Spiralilersinnikorpassuit ilaat: Meerartaarsinnaajunnaarninnik kinguneqarnera annernarpoq
Arnannguaq Poulsenip 16-inik ukioqarluni 1974-imi aasakkut spiralilerneqarnera, inuuneranik aalajangiisumik allannguivoq.
Bornholdmimi ”Den Grønlandske Kostskole”-mi atuartuutilluni Arnannguaq Poulsen nakorsamit spiralilerneqarpoq. Taamani Arnannguaq Poulsenip ilisimanngilaa sooq nakorsiarnerluni sunalu illiaminut ikkunneqarnersoq. Niviarsiaqqat allat atuarfimmi atuartut peqatigalugit nakorsiaqquneqarpoq.
AAMMA ATUARUK Naja Lyberth spiralilersuisoqarsimanerata kingorna: Attortisimasorujussuuvunga
Ullormi tassami pisut ullumikkut ima eqqaamavai:
- Misigivunga qamuuna ilukkut annerlunga, tassami nillertumik ikkussivigitikkama taamanikkut. Nassuiaanneqanngilanga, paasitinneqanngilangalu susoqarnersoq, ullumi 63-inik ukioqartoq Arnannguaq Poulsen nakorsiarnini pillugu oqaluttuarpoq.
Tusarnaagassiaq Spiralkampagnen
- Danskit oqartussaasui kalaallit amerliartoqqunagit spiralilersuinissaminnut inassuteqarsimasut, DR-ip podcastimik tusarnaagassiliareqqammisaani erserpoq.
- 1966-ip 1975-illu akornanni kalaallit niviarsiaqqat tuusintilikkaat spiralilersinneqarput.
- 1966-ip 1970-illu akornanni spiralilersinneqartut 4.500-upput.
- Kalaallit Nunaanni arnat naartusinnaasut taamani 9000-upput.
- Aperineqaqqaaratik spiralilersinneqarsimasuni arlallit tarnikkut timikkullu kingunerlutsitserujussuarnerannik kinguneqartumik qinigassinneqarsimanngitsutut misigisimapput. Anniaatigalugulu kingunerluutigisimagaat arlallit oqarput.
- Niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralilersuineq danskit suliniuteqaleruttorneranni inatsisitigut akuerisaanngilaq. Taamaammat nakorsat naartunaveersaatinik niviarsiaqqanut 18-iliineqanngitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, siunnersuisinnaalersillugit inatsit allanngortinneqarpoq. Tamanna nakorsat niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralileeqqusaanertut paasisimavaat. Tassa imaappoq, nakorsat inatsisinik unioqqutitsisimapput.
Tusarfik: DR-podcast "Spiralkampagnen"
Atoqateqarnermik misilittagaqanngilaq, nakorsiarneralu killissaamik qaangiinertut timaanit eqqaamaneqartussanngorluni pivoq. Kingornalu ilumigut annertorujussuanngorpoq.
Danskit naalagaafffiata iliuusaa akueriuminaappoq.
1966-imiit 1970-ip tungaanut kalaallit niviarsiaqqat arnallu tusintilikkaat allat assigalugit Arnannguaq Poulsen danskit oqartusaasut ”ilaqutariinnermut pilersaarusiornermut periusissiaani” ”Spiralkampagne”-mik taasami naartunaveersaaserneqartunut ilaavoq. Piffissami taaneqartumi spiralit 4.500-it ikkussorneqarput, spiralilersuinerlu 1970-ikkut ingerlanerani aamma pivoq. Taamalinerani aamma nunatsinni innuttaasut amerliartornerata ingerlarnga, nunarsuarmi innuttaasut amerliartorneranut sanilluallugu sukkanerpaajuvoq. Spiralilersuinerlu nunatsinni innuttaasut amerliartornerujussuanik unititsinissamik siunertaqarluni. Oqaluttuaq qaammatip uuma aallartinnerani DR-ip podcastiliaani ”Spiralkampagnen”-imi saqqummiunneqartumi oqaluttuarineqarpoq.
Taamani spiralit atorneqartut ullumikkut atorneqartunut sanilliullugit anginerupput, arnanullu ernereersimasunut naatsorsuussaallutik. ”Spiralkampagnen”-ip saqqummiunneqarnerata kingorna arnat nunatsinniittut arlallit spiralilersinneqarsimanerminnik misigisimasaminnik ammasumik oqaluttuarpoq. Arnannguaq Poulsen taakkununnga ilaavoq.
