Siumumi siulittaasunngorniunneq: Urani isumaqatigiinngissutaaqqileqisoq

Naalakkersuisoqatigiit uranimut naaggaarnerat Erik Jensenip illersoraa, Kuannersuarni suliniutip aallarteqqinnissaa Aki-Matilda Høegh-Damip Kim Kielsenillu ammaffigaat.
Kim Kielsen Erik Jensenimit taarserneqarluni Siumumi 2020-mi siulittaasuujunnaartoq, siulittaasunngoqqinniarluni sassaqqippoq. Partiili nutarteriffiusariaqalersoq Aki-Matilda Høegh-Dam isumaqarami siulittaasunngorniunnissami qinigassanngortippoq. Assi © : KNR/Johansinnguaq Olsen
juulip 16-at 2023 09:06
Nutserisoq Nathan Kreutzmann

Erik Jensenip Kim Kielsen ajugaaffigalugu Siumumi siulittaasunngormat ukiut marluk sinnilaaginnarlugit qaangiupput.

Siumulli juulip 28-aniit 30-ata tungaanut ataatsimeersualerpat partiip siulittaasussaanik qinersisoqaqissaaq.

Erik Jensenimut unammillertut arlallit ataatsimeersuartoqannginnerani qinigassanngortipput.

Erik Jensenimut unammillertut tassaapput siulittaasussatut 2020-mi sassartoq, Kim Kielsen, Siumullu sinnerlugu Folketingimut ilaasortaq, Aki-Matilda Høegh-Dam.

Sammisat pingaarutillit sisamat nunatsinni politikkikkut oqallisaasartut siulittaasutut qinigassanngortittunit qanoq isumaqarfigineqarnersut paasiniarparput. Sammisat ukununnga tunngasut apeqqutigaagut: peqqinneq, aalisarneq, namminiilivinnissaq aamma aatsitassat.

Kuannersuarni sulinut aamma nunatsinni ernisarfiit amerlassusaat siulittaasussatut qinigassanngortittut qanoq isumaqarfigineraat uani allaaserisami sammissavarput.

IMAALIORPUGUT

Siulittaasunngorniuttut isumaat paasiniarlugit apeqqutit nunatsinnut pingaaruteqarnerpaat sisamat KNR-imiit apeqqutigineqartut ukuupput: peqqinneq, aalisarneq, namminiilivinnissaq aatsitassallu.   


Kuannersuit isumaqatigiinngissutaanerat naalakkersuisoqatigiinnut unammillernarsinnaasoq

Kuannersuarni aatsitassarsiornissamut suliniut Inatsisartunut qinersinermi kingullermi oqallisaaqaluni qineqqusaarutaangaatsiarpoq.

Tassunga apeqqummut tunngasoq Siumumi ilaasortanit isumaqatigiinngissutaaqisoq partiimi avissaartuutitsivoq.

Kuannersuarni aatsitassamik piiaaneq aatsitassanut inatsimmik unioqqutitsinngippat aamma inunnut avatangiisinullu kinguneqarnerlorujussuassanngippat partii tapersiiniartoq Erik Jensen qinersinissaq sioqqiullugu naqissusiivoq.

Tassungali tunngatillugu apeqqut suli akineqanngilaq. Nunatsinni uranimik misissuinissamut piiaasoqarnissaanullu inerteqquteqalissasoq IA Nalerarlu naalakkersuisoqatigiinnerminni 2021-mi aalajangiipput.

Siumut Naleraq taarserlugu IA-mik naalakkersuisoqateqalerami uranisiunnginnissamik aalajangiinermut akuersivoq.   

Taamaattumik Kuannersuit maannakkut oqallisaanngilaq. Siumulli allamik siulittaasortaassappat pissutsit allanngorsinnaapput.

Kuannersuarnimi suliniummi iluaqutissat ajoqutissallu politikerit inerteqquteqalinnginnerminni erseqqissaqqaartariaqaraat, Aki-Matilda Høegh-Dam Kim Kielsenilu isumaqarput. Uranimilli piiaanissamut inerteqqut atorunnaarsinneqarpat tamanna aatsaat pisinnaavoq – taamaattoqassappallu IA-p Siumullu naalakkersuisoqatigiinnerminni avissaartuussutigilersinnaassavaat.

Kuannersuarni suliniut qanoq isumaqarfigaajuk? Inunnut avatangiisinullu kingunipiloqassanngippat aatsitassarsiortoqassava?

