Pele Broberg: EU-mik isumaqatigiissuteqartariaqarpugut

Naleqqap siulittaasuata nunarput tatineqartillugu Bruxelles Washingtonilu assigiinngitsutut isiginngilai. Taanna ilaasortanngornissamut itigartitsivoq, nunattalu piumasaqaatai naapertorlugit killilersugaanngitsumik niuernissamut isumaqatigiissuteqarnissaq piumasaralugu.

Allattoq Markus Valentin

juulip 31-at 2025 13:25

Nutserisoq Tabetha Kreutzmann

Pele Broberg (N) sapaammi Europap ataatsimoornissaanik suliniaqatigiiffimmik ataatsimeeqateqareerluni EU-mut isiginnittaatsiminik oqaluttuarpoq.

- Aperaakka Kalaallit Nunaata EU-mut ilanngutiteqqinnissaa tapersersorpassuk, Donald Trumpimit USA-millu qanoq allaanerussuteqarnersoq?

Aamma atuarukNaaggamit immaqamut: Europap ataatsimoornissaanik suliniaqatigiiffiup nunatsinni EU pillugu oqallittoqalersikkusukkaa

Naak partiip siulittaasua ilaasortanngornissamut itigartitsigaluarluni, nunarput EU-mut nutaamik isumaqatigiissuteqartariaqartoq isumaqarpoq.

EU-p nuannarineqalerniarnera ataatsimut isigalugu

EU ukiuni kingullerni marlunni nunatsinniinnerulerpoq.

EU-p allaffik Nuummi 2024-mi marsimi ammarpaa, tamanna ataatsimiititaliami siulittaasup, Ursula von der Leyenip atoqqaartippaa. Ukiup ingerlanerani kingusinnerusumi nunat tamalaat akornanni suleqatigiinnermut EU-p kommissæria aatsitassat pillugit oqaloqatiginnikkiartorluni tikippoq.

Allaffiup ammarnerata kingunerisaanik isummanik misissuineq tupaallannartoq ingerlanneqarpoq, tassanilu kalaallit 60 procentiisa EU-mut ilaasortanngoqqinnissaq kissaatigigaat takutinneqarpoq.

Amerikamiut præsidentiata, Donald Trumpip nunatsinnik tiguaanissamik oqaaseqarnerata kingunerisaanik EU-p avannaa ukkatareqqilerpaa.

Danskit europaparlamentimi Renewimi politikikkut gruppianni liberalinit 2025-mi februaarimi nuannarineqalerniartoqarpoq.

Franskit præsidentiat, Emmanuel Macron Nuummut 2025-mi juunimi tikeraarpoq. Immikkut ilisimasallit EU-p niueqatigineqaannarnani annerusinnaasoq periarfissaq atorlugu takutitsinertut nalilerpaat.

Danmark EU-mi 2025-mi juulip ukiut sinnerata tungaanut siulittaasuuffeqarpoq. Tassungalu atatillugu EU-mi nunat 27-t aallartitaat Ilulissanut Nuummullu tikeraarput.

EU-mi siulittaasuuffik Naalagaaffiit Peqatigiinnit aningaasanik, issittumi inunnut silap pissusianik eqqugaasunut atorneqartussanik pissarsinissamut ilaatigut atorneqassaaq.

Allisiguk

- Naleqqap nunanut allanut politikki tunuarsimaarfiusoq tapersersunngilaa (iligiinnut qularneq, aaqq.), eqeersimaartumilli ammasumillu periuseqarusuppoq - pingaartumik EU-mut USA-mullu. Niuertut pioreersut oqaloqatiginissaat pisariaqarpoq.

Killilersugaanngitsumik niuernermut isumaqatigiissut

Ullumikkut nunarput EU-mi nunatut imarsuup akianiittutut isigineqartarpoq. Taarsiullugu killilersugaanngitsumik niuernissamut isumaqatigiissuteqarnissaq Naleqqap kissaatigaa.

- Killilersugaanngitsumik niuernissamut isumaqatigiissuteqartoqarsinnaagaluarpoq, taamaattumik EU qanoq niuerfigerusunnerlugu uagut nammineq aalajangissavarput.

