Illersornissaq pillugu immikkut ilisimasalik: Ilulissaniit nalunaarutip siunertaa isumaarussinnaasoq

Issittoq sakkulersuuffiussanngilaq taakkulu issittumut sineriallit tallimat suleqatigiissapput.

Taamatullu Danmarkip, Canadap, Norgep, USA-p Ruslandillu Ilulissani nalunaarummi 2008-mi atsiugaanni allaqqavoq.

Isumaqatigiissut akuerineqarpoq, nunat tallimaasut tamarmik takugamikku  uumasut, inuit nunallu ilaata avatangiisiata paarineqarnissaat, tassunga ilanngullugu imaani sillimaniarnerup annertusineqarnissaa pisariaqartinneqartoq.

Maannali ukiut 17-it qaangiuttut, naalagaaffiit taakku tallimaasut tamarmik milliardit koruunerpassuit atorlugit sakkussianik nutaanik Issittumiittussanik pisiortornikuupput.

Issittummi ilarujussuani pisut nalinginnaasumik nalorninermik malunnartortaqartut, Illersornissamut ilisimatusarfimmi Issittumi sillimanianermut immikkoortortaqarfiani lektori Jon Rahbek-Clemmensen oqarpoq.

- Ilulissani nalunaarut taanna malunnaatilimmik aarlerinartorsiortinneqarpoq. Issittummi ilarujussua sakkulersuuffiunnginnera malunnarunnaariartortoq oqarsinnaavunga.

Pingaartumik Norgep Ruslandillu avannaata imartaani Barentshavet-imik taaguuteqartumi, sakkutooqarnikkut suliniuteqarneq ukiuni kingullerni sukkasuumik annertusiartorpoq, taanna uparuaavoq.

Ilulissaniit nalunaarutip taakku issittumut sineriallit tallimat, suliassanik naammassinnittarlutillu Issittumi Siunnersuisoqatigiinni isumaqatigiinngissutaasunik eqqissisimasumik aaqqiisarnissaat pillugit isumaqatigiissummik aamma allaqqasoqarpoq.

Ruslandilli Ukrainemik tiguaaniarnera pissutigalugu naalakkersuisutigut suleqatigiinneq suli taamaatikkallarneqaqqavoq.

- Issittumi Siunnersuisoqatigiit piffissami matumani Ukrainemi sorsuttoqarnera pissutigalugu inissisimanerluppoq, suleqatigiinnerummi ilarujussua atorunnaarallartinneqarpoq, suliffeqarfillu matusuusigaluartoq kingusinnerusukkut suleqatigiileqqinnissamik neriuuteqartoqarpoq, Jon Rahbek-Clemmensen oqarpoq.

Illersornissamut ministeri: Piviusorsiortariaqarpugut

Issittumi Illersornissaqarfiup suliassai pillugit Danmark, Kalaallit Nunaat aamma Savalimmiut ukioq manna januaarimi isumaqatigiipput, suliassanut taakkununnga 14,6 milliardit koruunit ukioq 2033-ip tungaanut atorneqassasut.

Issittumi Illersornissaqarfiup suliassariligassaani isumaqatigiissutigineqartut ilaminiinnaraat. Nunani taakkunani pingasuni politikkeriusut upernaamut ilaatigut Issittumi sakkutuut umiarsuinik nutaanik pisiortornissamut isumaqatiginninniassapput.

Tamanna aamma Københavnimi tusagassiortunik katersortsitsinermi isumaqatigiissutip saqqummiunneqarnerani peqataasuusoq, nunanut allanut aamma naalagaaffinngornissamut naalakkersuisumut Vivian Motzfeldtimut (S) atuuppoq.

- Sillimaniarnermi politikkikkut inissisimaneq allanngortoq aamma arajutsisimanngilarput, tamannalu sillimaffigisariaqarparput, Vivian Motzfeldt DR-mut januaarip 27-ani taama oqarpoq.

Ilulissaniit nalunaarummeersup Issittup eqqissisimanartuunera pillugu isumaarukkiartulernersoq, illersornissamut ministeri Troels Lund Poulsen (V) KNR-mit apersorneqarnermini nassuiaarusunngilaq.

Kunngeqarfilli Danmark illersornissamik isertortumik paasiniaasartuisa (FE) aarlerinaateqarnermut misissueqqissarnermi naliliinerat tunngavigalugu iliuuseqartariaqarpoq. Nalunaarullu imaappoq, Issittoq pingaartumik Ruslandimit aarlerinartorsiortinneqangaatsiarpoq.

- Ruslandip issittumi peqataanerorusunnera aallariarnermi pissutaavoq. Naalagaaffittut NATO-mullu ilaasortatut tamanna tulluussarfigisariaqarparput. Aamma nalunngilara amerikamiut qaninnerusumik suleqatiginerunissai nammineerlunga ersersissimallugu, Troels Lund Poulsen taama oqarpoq.

Immikkut ilisimasalik: Danmarkip Illersornissaqarfik inerisarpaa - sakkulersuuffiusussaanngitsumilli

Isumaqatigiissummi nutaami sakkutooqarnikkut kunngeqarfiup Ilulissani nalunaarut unioqqutinngikkaa Jon Rahbek-Clemmesen isumaqarpoq, pisiortulersaarnerimmi taakku nakkutilliinermut atugassaapput, allanut saassussinissamut atugassatut eqqarsaatigineqarnatik.

Issittumili naalagaaffik ataaseq Illersornisaqarfimmut atortunik nutaaliaasunik pisippat, naalagaffiit eqqaaniittut assinganik pisisariaqalersutut isiginnittarneri ajornartorsiutaavoq. Nunallu ilaani pissanganartorsiortitsineruliinnarsinnaasarpoq.

- Russit amerikamiullu imminnut sillimaffiginissartik pinaveersaartikkusullugu illersornissakkut ineriartortitsinerisa sakkussiornertut ittumik pilersitsineruinnarpoq, Jon Rahbek-Clemmesen oqarpoq nangillunilu:

- Assigiissumik iliuuseqarnissap nassaarinissaa tassani, soorlu illuatungaani illersorsinnissakkut ineriartortitsinerunermigut sillimajunnaarpat, killormoortuanilli ineriartortitsisoqarpiannginneratigut illuatungerisap pisariaqanngilluinnartumik sakkussiulersitsisinnaanera ajornartorsiutaavoq.

Illersornissamut isumaqatigiissutip nutaap Ilulissani nalunaarutip pingaarnersaanik kunngeqarfik aarlerinartorsiortitsinermut peqataanngitsoq, illersornissamut minitseri Troels Lund Poulsen isumaqarpoq.

- Arlaanaatigulluunniit aarlerinartorsiortitsusugut isumaqanngilanga. Ineriartornissamut maanna ingerlatavut taakkuupput ilimaarisagut ineriartortitsinermut ilisimariikkatta alliliissutaat. Taava ineriartortitsineq – droninik atortoqalerneq – Kalaallit nunaata eqqaani susoqarneranik tamakkiisumik nakkutilliisinnaanerulernissaq anguniarneqarpoq. Isumatusaarneruinnartorlu isumaqarpunga.