Danmarkimi kalaallit tapersersuigunik ikinnerussutilittut taasinnaalissasut - paatsungasoqarporli

Danmarkimi kalaallit ikinnerussutilittut taasinnaalersinnaanerat qanoq paasisassaanersoq, Danmarkimi kalaallit peqatigiiffiisa arlallit nalornisigaat.

Allattoq Helle Nørrelund Sørensen

oktobarip 25-at 2023 07:45

Nutserisoq Hanne Petersen

Allannguut: Inatsisartut Danmarkimi kalaallit ikinnerussutilittut imminnut taasinnaalernissaannik siunnersuummik aappassaanerinninnissartik novembarip ulluisa arfineq-pingajuannut kinguartippaat. Tamanna allaatigisamut matumunnga ilanngupparput.

Inuiannik ikinnerussuteqartunik illersuinermik tunngaviusumik isumaqatigiissut EU-p iluaniittoq siusinnerusukkut aamma allappugut. Isumaqatigiissulli taanna Europarådip iluaniippoq, tamannalu naqqipparput.

Inuiattut ikinnerussutilittut taasinnaalerneq qanorpiaruna paasisassaasoq?

Danmarkimi kalaallit peqatigiiffiisa kattuffiata siulittaasuata, Camilla Siezingip, apeqqut taanna akissutissarserusuppaa.

Taanna Danmarkimi kalaallit peqatigiiffiisa kattuffianni, peqatigiiffiit ataatsimoorfeqarnissaannik suliniuteqartumi siuttuuvoq.

Kattuffik taanna politikkikkut suliaqartuunanilu oqaaseqartanngilaq. Taamaakkaluartoq Danmarkimi kalaallit ikinnerussutilittut imminnut taasinnaalernissaannik siunnersuut, Inatsisartuni ulluni makkunani oqallisaaleruttortoq, kattuffiup siulersuisuisa aamma oqaluuseraat.

Danmarkimili kalaallit ikinnerussutilittut taasinnaalerpata tamanna inunnut ataasiakkaanut qanoq kinguneqassanersoq nalornisigigitsik, Camilla Siezing oqarpoq.

Danmarkimimi inuiaat ikinnerussutilittut imminnut taasinnaasut ataasiinnaapput; tassa Sønderjyllandimi tyskit. Taakkuali Danmarkimi najugaqarfiat nunagisaasa qanittuaniippoq. Taamaanneralu Danmarkimi kalaallinut naleqqersuukkuminaappoq.

- Danmarkimi inuiattut ikinnerussutilittut taasinnaalernerup sutigut pitsaaquteqarsinnaanera akornuteqarsinnaaneralu misissugassaqqippoq, Camilla Siezing oqarpoq.

Danmarkimi kalaallit peqatigiiffi arlalissuit tamatumunnga isumaqataasut attavigaavut: Taakkulu inuiattut ikinnerussutilittut taasinnaalerup kingunerisinnaasai paaserusuppaat.

Naalakkersuisut: Kalaallit Danmarkimiittut namminneq aalajangiissapput

Sammisaq maanna oqallisaavoq, Kuno Fenckerimmi Siumumeersup tamannarpiaq pillugu siunnersuutaa Inatsisartut novembarimi aappassaanik oqallissigissavaat.

Siunnersuut akuerineqarpat Danmarkimi kalaallit pisinnaatitaaffeqarnerulernissaat qulakkeerneqassaaq.

- Ullutsinni Kalaallit Qallunaat Nunaanni najugaqartut akornanni, isumaginninnerup iluani pisartut suliarineqartartullu eqqarsaatigalugit unammillernartut amerlaqaat; meeqqanik arsaarinninnerit, angerlarsimaffiup avataanut inissiinerit aamma inunnik sullissinikkut unammillernarsinnaasut allat. Unammillernartut ajornartorsiutinngortarput, kulturikkut oqaatsitigullu assigiinngissutsit akimmiffilernerisa kingorna, Kuno Fencker siunnersuummini allappoq.

NAALAGAAFFIMMI INUIATTUT IKINNERUSSUTEQARNEQ QANOQ PAASISASSAAVA?

EU-mi isumaqatigiissutit ilarpaalui nunani EU-mut ilaasortani inuiannik ikinnerussuteqartunik illersuiniutaapput:

Europarådip inuiaat ikinnerussutillit pillugit tunngaviusumik isumaqatigiissutaa Danmarkimi 1998-imi atuutilerpoq

Isumaqatigiissut taanna kinaassusersiornermik akiuinermi, naligiissitaanerunissamik suliniutini inuiaallu ikinnerussutillit kulturiannut kinaassusaannullu tunngasuni tammatsaaliunermi siuarsaanermilu najoqqutassaavoq.

Danmarkimi inuiaat ataasiinnaat, tassa Sønderjyllandimi tyskit, ikinnerussutilittut taasinnaapput.