Europap ataatsimoornissaanik suliniaqatigiiffik naapertorlugu nunatta aamma tamakkiisumik ilaasortanngornissaa anguniarneqanngilaq. Taarsiullugu aalisarnermut piniarnermullu tunngatillugu arlalinnik immikkut pisinnaatitaaffeqassasoq kissaatigaa.

Aalisarnermut tunngatillugu immikkut pisinnaatitaaffeqarluni isumaqatigiissuteqarnikkut nunatta allatut isumaqatigiissummut ilanngussinnaanissaa takorloorsinnaaviuk?

- Naamik, ilaannakuusumik maani innuttaasunut sunniuteqanngitsumik ilaasortanngorsinnaanngilagut, Pele Broberg oqarpoq.

KALAALLIT NUNAATA EU-LLU SULEQATIGIINNERAT

EU nunatta aningaasaqarneranut tapiisut annerit tulliattut inissisimavoq. Aningaasaqarnermut inatsit ukioq mannamoortoq naapertorlugu 250 millionit koruunit sinneqartut EU-miit tapiissutigineqarput.

EU-p Kalaallit Nunaatalu akornanni isumaqatigiissutit aningaasaqarnermut tunngasut arlaqarput, taakku aalisarnermut ilinniartitaanermullu tunngassuteqarnerupput.

Kalaallit Nunaat Issittumi nunani kisiartaalluni EU-mik suleqateqarnermik isumaqatigiissuteqarpoq.

Kalaallit Nunaat 1985-imi EU-mit, taamani EF-imik ateqartumit, ilaasortaajunnaarpoq.

Allisiguk

- Inatsisit malittarisassallu maani atuutilersinneqartussatut piumasaqaatigineqartut eqqarsaatigigaanni nunatsinni inuuniarneq akisunerulillunilu ajornerulerpoq. Taamaattumik EU-mik niuernikkut attaveqartariaqarpugut, tassani nunanut ilaasortaasunut piumasaqaatit ajornartut uagutsinnut pisussaajunnaarsinneqassallutik.

Aningaasartuutinut isumakuluutit

EU-li niuerneq kisiat pillugu suleqatissaannaanngilaq. Nunat ilaasortaasut assigiinngitsunik allatigut suleqatigiittarput, soorlu politiit, eqqartuussiveqarneq, silap pissusaa avatangiisillu, internettimut tunngasunik isumannaallisaaneq allarpassuillu pillugit.

Aamma EU-mut ilaasortaaneq politiit piginnaaneqarnerulissutigisinnaavaat Europamilu oqartussaasunut suleqateqarsinnaalersillugit. Taavami EU-mut ilaasortaagaanni niuernermut tunngasut saniatigut allatigut EU-mik suleqateqarsinnaaneq?

- Europol Schengenilu pillugit isumaqatigiissuteqarput. Nunat allat arlallit EU-mut ilaasortaanngitsut isumaqatigiissutit taakku atorniarlugit aalajangersimapput. Uagut nunatsinnit akerlerluinnaanik iliortariaqarpugut. Nunarpummi EU-p nunavittaanut atanngilaq, taamaattumik nunat EU-mut ilaasortaasut unammilligassaat piginngilavut.

Aamma atuaruk Immikkut ilisimasalik nassuiaavoq: EU Kalaallit Nunaannut ima pingaaruteqartigaaq

Schengenip isumaqatigiissutaa Pele Brobergip eqqaasaa EU-mi innuttaasunut nunani ilaasortaasuni killilersugaanngitsumik angalasinnaalersitsivoq. Ullumikkut nunat avannarlerni innuttaanngikkaanni nunatsinnut iserniaraanni visumeqarnissaq pisariaqarpoq.

- Schengenimi isumaqatigiissutip innuttaasut Canadami naggueqatiminnut tikeraarnissaminnut periarfissaat killilerpaa. Nunatsinnut nunatsinnillu angalanissaq ajornannginnerulersissavarput, ajornarnerulersinnagu, taanna oqarpoq.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.