Arnaq kalaaleq aningaasanut pappilianut assitaliunneqarsinnaasoq

Aningaasanut pappilianik nutaanik sanasoqassaaq, innuttaasullu taakku qanoq isikkoqarnissaannut sunniuteqarsinnaapput.

Allattoq Hanna Vestergaard Hviid, Ritzau

maajip 13-at 2024 13:10

Nutserisoq Connie Fontain

Innuttaasut aningaasanut pappilianut assiliartaliunneqartussanut 2028-mi 2029-milu atuutilertussanut atatillugu isumaminnik maanna oqaatiginnissinnaalerput.

Danmarks Nationalbanki kulturikkut ingerlatsiivit immikkullu ilisimasallit tunuliaqutaralugit qulequttat pingasut, malunnaateqarsimasut arfineq-pingasut malunnaateqartunilu inuttaasut siunissami aningaasanut pappiliani assitaliunneqarsinnaatippai.

Ataasinngornermit sapaatini akunnerni pingasuni qulequttat, malunnaateqarsimasut malunnaateqarsimasunilu inuttat toqqarneqarneqarsimasut Nationalbankenip nittartagaatigut immersuiffissakkut nalilersorneqarsinnaapput.

Aamma atuarukArnarulunnguaq nersorniarlugu eqqaassutissialerneqalersoq

Nationalbanken tusagassiuutinut nalunaarummi allappoq.

- Aningaasanut pappialiat ileqqoq malillugu kulturikkut oqaluttuarisaanermilu pingaaruteqarsimasunik assitalerneqartarput, taakkulu nunamut takussutissatut ittarput. Taamaammat aningaasanut pappilianik nutaanik inerisaanitsinni innuttaasut ilanngutitikkusuppagut, nationalbankimi pisortaq, Christian Kettel Thomsen nalunaarummi oqarpoq.

Arnarulunnguaq inuit toqqarneqartut ilaanniittoq

Qulequttat pingasut toqqarneqartut tassaapput ulluinnarni inuuneq, naasut imarlu. Taakkunannga ataaseq aningaasanut pappilissat tunuanni assiliartaliunneqartassaaq. Qulequttap aningaasanut pappiliat sisamat ataatsimoortut ataqatigiississavai.

Aningaasanut pappiliat saqqaat pingaarutilimmik malunnaateqarsimasumik assiliartaqassapput. Pappiaqqap allaani qaamanerusumi malunnaateqarsimasuni inuttaasoq assitaliunneqassaaq.

Kalaalerlu ilisimasassarsiornermi peqataasimasoq Arnarulunnguaq inuit toqqarneqarsimasut ilagaat. Taanna Thulemit tallimassaanik ilisimasassarsiornermi pingaarutilimmik inissisimasimavoq. Septembarimi ilisimassarsiornerup naammassineranit ukiut 100-it qaangiutissapput.

ARNARULUNNGUAQ KINAANA?

1896-imit 1933-mut inuuvoq. Thulemi inuullunilu toquvoq.
Illooqqani Qâvigarssuaq Miteq peqatigalugu Thulemit tallimassaanik 1921-mit 1924-mut ilisimasassarsiornermut peqataavoq. Ilisimatusartut Knud Rasmussen siuttoraat.
Arnarulunnguaq ilisimasassarsiornermi nerisassiornermut ammillu atisat ilisimasassarsiortut uumaniarnissaannut pisariaqartut isumaginissaannut akisussaasuuvoq.
Thulemit tallimassaanik ilisimasassarsiorneq nunatsinnit Canadamut, Alaskamut Sibiriamullu 18.000 kilometerinik isorartussusilimmi pivoq.
Ilisimasassarsiorneq naggueqatigiit inuit oqaluttuarisaanerput pillugu pingaaruteqarnerpaat ilagaat. Ilisimasassarsiornermi naggueqatigiit inuit Kalaallit Nunaanneersut, Canadameersut, Alaskameersut Sibiriameersullu inuiaat ataasiusut ilaatigut paasineqarpoq.

Allisiguk

Arnarulunnguaq ilisimasassarsiornermi nerisassiornermut ammillu atisat ilisimasassarsiortut uumaniarnissaannut pisariaqartut isumaginissaannut akisussaasuuvoq.

Taassuma saniatigut Tycho Brahe, H.C Andersen, Benny Andersen, Marie Krogh, Inge Lehmann, Tove Ditlevsen aamma Arne Jacobsen inuit toqqarneqarsimasut ilagaat.

- Inuit toqqarneqartut kulturikkut pingaaruteqarsimapput, ilisimatuussutsikkut sunniuteqarluarsimapput imaluunniiit allatigut malunnaatilimmik danskti inuiaqatigiivinut iluaqutaasumik sunniuteqarsimallutik, Nationalbanken nittartakkamini allappoq.

Tamatuma saniatgiut inuup innuttaasut akornanni ilisarineqarsinnaanissaa iluaqutaassaaq.

Immersuiffissaq juunip aappaani matussaaq, Nationalbankenilu immikkut ilisimasallit avataaneersut peqatigalugit aningaasanut pappilissat qanoq isikkoqarnissaat aalajangissavaat. Apeqqutit akisassat immersuiffissami uani akissuteqarfigisinnaavatit.

Nutaarsiassami kukkunermik nassaarsimaguit uunga allaffigineqarsinnaavugut.