliivoq suliassat ilaat ukiuni kingullerni pisuneersuussasut.

- Eqqarsarpunga, maanna qulequttat eqqartorneqartut tikinneqassasut, soorlu meeqqanut tunngasut. Meerarpassuimmi Kalaallit Nunaanneersut meerarsianngortinneqartarsimapput, maannalu aamma spiralilersuisimaneq eqqartorneqarpoq, tassa arnap kinguaassiorsinnaassusaa. Tamakkulu misissornissaat allaqqunneqarsinnaanngillat, oqarpoq.

Spiralilersuisimaneq assersuutissaqqippoq nunasiaateqarunnaariartornerup nalaani pisimasunut tunngatillugu. Taakkulu avataatigut aamma inatsisitigut ataataqanngitsut, meeqqallu misileraataasimasut eqqaaneqarsinnaapput, Kirsten Thistedilu oqarpoq qaqilerisoqalerpat sunik nassaartoqassagaluarnersoq.

- Thulemut tunngatillugu suliat aammalu meeqqat misileraataasimasut, meerarsianngortitsisarsimanernullu tunngasut aammalu spiralilersuisimanerit, suummita allat aamma suli nassaarinngilagut? suut suli tusanngilagut?

Karla Jessen Williamson  Saskatchewanip universitetiani adjunktiuvoq, nunatsinnilu peroriartorsimasuulluni, taassuma pingaarnertut misissorneqallaqusai ilaatigut makkuupput:

- 1950-kkunni 60-kkunnilu nunaqarfinnguaniit illoqarfinnut nuutsitaanerit paasisakka malillugit 150-t missaanniittut amerlassuseqartut matuneqarput. Tamatuma nalaani illoqarfiliortoqarnerani pisut iluamik paasineqarnikuunngillat, taamanilu paatsiveerunnermut pulaneq annertooq pivoq, taassuma qaqilerneqarnissaa assut kissaatiginartippara, Karla Jessen Williamson oqarpoq.

Nunatta siunissaa

Qulaajaanissaq Kalaallit Nunaanut isumaqassaqaaq pingaartumik inunnut ataasiakkaanut, Kirsten Thisted oqarpoq.

Sorpassuit qaqinneqartariaqarput, aamma nipangiutiinnakkat inuup nammineq pigeruusaarsimasai.

- Tusarneqarneq akuerineqarnerlu assut isumaqassaqaat, aamma kalaallinut ataasiakkaanut, taanna oqarpoq. 

Karla Jessen Williamsonittaaq isumaqarpoq, qulaajaanissaq kalaallinut isumaqassaqisoq.

- Nunaqaqqaartorpassuit nunarsuarmi kinaassusertik takorusullugu aalassassimaaqaat, ukiunimi kingullerni 50-ni allanngortitsinerujussuit paatsiveerusimaarnartut eqqissiviilliornerillu atuuttorujussuuvoq. Taamaattumik misissuinerup kingorna naatsorsuutigisinnaavara tamatuma kingorna inuit toqqissillutillu imminnut tatiginerulissasut, imminnut aqqutissiulissapput, oqarpoq.

Tamanna nunatta Danmarkillu akornanni sunniuteqalluassasoq Kirsten Thisted isumaqarpoq, taakkumi akunneranni oqaloqatigiilluartoqartalissasoq taanna isumaqarpoq.

- Oqaloqatigiilluartoqartalissaaq, tamannalu 1953-p kinguneratigulli pisussaagaluarpoq. Maannali pisussanngorpoq, maannami naqqaniittut kingulliit qaqilerneqartussanngorput, oqarpoq.