Nunatsinnili spiralilersuinerup nalaani Arnannguaq Poulsen Bornholmimiippoq.
Pisut utertuusipput
Spiralilersinnerminit ukioq ataaseq qaangiummat 1976-imi Arnannguq Poulsen Paamiuni angerlarsimaffimminut uterpoq. Nakorsiarnermini pisoq annerusumik eqqaaqqinngilaa, ukiulli arlallit qaangiummata nakorsamik ikkunneqarsimasup suunera paasilerpaa.
- Aatsaat peerneqarmat takusinnaalerpara spiraliusoq, Arnannguaq Poulsen, Nuummi maanna najugaqartoq, oqarpoq.
Kingusinnerusukkullu meerartaarusulerami paasivaa mannissaqarfimmi aappaa spiralimik aserorneqarsimasoq. Meerartaanngisaannarpoq.
AAMMA ATUARUK Ilisimatusartoq spiralilersuisoqarsimanera pillugu: Oqaluttuarisaanermi annertuumik oqallissutaalerumaarpa?
Arnannguaq Poulsenip isaruaasa taartut tunuani isai immapput nipaqarpiaranilu oqarpoq:
- Kingunerluutaa qanoq oqaatigissanerpara. Meeraqannginnera qamuuna ilukkut anniaatigaara. Qanoq allatut oqaatigissanerpara. Meerartaarsinnaannginnera uanni ullumikkut annernarnerpaavoq.
Nangipporlu:
- Naalagaaffiup taama iliorsimanera akueriuminaappoq.
Ullumikkut ilimagigaluarpaa taamani «Den Grønlandske Kostskole»-mi niviarsiaqqat tamarmik spiralilerneqarsimasut, pisorli eqqartorneqartanngilaq.
Taamani pisoq maanna aatsaat oqaluttuaraa. Oqiliallannerullu pianik qungujunnera kiinaani erserpoq.
- Eqqartorneqalermat assorsuaq oqiliallappunga, Arnannguaq Poulsen oqarpoq.
”Spiralkampagnen” nunatsinni aalassatitsivoq Naalakkersuisullu pisup misissorneqarnissaanik piumasaqarput.
Nunatsinni spiralilersuisoqarsimaneranik oqaluttuartoq siulleq, Naja Lyberth, arnat eqqorneqarsimasut utersaartoorlutik kingunerlutitsinerminni tarnip pisssusaanik ilisimasalinnik ikiorasuarneqarnissaanik noqqaavoq.
Arnannguaq Poulsen aamma neriuopoq tarnip pissussaanik ilisimasalimmit ikiorserneqarsinnaalissalussalluni. Soorluttaaq isuaqartoq danskit oqartussaasut spiralilersuisimanermut akisussaatinneqartariaqartut.
- Peqqinnissamut oqartussaaffik nunatta 1992-imi tiguaa. Naalakkersuisut siulittaasuata, Múte B. Egedep (IA) oqarnera naapertorlugu taamaammat nunarput suliamut atatillugu ilisimasakippoq.
- Inatsisartuni ilaasortat tamarmik 1966-imit 1975-imut sivisunerusumillu spiralilersuisoqarsimaneranut atatillugu qulaajaasoqarnissaanik qinnuteqarnissartik isumaqatigiissutigaat. Kikkut qulaajaasuussanersut qanorlu suliarineqassanersoq suli aalajangiiffigineqanngilaq.
- KNR-ip danskit peqqinnissaqarnermut ministerianit, Magnus Heunickemit allakkatigut akissut uku kisiat pissarsiaraa: Suliaq ukiorpassuit matuma siorna pivoq, taamaammat Peqqinnissamut ministereqarfimmit taamani susoqarsimanera ullumikkut ilisimaneqanngilaq. Taamaammat ministereqarfik misissuilluaqquara.
- Nunatsinni Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnerusisoqatigiit aamma Inuit pisinnaatitaaffii pillugit Instituttip spiralilersuisoqarsimanera arnat inuttut pisinnaatitaaffiannik unioqqutitsinerusutut nalilerpaat.