Erik Jensen: Kuannersuarni aatsitassarsiortoqassanngitsoq innuttaasut Inatsisartunut kingullermik qinersinermi ersarissumik kissaatigaat. Tamanna Siumumi tusaatissatut tiguarput. Suliniut unitsinneqassasoq Inatsisartut amerlanerussuteqartut aalajangereerpaat. Naalakkersuisoqatigiinniikkattalu ataqqissavarput.

Aki-Matilda Høegh-Dam: Ajornartorsiortitsinngiivippat sillimappallu naaggaassaagut? Taamaattoqarnavianngilaq. Angerniaannavilluta eqqarsarianngivilluta iluamilluunniit qulakkersinnaanngikkutsigu aamma inuiaqatitsinnut iluaqutaassanngitsoq ilumut pinngortitamut sequtserissanngitsoq taava itigartitsineq naaggaarniaannarluni aamma pissusissamisuunngilaq.

Kim Kielsen: Peqqissutsimut tunngasut inuiaqatigiinnut avatangiisinullu sunniutissai allallu eqqarsaatigalugit ilisimatuussutsikkut piiarneqarsinnasutut nalilerneqarpata, taava aatsitassatut allatulli piiarneqarniarlik (urani, aaqq.).

Kuannersuarni aatsitassarsiornissaq Kujataani innuttaasorpassuit akerleraat. Pingaartumik Narsami innuttaasut illoqarfimminniissinnaajunnaarnissartik aarleqqutigaat. Suliniut innuttaasut taasissutigisariaqaraat Kim Kielsen KNR-imut oqarpoq. Assi © : KNR

Arnat nunatsinni sumiluunniit ernisinnaasariaqartut

Nunatsinni erniartortarfiit tallimaasut marluinnanngortinneqarnissaannik Peqqinnissaq pillugu ataatsimiititaliarsuaq isumaliutissiissummini maajimi siunnersuuteqarpoq. Erniartortarfiit marluinnanngortinneqarnissaannik siunnersuuteqarneq sulisussaaleqisoqarneranik aallaaveqarpoq, sulisussaaleqisoqarnerami pissutigalugu Qaqortumi ernisarfik siusinnerusukkut matuneqarallarpoq.

Erniartortarfiillu ikilisinnagit amerlineqassasut siulittaasussatut qinigassat oqaatigaat.

Nunatsinni erniartortarfiit qassiusariaqartut isumaqarpit?

Erik Jensen: Erniartortarfiit amerlassusaasa oqallisigineqarnissaat pingaaruteqarpoq. Naartusut nunarput qimallugu siunissami erniartortariaqartalissappata Siumumiit aarleqqutigaarput. Taamaattoqassanngippat illoqarfinni amerlanerpaani ernisoqarsinnaalernissaa sulissutigissavarput.

Aki-Matilda Høegh-Dam: Nunatsinni erniartortarfiit marluinnanngortinneqassappata isumatusaarnerusorinngilara. Arnat qaniginerpaasatik qimallugit kisimiillutik erniartortarnerat akuerineqarsinnaanngilaq, ilaannimi sapaatit akunnerini marlunni angerlarniarsarisarput. Erniartortarfinnik ikilisaaneq iluaqutissartaqanngilaq.

Kim Kielsenittaaq erniartortarfiit ikilisinneqassanngitsut isumaqarpoq. Peqqinnissaqarfimmili sulinissaq pilerinarnerulersinneqartariaqarpoq.

Kim Kielsen: Ilinniagaqassutsikkut qaffassaassaagut. Aamma nunarput qaffasissumik ilinniagalinnut kajuminnartunngortissavarput. Soorlu nakorsanngorniat maanga uteqqittarnissaat, atugaasa pitsanngorsarnissaat allallu ujartortariaqassavagut.

Siumup siulittaasussaanik 2020-mi qinersisoqarmat qinigassanngortittut aamma pingasuupput.

Vivian Motzfeldt siullermik taasereernermi peerpoq. Aappassaanik taasisoqarmat Erik Jensen 39-nik taaguunneqarluunneqarluni siulittaasunngorpoq, Kim Kielsen 32-nik taaguunneqartoq.

Erik Jensenip Aki-Matilda Høegh-Damillu aalisarneq nunattalu namminiilivinnissaa pillugu isummersuutaat aqagu atuarsinnaavatit.