Qalasersuarmi aasaanerani pisarnermit kiannerusimaqaaq

Qalasersuarmi nunap sermip qaavani uuttortaanerit takutippaat juulimiit septembarimut agguaqatigiissillugu 6,4 gradinik kiassimasoq.

Issisiuserluni Issittumi ukioq 1900-mi misissuisoqartoqartalermalli aasaanerani aatsaat taama kiatsigisimavoq.

USA-mi Immap Silaannaallu pissusaannik Nunami Namminermi Ingerlatsisoqarfik (NOAA) taama nalunaaruteqarpoq.

- Nalunaarusiami paasissutissat arajutsinngitsuugassaanngitsut iliuuseqaqquaatigut, NOAA-mi pisortaq Rick Spinrad allaaserinnippoq.

- Naalagaaffittut nunarsuarmioqataasutullu gassimik nunarsuup silaannartaanut aniatitsisarneq annikillisartariaqarpavut, taakkuummatami silaannarmik kissarnerulersitsisartut.

Issittumi aasaanerani kiassuseq ukioq 1900-mili ukiut qulikkaarlugit 0,17 gradinik kissarnerulertarpoq.

Naalagaaffiit Peqatigiit COP28-mik taallugu silap pissusia pillugu Dubaimi ataatsimeersuarnerat naammassingajalersorlugu una nalunaarusiaq marlunngornermi saqqummerpoq.

Kisianni saqqummiineq ataatsimeersuarnermut toqqaannartumik attuumassuteqanngilaq.

Sermersuaq aakkiartortoq

Issittumi ukioq kaajallallugu uuttortaasoqartalermalli silasiornerit tamaasa qiviaraanni ukioq 2023-mi silasiornerit ississutsip uuttortarnerini kiannerpaat arfinilissarigaat nalunarunnaareerpoq.

Issittumi silasiornerit takutippaat, silaannaap kissatsikkiartornera nunarsuup sinneranut naleqqiulluni sisamariaammik sukkanerusoq. Tamanna, sermip aputillu aakkiartorneranni imaq seqernup qinngornerinik tigooqqaanerulerneranik kinguneqartarpoq. Taama pisoqarnera issittup imminut sakkortusartarneranik - arktisk forstærkning - taaneqartarpoq.

Sakkortusarsinnaassuseq taanna NOAA-p naalunaarusiaani, ilaatigut, immap silaannaallu kissakkiarnerannik, aputip imaatalu sikuata saaliartuinnarnerannik aamma sermersuup aakkiartupiloorneranik nunatsinni uuttuinerit takutippaat.

Issittumi silap isugutannerulernera maluginiarneqarneruleraluartoq, nunarsuarmi sumiinneq ukiullu qanoq ilinera apeqqutaapput, taama Alaska Fairbanksimini Ilisimatusarfimmeersoq nalunaarusioqataasorlu, Tom Ballinger, oqaluttuarpoq.

- Alaskami ukiuunera pisarnermit isugutanerusimasoq, Eurasiap kitaani upernaaq sialoqarsimanngeqaaq soorlu aamma Canadap avannaani aasaanera aamma sialoqanngissimaqisoq, oqarpoq.

Canadap avannaani silap kiannerunerulernera, aasaanerani sialoqannginnera aamma aputip upernaaq  aajaarnerujussua, ilaatigut aatsaat taama atsigisunik orpippassuarni ikuallattoqarneranik kinguneqarpoq.

Siulleq tusagarput tassaavoq Yellowknifemi innuttaasut 20.000-t missaanniittut aggustimi najukkaminnit qimaasariaqalermata.