Europap immikkoortuini oqaasitoqqat ikinnerussuteqartulluunniit oqaasii pillugit angerfeqatigiissut (oqaatsit pillugit angerfeqatigiissut), Danmarkimi 2001-imi atuutilerpoq.

Angerfeqatigiissut taanna Europap oqaluttuarisaaneranut EU-llu immikkoortuini oqaasitoqqat ikinnerussuteqartulluunniit oqaasiinik kulturikkut kingornussani annaaqqajaasatut isigisanik illersuiniutaallunilu siuarsaataavoq.

Tyskit oqaasii kisiisa ikinnerussuteqartut oqaasiisut, Danmarkip angerfeqatigiissummi taavai.

Najoqqutaq: Danmarkip kultureqarnermut ministereqarfia

Allisiguk

Danmarkimilu kalaallit pisinnaatitaaffeqarnerulernissaat Europarådip inuiannik ikinnerussuteqartunik illersuinermik tunngaviusumik isumaqatigiissutaata iluani qulakkeerneqassaaq.

Naalakkersuisulli tamatumani aalajangiisinnaanngillat. Nunaminnimi inuiattut ikinnerussutilittut taasinnaasut toqqarnissaat, Danmarkimi naalakkersuisut namminneq aalajangigassaraat.

Naalakkersuisut tamatumani siunnersuummik danskit naalakkersuisuinut anngussinissamut piareersimapput. Taamaaliortinnatilli Danmarkimi kalaallit peqatigiiffiisa ikinnerussutilittut taasinnaalerusunnerminnik uppernarsaanissaat pisariaqartoq, nunanut allanut, inuussutissarsiornermut niuernermullu naalakkersuisoq Siumumeersoq Vivian Motzfeldt siunnersuummut akissuteqaammini allappoq.

Aamma atuarukNalunaarusiaq: Qallunaatut oqqarlunneq paatsooqatigiinnerillu Danmarkimi kalaallit meertaasa allamut inissinneqarnissaannut sulianut sunniisartut

Siunnersuullu akuerineqarpat Danmarkimi kalaallit ikinnerussutilinnut ilaanissartik ataasiakkaarlutik namminneq aalajangissavaat.

Sønderjyllandimi tyskit Danmarkimi ikinnerussutilittut taasinnaagamik meerartaat tyskisut atuarsinnaatitaapput aamma tyskit oqaasiinik atuiffiusunik meeqqerivinniissinnaatitaapput. Tassa kulturiminnik oqaatsiminnillu Danmarkimi ulluinnarni tammatsaaliiisinnaatitaapput.

Namminnerli ikinnerussutilittut taasinnaalerunik tyskisulli pisinnaatitaaffeqalissanerlutik, Danmarkimi kalaallit peqatigiiffiisa kattuffianneersup Camilla Siezingip nalornisigaa. Danmarkimimi kalaallit sumiiffinni assigiinngitsorpassuarni siammarsimapput, aamma nunatsinnitulli kalaallinik ilinniartitsisussaalatsipput, perorsaasussaalatsipput kalaallisuunillu ilinniartitsinermi atortussaalatsillutik.

Siunnersuut isumaqatigiinngissutaasareersoq

Danmarkimi kalaallit ikinnerussutilittut taasinnaalernissaannik siunnersuut aatsaat qaginneqalinngilaq.

Danmarkimimi kalaallit meerartaannut atuarfinnik paaqqinnittarfinnillu pilersitsisoqarnissaa, Aalborgimi kalaallit peqatigiiffiata Ikerasaap siulittaasorisimasaata Juusi W. Petersenip 2015-imi siunnersuutigaa.

Danmarkimi inuttut pisinnaatitaaffiit pillugit institutip tamannarpiaq aamma siunnersuutigigaa, nalunaarusiaani 2015-imeersumi erserpoq. Siunnersuut akuerineqarpat Danmarkimi kalaallit kulturiminnik oqaatsiminnillu tammatsaaliisinnaalissasut, nalunaarusiaani allaqqavoq.

Aamma atuaruk NALUNAARUSIAQ Inuiattut ikinnerussuteqartutut inissisimalernissaq ministerip itigartippaa

Danmarkimili isumaginninnermut nunamullu namminermut ministeriusimasup Venstremeersup, Karen Ellemannip, siunnersuut ilalinngilaa.

- Danmarkimi kalaallit inuiattut ikinnerussuteqartutut akuerineqarnissaat sulissutigilersaanngilarput. Danmarkimi kalaallit danskisut innuttaassuseqarput aamma danskisut innuttaassuseqartut allat assigalugit pisariaqartitsinermi ikiorneqarnissamik tapersersorneqarnissamillu pisinnaatitaaffeqarlutik, taanna KNR-imut 2015-imi allappoq.