Peqqinnanngitsut pisiaasaqisut. Iliuuseqaqatigiinnerulli pitsaanerusunik ileqqoqalernissaq aqqutissiutissavaa

Peqqinnanngitsut pisiarineqarnerpaajusimasut, 2023-mi suut pisiarineqarnerpaasimanersut misissorneqarmat erserpoq. Taamaannerali ulluinnarni atugassanik pisiniarfiit suleqatigalugit allanngortinniarneqassaaq.
Ulluinnarni atugassanik pisiniarfinnut iseraanni naatitanik immikkoortortaqarfiit takusassani siulliukkajukkaluartut, pisiniartartut taakkunannga pisiaqarnerpaneq ajortut, misissuinerup nutaap ersersippaa. Assi © : KNR
juulip 30-at 2024 07:30

Brugsenimut, Pilersuisumut, Pisiffimmut Akikimulluunniit iserluni pisiniat suut pisiariniarneraat qimerlooraanni, sodavandit, imigassat cigarettillu pisiassaasa akornanniinissaat qularnaaqaaq. Taakkuami pisiassat pingasuusut, ukioq kingulleq pisiarineqarnerpaajusimapput.

Paarisap nunatsinnilu nerisassanik pisiniartarfiit suleqatigiillutik misissuisimanerisa tamanna ersersippaa.

Suut pisiassat pisiaasimanerinik allattorsimaffik suliniutip ”Kattulluta Inuuneritta – Sammen om det gode liv” Paarisap nerisassanillu pisiniarfiit suleqatigiissutigalugu suliniutigisaannut ilaavoq. Nerisassat peqqinnartut tunisaanerulernerisigut peqqissuunerulernissaq inuunerissaarnerulernissarlu anguniagaapput. Anguniagarli taanna suli angujuminaassasoq, ukiumut kingullermut nalunaarusiap takutippaa.

- Anguniagarpummi suli angunngikkipput nalunaarusiamilu pitsassuarnik angusaqarnata nalunngilarput. Tamannalu isertorneqarsinnaanngilaq, aammami sodavand immiaararlu normu 1-iullutillu 2-jusut erseqqissisinniarsimavarput, PAARISA-mi sulianik ataaqatigiissaarisoq Linnea Katharina Möger oqarpoq nangillunilu:

- Nunatsinnimi inuiaat peqqissusaat pillugu nutaarsiassat nuannersuuppata nuanniitsuuppataluunniit tusarliuttarnissat uatsinnut pingaartuuvoq.

2023-mi pisiat

  1. Sodavand 
  2. Immiaaraq
  3. Tupa/cigaratsit
  4. Inerititat
  5. Tupa (cigaratsitaqanngitsoq)
  6. Nerisassat piareeriikkat (iffiorfik)
  7. Immunnik akullit
  8. Puussiat
  9. Naatitat
  10. Sodavand sukkoqanngitsoq
  11. Energidrik 
  12. Nerisassat piareeriikkat 
  13. Manniit
  14. Kaffit
  15. Snuusit
  16. Aalisarnermut atortut
  17. Nerinermut atortut
  18. Spil aamma lotto
  19. Neqit allallu
  20. Imigassat
  21. Mamakujuttut
  22. Nerisassiat pitsaasut
  23. Qapuaqqat
  24. Qallersuutissat
  25. Qimmit nerisassaat
  26. Chips 
  27. Iffijukkat qaamasut
  28. Imeq
  29. Equutissiat
  30. Tamorasaat

Kilde: paasissutissiiffik: Paarisa/Kattulluta Inuuneritta 

Paarnat normu 4-tut naatitallu normu 9-tut inississimasut takuneqarsinnaagaluartut, nerisassat peqqinnannginnerusut nunatsinni nerisassanik pisiniarfinni pisiarineqarnerusarput. 

Sodavandit, immiaaqqat tupallu saniatigut assersuutigalugu nerisassat piareeriikkat, imeruersaatit eqeernartortallit, tupat cigarettinit allaanerit, mamakujuttut, chipsit, sunoorsit qajuusianillu aseqqorissunik iffiukkat, 2023-mi pisiarineqarnerpaat 30-t akornanniipput.

Peqqinnarnerusunik toqqaasinnaaneq ajornannginnerusariaqarpoq

Suliniut ”Kattulluta Inuuneritta – Sammen om det gode liv” 2020-mi aallartinneqarpoq 2030-lu tungaanut ingerlassalluni. Nioqutissat pisiarineqarnerpaat allattorsimaffiliornerit ukioq manna ukiut aapparaat, taassumallu suli aqqut, inuit pisiniarnerminnni ileqquinik illuata tungaanut saatitsinnissamut, sivisussasoq takutippaa .

Illequnik allanngortitsiniarneq sivisusartoq, Linnea Katharina Mögerip erseqqissarpaa. Ileqqut pillugit ilisimaarinnitsitsilernissaq inuillu peqqinnartumik toqqaasinnaanissaasa ajornannginnerulersinnissaa, alloriarnerrit siullerissavaat.

- Nioqqutissat peqqinnartut qanoq ililluni tuniniarneqarnerulernissaat oqaluuserissallugu pingaartuusoq erseqqippoq. Ulluinnarni atueriaaserput allanngortissagutsigu, aamma pisiassanik sunik atuisuunerluta ilisimaareqqissaartariaqarparput, Linnea Katharina Möger oqarpoq.

 

Ulluinnarni atueriaaserput allanngortissagutsigu, aamma pisiassanik sunik atuisuunerluta ilisimaareqqissaartariaqarparput, Linnea Katharina Möger oqarpoq. Assi © : Lærke Schmidt Fallesen

Nerisassanik pisiniarfiit pisiassanik peqqinnartunik tuniniaanerulernissaannik tapersersornissaat, Paarisap pisiniarfiutilinnik peqateqarnermini suliassarilluagaraa. Pisiniarfiillu ajunngilluinnartumik suliniuteqartut Paarisamiit takuneqarsinnaavoq.

- Pisiniarfiit nerisassaarniarfiusut ulluinnarni imminnut unammisuusut, nunatsinni peqqinnartumik inuuneqarnissap, peqqissuunissap inuunerissuunissallu ukkatarineqarnerunissaannik oqaloqatigiisippagut, Linnea Katharina Möger oqarpoq.

- Taamatut peqatigiinnermi inuuneq peqqinnarnerusoq pillugu anguniagassamik isumaqatigiinnermik angusaqarpugut. Taamatut isumaqatigiinneq siornatigut takuneqarsimanngilaq, angusarlu taanna pitsaasuusoq attanneqartariaqartorlu isumaqarpunga, Linnea Katharina Möger oqarpoq.

Pisiniarfiit iliuuseqarsinnaaqqaat, innuttaasulli uani apeqqutaapput

Innuttaasut taamaalillutik peqqinnarnerusunik pisiniartalernissamik anguniagaqarnermi peqataaniasssammata, suliniummi ilisimalikkat suliallu naammassisat paasissutissiissutigisarnissaat Paarisap peqatigiinnermi suliaassaaraa alla pingaartoq.

Inuimmi imaaliallaannarnerinnarmik peqqinnarnerusunik pisiniartalernavianngillat, peqqissuunissammi saniatigut pissutsit allat pisiniarnermi apeqqutaasaqimmata. 

- Atuisut suna pingaartinneraat ukiuni kingullerni marlunni paasiniaqqissaarniakkatsinnut ilaasimavoq. Tassani inuit pisiassanik toqartuinerminni pitsaassuseq, meeqqanut ilaqutariinnullu pitsaasuunersoq akillu apeqqutaanerpaasartut takusinnaavarput, Linnea Katharina Möger oqaluttuarpoq.

Taamaattumilliuna aamma peqqinnarnerusunik pisiniartalernissamik anguniagaqarnermi pisiniarfiit peqatiginissaat pingaarluinnartoq.

- Pisiniarfiit nerisassat peqqinnartut ersarinnerulersillugit, assigiinngitsunik akikillisaallutik, assigiingisitaarnerusunik nioqqutissaateqarlutik nioqqqutissallu tamakkua saqquminerulersinniarlugit assigiinngitsunut inissitaarlugit iliuuseqarsinnaaqaat.

- Atuisulliukua peqqinnarnerusut psiniartartussaasut, Linnea Katharina Möger nassuiaavoq.

Pitsannguutit piffissap ingerlanerani takkussuutissasut

Ataatsimoorluni suliniuteqarneq ingerlanneqaraluartoq, anguniakkap angunissaanut suli sivisussasoq nassuerutigaa, inuilli ileqquisa allanngortinnissaat suliniummi piffisami ungasinnerusumi anguniagaanera tikkuarlugu.

- Maannakkut aqagumulluunniit allannguisimannerput oqaatigissallugu pingaartuuvoq. Suliniut una piffissaq ungasissoq eqqarsaatigalugu peqqissuunissamik suliniutaavoq. Piffissap ingerlanerani siuariaatit erseralerumaartut neriuppugut upperalugulu, Linnea Katharina Möger oqarpoq.

Tassami pitsaasunik arlalinnik takusassaqalereerpoq. Paarnat naatitat assigiinngitsut procentimik ataatsimik ukiumut kingullermut naleqqiullugu tunisaanerulersimasut, suliniummut ukiumoortumik nalunaarusiami 2023-meersumi assersuutigalugu takuneqarsinaaavoq. Pisiassat inuussutissatigut pitsaasutut nalunaarsukkat procentinik marlunnik tunisaanerulersimasut aamma takuneqarsinnaavoq. Minnerunngitsumillu atuisut 43 procentiisa peqatigiinnerup ilisarnaataa siunertaalu maanna ilisimalersimavaat.